Cô nói đúng làm sao.

“Thời khắc sẽ đến, Diana, và mọi thứ sẽ khác đi,” Tướng Antiope (Robin Wright) trong cảnh phim Wonder Woman 1984

Giáng sinh 2020, phần tiếp theo của Wonder Woman năm 2017, càn lướt các kỷ lục phòng vé, đã ra rạp — nhưng cũng có trên dịch vụ trực tuyến HBO Max.

Ở Canada, rạp chiếu bóng ở các thành phố lớn đóng cửa theo các hạn chế vì COVID-19, khách hàng có thể thuê phim trực tuyến với giá 29,99 USD. Cho những người mê phim đã qua cả năm không có những hỗn loạn lấy cảm hứng từ truyện tranh trên màn ảnh lớn, đây là một lựa chọn thuận tiện.

Nhưng đối với ngành chiếu bóng, đây là một thay đổi kịch tính trong cách công chúng tiêu thụ “phim bom tấn” — tức là, những phim được làm để chiếu ngoài rạp.

Hằng thập kỷ, ngành chiếu phim đã đấu tranh bảo vệ khung cửa sổ chiếu rạp, khoảng thời gian phim chiếu độc quyền ngoài rạp trước khi xuất hiện trên các dịch vụ trực tuyến và cho thuê.

Khách xếp hàng ngoài rạp Fox Theatre ở Toronto, ngày 9/10/2020

Các hãng phim giờ muốn những cửa sổ ngắn và linh hoạt hơn, nhưng họ vẫn cần rạp chiếu để thu lợi. Với kinh phí phim bom tấn thường vượt ngưỡng 200 triệu USD, chỉ huề vốn là chưa đủ.

Sau khi thêm phí quảng bá và phát hành, một khoản thu tỉ đôla phòng vé là mục tiêu và chỉ có phát hành rạp toàn cầu mới mang về khoản tiền đó.

Hoặc ít nhất là từng thế.

Vào tháng 8 năm ngoái, Warner Bros. phát hành bộ phim du hành thời gian của Christopher Nolan Tenet. Tính đến cuối năm 2020, nó đã thu về 460 triệu USD. Để tiện so sánh, The Dark Knight năm 2008 của Nolan, thu về 1,3 tỉ USD.

Với lượt người ra rạp năm 2021 được kỳ vọng vẫn suy giảm, CEO Warner Media Jason Kilar đưa ra tuyên bố chấn động vào ngày 3 tháng 12, viết, “Chúng tôi thấy một cơ hội làm điều tập trung mạnh vào người hâm mộ, đó là đưa ra lựa chọn.”

Lựa chọn, chưa từng có trong lịch sử Hollywood, là ra mắt kết hợp rạp/trực tuyến cho toàn bộ 17 phim Warner Bros. trong năm 2021

Lựa chọn, chưa từng có trong lịch sử Hollywood, là ra mắt kết hợp rạp/trực tuyến cho toàn bộ 17 phim Warner Bros. trong năm 2021. Có nghĩa là Godzilla vs. Kong, The Matrix 4, In the Heights của Lin-Manuel Miranda và nhiều phim khác sẽ phát hành rạp ở những nơi có thể, nhưng cũng sẽ chiếu trực tuyến cho các thuê bao HBO Max cùng ngày.

Một số đạo diễn không hài lòng

Nhiều nhà làm phim không vui vẻ gì với cách tiếp cận gọi là vì người hâm mộ này.

Đạo diễn Tenet Nolan tuôn trào trong một phỏng vấn với The Hollywood Reporter, nói, “Một số nhà làm phim lớn nhất và ngôi sao quan trọng nhất trong ngành đêm trước đó đi ngủ còn nghĩ họ đang làm việc cho hãng phim vĩ đại nhất và thức dậy phát hiện mình đang làm việc cho dịch vụ trực tuyến tệ nhất.”

Trong khi đó, đạo diễn người Canada Denis Villeneuve, có phiên bản làm lại của Dune bị dời lịch sang tháng 10 năm 2021, viết trên Variety rằng tập trung vào trực tuyến có thể hủy hoại tiềm năng cho một chuỗi phim Dune.

Đạo diễn người Canada Denis Villeneuve nói các dịch vụ trực tuyến không thể duy trì sự sống những phim quy mô và tầm cỡ như Dune và Blade Runner 2049, hai phim do ông đạo diễn

“Chỉ trực tuyến thôi không thể cứu được ngành phim như ta biết trước COVID. Trực tuyến có thể sản xuất nội dung tuyệt vời, nhưng không phải những phim tầm cỡ và quy mô như Dune.”

Với các đạo diễn, dịch chuyển sang trực tuyến cũng ảnh hưởng tới thu nhập của họ. Nhiều đạo diễn hạng A thỏa thuận các hợp đồng bao gồm những khoản sinh lợi về sau dựa trên doanh thu vé.

Brandon Katz, phóng viên giải trí cấp cao cho Observer nói rằng trong khi bản thân ông đồng cảm với sự bực dọc của các đạo diễn, vấn đề là cách thay đổi này được truyền đạt.

“Tôi không trách Warner Bros. đổi mới và lôi kéo thuê bao cho HBO Max. Nhưng cách họ đưa ra thay đổi chấn động này thật kém cỏi,” ông nói.

Kinh doanh thẳng tới khách hàng là ưu tiên số 1 của Disney

Disney chuyển sự chú ý sang trực tuyến

Một tuần sau — trong khi thay đổi chiến lược của Warner Bros. vẫn còn âm vang — Disney đã đánh tín hiệu về tầm quan trọng của các bước đi trực tuyến của riêng họ với một buổi thuyết trình khủng trước nhà đầu tư dài bốn tiếng. Khi mọi thứ xong xuôi, Nhà Do Mickey Xây (chơi chữ dựa trên bài hát The House That Jack Built) đã tiết lộ 10 chương trình truyền hình Star Wars mới, 10 loạt phim Marvel mới và một loạt các chương trình lấy cảm hứng từ Disney và Pixar — đều sẽ phát hành độc quyền trên Disney+.

Với cổ phiếu Disney cao nhất từng thấy sau công bố, Katz nói hãng phim đã vươn ra ngoài chương trình cho trẻ em.

“[Họ đã] viết lại kỳ vọng dành cho một dịch vụ trực tuyến đại chúng. Điều ta đang thấy là điều [giám đốc điều hành] Bob Iger đã hứa hẹn vào 2018: kinh doanh thẳng tới khách hàng là ưu tiên số 1 của họ.”

Với lựa chọn lớn dần, phí thuê bao cũng vậy

Tăng lựa chọn, tăng giá

Điều rõ ràng là dù có là Warner Bros. (do AT&T sở hữu), Disney, Netflix, Apple hay Amazon, các nguồn lực lèo lái ngành phim đã thay đổi.

Những công ty này “có những động cơ rất khác với các hãng phim truyền thống và đó là thu hút mọi người đăng ký thuê bao trả tiền hằng tháng,” Peter Nowak, phó chủ tịch Thấu hiểu và Tương tác tại TekSavvy và là một nhà quan sát ngành giải trí lâu năm, nói.

Nhưng với lựa chọn lớn dần, phí thuê bao cũng vậy. Netflix đã tăng giá các thuê bao ở Canada vào tháng 10. Gần đây, Disney+ thông báo cùng với việc thêm nội dung Hulu (Star cho người dùng Canada), giá thuê bao sẽ tăng 3 USD thành 11,99 USD một tháng.

Với các cuộc chiến trực tuyến leo thang, Nowak tiên đoán sự gia tăng của phim lậu. “Mọi người thường không muốn bỏ lỡ xu hướng,” ông nói. “Nếu một phim lớn được phát hành ở Mỹ trên hạ tầng trực tuyến và không có ở Canada, người Canada không nhất thiết vui lòng chờ vài tháng.”

Disney đang hy vọng nguồn chảy nội dung mới đều đặn từ Marvel, Star Wars và nhiều thứ khác sẽ giữ chân khách hàng

Ngoài gia tăng tải phim phi pháp, Nowak dự kiến có nhiều tráo đổi hơn, gồm “mọi người bỏ dịch vụ, đăng ký HBO một hai tháng, xem mọi thứ họ muốn, rồi hủy gói và chuyển sang Disney.”

Disney đang hy vọng nguồn chảy nội dung mới đều đặn từ Marvel, Star Wars và nhiều thứ khác sẽ giữ chân khách hàng. Nhưng Nowak cảnh báo rằng kế hoạch hiện đại hóa các quy tắc xung quanh việc phát sóng và internet của chính phủ Canada có thể có ảnh hưởng dây chuyền.

Với Ottawa dự định bắt đầu tính thuế bán hàng với Netflix và các dịch vụ trực tuyến khác, cộng thêm các kế hoạch thuế doanh nghiệp trong tương lai cho những khổng lồ công nghệ đã được Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland phát động, Nowak nói nhiều khả năng trực tuyến sẽ trở nên đắt đỏ hơn với người thuê bao.

Quay lại màn ảnh rộng?

Dù trong trước mắt Disney tập trung vào trực tuyến, Katz không nghĩ sẽ có ngày công ty này loại bỏ phim Marvel ra khỏi thị trường chiếu rạp. “Đơn giản là quá nhiều tiền có thể sinh ra từ các cửa sổ đi theo phát hành rạp toàn cầu.”

Dù trong trước mắt Disney tập trung vào trực tuyến, không có chuyện công ty này loại bỏ phim Marvel ra khỏi thị trường chiếu rạp

Các ảnh hưởng của đại dịch đã giáng mạnh xuống chuỗi rạp lớn nhất Canada, Cineplex — doanh thu trong quý ba của họ giảm 85%.

Nói chuyện với CBC News, CEO Cineplex Ellis Jacob nhấn mạnh đã không có ca nhiễm COVID-19 nào truy dấu về rạp phim, và ông vẫn lạc quan về tương lai của ngành.

“Đã 30 năm trong ngành này, tôi xin nói thật. Khi VCR ra đời, mọi người nói đó là dấu chấm hết cho kinh doanh rạp chiếu. Bạn biết điều gì xảy ra không? Nhiều người hơn biết đến phim và bắt đầu ra rạp thường xuyên hơn,” Jacob nói.

Jacob chỉ ra ở Nhật Bản, doanh thu phòng vé hằng tuần đã cao hơn mức trước đại dịch. Ông nói lượng người xem khổng lồ từ khán giả Australia, nơi các biện pháp khống chế dịch đã hiệu quả hơn, cho thấy người mê phim đang nóng lòng quay lại rạp.

CEO Cineplex Ellis Jacob

Với các hạ tầng trực tuyến trụ lâu dài, Jacob nói rạp chiếu bóng vẫn còn vai trò trong ngành công nghiệp 42 tỉ USD.

“Chúng tôi là máy kéo đoàn tàu. Chúng tôi tạo ra giá trị cho các phần tiếp theo, cho việc bán vật phẩm ăn theo, cho các công viên giải trí. Có rất nhiều thứ bên ngoài việc phát hành rạp.”