Biên kịch Cao Tuyền đã viết trên blog mạng của cô: “Bởi vì chúng tôi viết một số phần của kịch bản, tên của chúng tôi đáng lẽ cũng phải được đưa vào danh sách tác giả kịch bản.”

Triệu Thị cô nhi, tác phẩm chuyển thể từ vở kịch thời Nguyên (1206-1368) là câu chuyện về một vị đại phu đã hy sinh con trai của chính mình để cứu đứa con duy nhất của Triệu gia sau khi gia đình họ bị thảm sát bởi một viên tướng, và giúp đứa trẻ tìm cách trả thù khi cậu lớn lên.

Cao Tuyền cho biết cô và Nhậm Bảo Như được đạo diễn Trần mời tới viết kịch bản vào năm 2008. Họ ngừng lại sau khi hoàn thành nửa đầu kịch bản vào tháng 7/2009 bởi vì đạo diễn Trần đã thay đổi sự phát triển của kịch bản.

Hai biên kịch Cao Tuyền và Nhậm Bảo Như khiếu nại về quyền tác giả của họ
trong kịch bản Triệu Thị cô nhi

Cao Tuyền và Nhậm Bảo Như, hai tác giả kịch bản nữ nổi tiếng, cũng đã cộng tác viết kịch bản một số bộ phim truyền hình nổi tiếng như Farewell Vancouver (Tạm biệt Vancouver) và My Youth Who Call the Shots (tên tiếng Việt: Tuổi thanh xuân).

Tại buổi chiếu ra mắt vào ngày 4/12, Cao Tuyền và Nhậm Bảo Như thấy tên họ được liệt kê là “người viết giai đoạn đầu” trong phần ghi danh trong khi Trần Khải Ca được ghi nhận là tác giả kịch bản duy nhất.

“Thật là một sự sáng tạo! Chúng tôi chưa từng nghe thấy thứ gì như là ‘người viết giai đoạn đầu’,” Cao Tuyền viết. “Đó đơn giản chỉ là một sự chối bỏ thô bạo quyền tác giả của chúng tôi.”

Nhà sản xuất, Trần Hồng, vợ Trần Khải Ca, tranh luận là Cao Tuyền và Nhậm Bảo Như không nên được công nhận là tác giả kịch bản bởi vì họ không hoàn thành kịch bản và việc chứng nhận là “người viết giai đoạn đầu” cũng đã được các luật sư đồng ý.

Trần Khải Ca, đạo diễn Trung Quốc nhận được sự vinh danh quốc tế, nổi tiếng là bậc thầy trong việc tiếp cận các bộ phim với tầm nhìn triết lý và trí tuệ.

Bộ phim năm 1993 của đạo diễn Trần Bá Vương biệt Cơ nói về mối quan hệ đồng tính giữa hai ngôi sao kinh kịch, đã giành giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes và nhận được hai đề cử Oscar.

Vị thế ngày càng suy giảm

“Gian lận về quyền tác giả đã cho phép các đạo diễn hầu như nắm quyền kiểm soát toàn bộ việc làm phim và đẩy các tác giả xuống một địa vị thấp kém,” lời phàn nàn của Cao Tuyền đã nhận được sự hưởng ứng từ các đồng nghiệp.

“Quyền lợi của các biên kịch thường bị đạo diễn và nhà sản xuất chà đạp,” biên kịch Wang Xingdong cho biết. “Những khoản tiền công không được trả, quyền tác giả bị tước đoạt và nạn đạo văn không phải là hiếm gặp đối với các biên kịch.”

Giáo sư Fan Zhizhong của trường Đại học Triết Giang cho rằng lời khiếu nại của các tác giả kịch bản là cực điểm của một xu hướng đã tồn tại lâu trong ngành công nghiệp điện ảnh: “Ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc đã bị gắn chặt với một kiểu văn hóa coi trọng các hiệu ứng hình ảnh hơn là lời dẫn chuyện, kể từ thập kỷ 80, điều này ở một mức độ nào đó đã dẫn tới việc địa vị của các nhà biên kịch bị suy giảm.”

Tuy nhiên, các tác giả cho biết điều này cũng liên quan tới sinh kế của họ.

Một tác giả từ chối cho biết danh tính phát biểu: “Hầu hết các biên kịch của Trung Quốc đều bị trả công cực kỳ ít ỏi. Khoản tiền trả cho rất nhiều tác giả chỉ từ ba đến năm phần trăm ngân sách bộ phim, ít hơn nhiều so với đạo diễn và các diễn viên chính.”

“Khoản tiền chúng tôi được chia vô cùng thiếu cân xứng với đóng góp chúng tôi bỏ ra.”

Tuy nhiên, một số ít các tác giả ưu tú không nằm trong trường hợp của những lời khiếu nại này, kiếm được “những khoản tiền hậu hĩnh” cho tác phẩm của họ, theo như lời biên kịch Pan Yichen.

“Có một sự bất công lớn giữa khoản tiền kiếm được cũng như địa vị của những người nổi tiếng và kẻ vô danh.”

Và một số đạo diễn vẫn sẵn lòng lắng nghe gợi ý của các tác giả và ghi nhận đóng góp của họ.”

Sợ bị báo thù

Những lời khiếu nại dành cho đạo diễn Trần Khải Ca là một phần
trong thực trạng kéo dài của ngành công nghiệp điện ảnh

Rất nhiều người cho rằng những thất vọng mà các tác giả phải chịu là do thiếu vắng các đạo luật và quy định.

Đạo diễn Thôi Linh Yến cho biết Hollywood đã có một bản nguyên tắc và quy định liên quan đến chuyện đến chuyện chú thích bản quyền được liệt kê trong Sổ tay ghi danh trên màn ảnh.

Các biên kịch luôn có thể viện tới Hiệp hội tác giả Mỹ, một tổ chức của các nhà biên kịch, nếu họ cảm thấy quyền lợi của họ bị xâm phạm.

Đạo diễn Thôi cho biết: “Tuy nhiên tại Trung Quốc, chúng ta không có những nguyên tắc hoặc quy định như vậy hay bất kỳ tổ chức chuyên biệt nào để bảo vệ quyền lợi của các nhà biên kịch.”

“Chúng tôi phải giữ mối quan hệ tốt với các nhà sản xuất và các đạo diễn để đảm bảo hợp đồng của chúng tôi được thực hiện suôn sẻ,” Cao Tuyền cho biết.

“Rất nhiều biên kịch giữ im lặng về việc bị ngược đãi vì sợ gặp phải sự trả thù,” một nhà biên kịch giấu tên cho biết. “Một khi bạn đã đứng lên lên tiếng về sự bất mãn của mình với các đạo diễn và nhà sản xuất, rất có khả năng bạn sẽ bị liệt vào danh sách đen và do đó mà phải đối mặt với một tương lai còn ảm đạm hơn.”

Cao Tuyền cho rằng: “Vấn đề sẽ không thể được giải quyết bằng việc các tác giả kịch bản gây chiến với đạo diễn và nhà sản xuất. Giải pháp là sự thiết lập các luật lệ và quy định để quy định quyền lợi và nghĩa vụ của các nhà biên kịch.”

Ding Baode, một nhà biên kịch tới từ Thượng Hải cho rằng vấn đề này đồng thời có thể ảnh hưởng tới sự phát triển và vận mệnh của ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc: “Bằng cách bảo vệ quyền lợi của các biên kịch, chúng ta có thể đem lại sức sáng tạo lớn hơn cho ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc.”

“Căn bệnh của rất nhiều bộ phim Trung Quốc là những lời thuyết minh chất lượng thấp và thiếu đi cốt truyện sáng tạo, điều này có liên quan nhiều thái độ đối xử khinh miệt dành cho các nhà biên kịch.”

“Cách đối xử bằng việc tước đi của họ sự ghi danh mà họ xứng đáng được nhận đã đè nén sức sáng tạo và đam mê của họ. Chỉ có cách mang lại cho họ sự tôn trọng và trả công họ xứng đáng thì chúng ta mới có thể trông đợi vào nhiều kiệt tác hơn trên màn ảnh.”