• Hollywood mệnh chung! Giờ là thời của phát trực tuyến

Khi COVID tàn phá thế giới, Hollywood buộc phải thay đổi theo thời thế

Những ngày đó không còn nữa. Vào tháng 2, ViacomCBS mới được sáp nhập, hiện do Shari, con gái của Redstone điều hành, cuối cùng đã thông báo rằng họ cũng sẽ ra mắt một kênh phát trực tuyến. Nhưng Paramount, giống như nhiều hãng phim ngày nay, chỉ còn là một phần nhỏ của chính nó trước đây, một phần vì Redstone đã vắt kiệt từng chút giá trị từ quá khứ thay vì hướng tới những gì sẽ được đánh giá cao trong tương lai.

Khi COVID tàn phá thế giới, các hãng phim khai thác thư viện nội dung để kiếm tiền ngắn hạn, sa thải và cho nhân viên nghỉ, đồng thời đưa phim chiếu rạp lên dịch vụ theo yêu cầu. Thiếu tiền, Hollywood buộc phải thay đổi theo thời thế.

Một hãng phim là gì chứ?

Nhiều thập kỷ, các hãng phim dẫn dắt ngành công nghiệp kể cả khi các bộ phận truyền hình, video gia đình và cáp của họ đẻ ra lợi nhuận. Không còn vậy nữa. Nhìn sơ đồ điều hành của WarnerMedia mới sáp nhập xem; chủ tịch bộ phận điện ảnh của Warner Bros. Toby Emmerich ngang hàng với Casey Bloys (chủ tịch HBO, HBO Max, và các đài cáp); Peter Roth (chủ tịch hãng phim truyền hình) và Pam Lifford (chủ tịch các thương hiệu toàn cầu). Phát hành rạp không còn là phương thức phát hành thống trị nữa, và giải trí điện ảnh không còn là vua nữa.

Paramount, giống như nhiều hãng phim ngày nay, chỉ còn là một phần nhỏ của chính nó trước đây

“Cách cũ không thể duy trì được, như tiêu nhiều tiền vào một phim có Helen Mirren và Ian McKellen đóng chính chiếu ngoài rạp được ba ngày và đã có thể thành sự kiện trên HBO Max,” một luật sư hãng phim nói. “Bí ẩn của Hollywood là chi tiêu một cách ngu ngốc. Mối quan hệ mới đang được tạo ra giữa khán giả và các nhà cung cấp dịch vụ giải trí.”

Hollywood đã có những khoảnh khắc nhìn xa trông rộng. Vào cuối những năm 90, Joe Roth, giám đốc bộ phận điện ảnh của Disney đã trở thành người đi đầu trong mô hình phim bom tấn đang chi phối điện ảnh ngày nay. Vào đầu những năm 2000, giám đốc điều hành Sony Pictures Entertainment, Michael Lynton, nói rằng các hãng phim cuối cùng sẽ chấp nhận một mô hình tích hợp theo chiều dọc.

Ngay cả khi các giám đốc điều hành biết rằng nội dung giải trí sẽ chuyển sang trực tuyến, họ không vội làm điều đó. Xây dựng một đế chế lâu dài là tốn kém và không chắc chắn, và không ai thích sự thay đổi. Một thực tế khó chịu khác: Internet xây dựng các cơ đồ công nghệ, còn các doanh nghiệp kế thừa di sản thường thấy họ thay thế tiền giấy bằng tiền kỹ thuật số khi lợi nhuận giảm để đáp ứng chi phí phân phối bị giảm. Phố Wall gây áp lực buộc các công ty giải trí phải tiếp tục thu tiền cấp phép ngắn hạn từ HBO, Starz, ABC hoặc Netflix càng lâu càng tốt. Những bộ óc nhạy bén nhất của các hãng phim lớn đã không nhận ra mối đe dọa từ Netflix — cho đến khi quá muộn.

Cảnh phim bộ truyền hình Hollywood của Netflix

Netflix đang nắm quyền quyết định

Được Reed Hastings đưa vào hoạt động năm 1998, công ty khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon ban đầu cho thuê DVD, sau đó gửi bao lì xì qua đường bưu điện cho các thuê bao, ra đại chúng vào năm 2002 và năm 2007 chuyển sang mô hình phát trực tuyến. Blockbuster Video, đạt đến đỉnh cao vào năm 2004 với 9.094 cửa hàng trên toàn thế giới, đã cố gắng mua Netflix, nhưng phải nộp đơn phá sản vào năm 2010. (Fox, Universal và Disney đã tung ra dịch vụ thuê bao Hulu vào năm 2007 với CEO tương lai của WarnerMedia Jason Kilar, nhưng không bao giờ thực sự hỗ trợ nó.)

Năm 2013, dự đoán rằng các hãng phim sẽ rút thư viện nội dung vốn thúc đẩy sự phát triển của Netflix, dịch vụ trực tuyến này bắt đầu chi mạnh tay để tạo ra các phim truyền hình nguyên tác như House of Cards và Orange is the New Black và cuối cùng đã vượt qua các hãng phim không chỉ về số lượng phim được sản xuất, mà cả số đề cử giải Emmy cho các phim truyền hình nổi tiếng như Ozark và The Crown (mỗi tập có chi phí trung bình 6 triệu USD) và Oscar cho các phim như Roma và Marriage Story.

Năm 2018, khi Rupert Murdoch nhận ra Netflix đã nắm được tương lai trực tuyến, ông bán hãng phim Fox cho Disney. CEO Robert Iger cần nội dung đó để cung cấp cho Hulu (với 35 triệu thuê bao), giờ do công ty kiểm soát, và hạ tầng phát trực tuyến mới Disney+, được Disney ra mắt vào tháng 11 năm 2019.

Hollywood đang cược rằng Disney+ là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Netflix, không phải AT&T

Nhờ đại dịch, Disney+ đã có một khởi đầu mạnh mẽ ngoài mong đợi với hơn 60 triệu thuê bao toàn cầu. Họ dồn thêm vào tương lai trực tuyến của họ với Mulan bản người đóng có chi phí 200 triệu USD bị trì hoãn đã lâu: Dự kiến thu về ít nhất 700 triệu USD ở phòng vé toàn cầu, cuối cùng phim sẽ ra mắt vào ngày 24 tháng 9 ở Bắc Mỹ trên Disney+ với giá 29,99 USD — cho những thuê bao Disney+ hàng tháng với giá 6,99 USD. Mulan thu được bao nhiêu thì Disney giữ bấy nhiêu. Không bộ sưu tập cồng kềnh nào của hãng phim chia sẻ tổng doanh thu.

Hollywood đang cược rằng Disney+ là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Netflix, chứ không phải AT&T. Trước sự ra mắt khó hiểu và không mấy rầm rộ của HBO Max, CEO John Stankey của AT&T đã thuê người đồng sáng lập Hulu Kilar điều hành Warner Media và giao cho ông này nhiệm vụ xén tỉa một bộ phận điều hành lộn xộn. AT&T đã không bỏ qua việc lượng thuê bao Disney+ tăng vọt nhờ phần ngoại truyện Star Wars xuất sắc The Mandalorian của Jon Favreau, thêm em bé Yoda nữa. HBO Max, mặc dù có rất nhiều tựa phim của Warner Bros. và HBO, không có gì mang tính biểu tượng tức thời.

“Chúng ta thức dậy sáng nay với thêm thay đổi cấu trúc về mặt tổ chức của công ty thường gọi là Warner Bros., giờ là AT&T,” Bryan Lourd, đối tác của CAA, cho biết trong một cuộc thảo luận trực tuyến ở UCLA với luật sư Ken Ziffren vào ngày 12 tháng 8, hai ngày sau khi WarnerMedia thông báo việc tái cấu trúc buộc họ phải chia tay với các nhà sáng tạo nội dung truyền hình kế thừa từ di sản là Bob Greenblatt và Kevin Reilly. “Đó là bộ phận truyền thông của AT&T, nhưng đó là AT&T.”

Apple TV+ tiền đầy túi là ma mới, sẵn sàng chi cho bộ phim cao bồi thời 1920 Killers of the Flower Moon có kinh phí 200 triệu USD của Scorsese (phải), với Leonardo DiCaprio (trái) và Robert De Niro (giữa) đóng chính

Giám đốc điều hành truyền thông-mới Kilar đã phải cải tạo lại một hãng phim thủ cựu thành một thứ gì đó gọn gàng sắc nét hơn. Tất cả hoạt động sản xuất giải trí cho HBO, TBS và HBO Max hiện nằm dưới trướng giám đốc Ann Sarnoff của Warner Bros., cái tên kỳ cựu của BBC Studios, được cho là đã tung ra BritBox trong khi đứng đầu Mạng lưới Sản xuất Toàn cầu của BBC Studios. Để xem liệu trò chơi truyền thông của AT&T có mang lại lợi nhuận tốt hơn những người ngoài Hollywood như General Electric, Matsushita, Coca Cola, AOL và Sony hay không.

Apple TV+

Với Netflix câu được những tài năng đắt giá như Shonda Rhimes và Ryan Murphy vào các hợp đồng độc quyền, các hãng phim vật lộn để cạnh tranh. Điều này đặc biệt đúng ở mặt điện ảnh, vốn bị cản trở bởi những hạn chế và chi phí của mô hình phát hành rạp. Paramount không đủ khả năng sản xuất, tiếp thị và phát hành bộ phim tội phạm thời xưa có kinh phí 159 triệu USD của Martin Scorsese The Irishman, nhưng Netflix thì có thể.

Giờ đây, Apple TV+ tiền đầy túi là ma mới, sẵn sàng chi tiêu vượt mức cho các ngôi sao của The Morning Show Jennifer Aniston, Reese Witherspoon và Steve Carell, cũng như bộ phim cao bồi thời 1920 Killers of the Flower Moon có kinh phí 200 triệu USD của Scorsese, với Leonardo DiCaprio và Robert De Niro đóng chính. Tuy nhiên, những người trong ngành ở Hollywood không có mấy sự tôn trọng với đội ngũ nội dung của Apple, vẫn chưa vạch ra một chiến lược rõ rệt. Gần đây, họ đã mua lại các dự án nổi tiếng như phim Greyhound do Tom Hanks đóng chính của Sony.

Reese Witherspoon và Jennifer Aniston trong The Morning Show

“Apple sẽ không bao giờ đạt được điều đó,” một đối tác hãng đại diện cho biết. “Nó được điều hành bởi những người không hiểu gì. Những khoảnh khắc cảm xúc và hài hước và ngỡ ngàng thuần túy, đó là nghề của chúng tôi. Đó là những gì con người khao khát và mong muốn. Họ muốn có phép thuật, để thoát khỏi cuộc sống ồn ào bề bộn, cho dù đó là nhóm lửa hay vẽ lên hang động hay các nghi lễ tôn giáo điên rồ.”

Tại Amazon Studios, người giàu nhất thế giới Jeff Bezos có thể chi trả bất cứ thứ gì cần thiết để tham gia các cuộc chiến phát trực tuyến. Mất 250 triệu USD để mua được The Lord of the Rings, và có khả năng sẽ mất chừng đó tiền để sản xuất mùa đầu tiên. Hai tập đầu đóng vai trò là thử nghiệm đã đi vào sản xuất ở New Zealand dưới sự dẫn dắt của các chủ trì JD Payne và Patrick McKay (Star Trek Beyond) và đạo diễn J.A. Bayona (Jurassic World: Fallen Kingdom). Trong khi Bezos chốt thương vụ, giám đốc hãng phim Jennifer Salke phải đưa ra thành phẩm.

Giờ đây, thách thức Netflix và đối thủ của Amazon Prime là Peacock miễn phí, được hỗ trợ bằng quảng cáo của NBCUniversal. Những tân binh trực tuyến có một ngọn núi phải vượt qua: vào đầu năm 2020, Netflix đã tự hào có 167 triệu thuê bao (67% ở nước ngoài) tại 190 quốc gia. Trong hai quý đầu năm 2020, được đại dịch tiếp sức, Netflix đã đạt 26 triệu thuê bao mới, thăng chức giám đốc nội dung Ted Sarandos lên đồng giám đốc điều hành với Hastings và ngân sách 19 tỉ USD cho việc sản xuất và thu mua nội dung giải trí.

Tại Amazon Studios người giàu nhất thế giới Jeff Bezos chốt thương vụ, giám đốc hãng phim Jennifer Salke phải đưa ra thành phẩm

Trong cuộc đua Oscar 2019 giữa Roma và Green Book, nhiều người ở Hollywood đã phỉ báng kẻ quấy rối Netflix vì tìm cách giết chết ngành kinh doanh rạp chiếu. Giờ, hãng trực tuyến đang nổi lên trong đại dịch với tư cách là nhà tuyển dụng “lọt sàng xuống nia” của ngành. Thiên hạ coi Sarandos là một người không chức mà nhiều quyền; ông là giám đốc hãng phim được mời tham gia vào bàn tròn Zoom tái khởi động Hollywood của Thống đốc California Gavin Newsom. Và Netflix đã giữ chỗ ở các cơ sở sản xuất và đội ngũ chủ chốt trên khắp thế giới khi bắt đầu sản xuất trở lại trong tình hình tài chính vững chắc.

Trạng thái bình thường mới

Nếu sau đại dịch các hãng phim yếu đi so với các hãng trực tuyến, thì bị tụt lại xa phía sau là các nhà rạp. Các mô hình kinh doanh của họ chưa hề thay đổi, dù năm năm trước họ đã tới gần một thỏa thuận video đặc biệt theo yêu cầu (PVOD) chia sẻ doanh thu, thu hẹp cửa sổ — tương tự thỏa thuận Universal mới chốt với AMC. Các nhà rạp khác chưa ký thỏa thuận nào với hãng phim.

Trong khi đó, các rạp chiếu lâm vào tình cảnh tài chính bết bát. Nhà rạp lớn nhất thế giới, AMC, đã có cuộc mua sắm rạp thỏa thích khi chủ sở hữu người Trung Quốc Wanda còn đang chi tiền. Giờ đây, chuỗi rạp này bị nợ nần thách thức buộc phải đầu hàng Universal và có khả năng sẽ buông tay các rạp, cùng với Cineworld có trụ sở tại Anh (sở hữu Regal) đang có tiềm lực quá mỏng. Cinepolis và Cinemark được định vị tốt hơn để sống sót sau đại dịch.

Trong hai quý đầu năm 2020, được đại dịch tiếp sức, Netflix đã đạt 26 triệu thuê bao mới, thăng chức giám đốc nội dung Ted Sarandos (phải) lên đồng giám đốc điều hành với Reed Hastings

“Chúng tôi không cần 40.000 rạp chiếu trong nước,” một nhà phân phối hãng phim nói. “Nếu chúng tôi mất 25% thì con số đó sẽ rất lớn, nhưng 30.000 vẫn là một dấu ấn lớn. Nếu việc thu hẹp số phòng chiếu và rạp chiếu đi cùng với việc giảm nội dung giải trí, thì điều đó sẽ tạo ra khoảng trống trên thị trường. Nhưng hễ chân không được tạo ra, nó sẽ bị lấp đầy.”

Khi các chuỗi rạp chiếu phim lớn khăng khăng theo đuổi mô hình cửa sổ phát hành 90 ngày vì họ cố gắng tăng giá cổ phiếu, họ đã mất cơ hội chia sẻ dữ liệu và chiến lược tiếp thị với các hãng phim và tìm ra thời gian phù hợp để chiếu phim ở rạp trước khi chuyển sang VOD. Để các rạp chiếu tồn tại và phát triển, đổi mới và chơi với các nhà phân phối là chìa khóa. Họ không đủ khả năng để bám giữ tư thù cũ.

“Các hãng phim và chủ sở hữu rạp phải tìm ra những cách sáng tạo để giúp đỡ lẫn nhau,” nhà sản xuất Todd Garner nói. “Không có gì sai khi những phim lớn, khổng lồ ra rạp và những phim nhỏ hơn sẽ đến tay dịch vụ trực tuyến, những phim không có chi phí tiếp thị. Tại Disney+, HBO Max hoặc Netflix, bạn hoàn toàn có thể quảng cáo trên hạ tầng của mình.”

Chuỗi rạp AMC bị nợ nần thách thức buộc phải đầu hàng Universal

Năm tới, chúng ta sẽ thấy ít rạp trên toàn thế giới hơn khi các chuỗi sáp nhập lại. Khi các hãng phim thu hẹp và giảm bớt kỳ vọng cho bộ phận làm phim của họ, thì phim bom tấn của Marvel, DC và các chuỗi phim bom tấn vẫn sẽ ra rạp (mặc dù có lẽ với ngân sách nhỏ hơn); tương tự với phim chất lượng cao từ liên hoan phim xứng đáng Oscar cũng vậy sẽ bám rạp lâu dài. Những phim còn lại sẽ đánh nhanh ba tuần, có thể là các rạp chiếu đơn lẻ ở 50 thành phố, trước khi phát hành VOD.

Chúng ta sẽ thấy các hãng phim và chuỗi rạp tìm cách mở các cửa sổ linh hoạt hơn, nhưng đây là những gì có thể mong đợi: Một số chuỗi rạp cần chấp nhận phim sẽ chuyển sang dịch vụ theo yêu cầu. Một số phim sẽ bám trụ lại một thời gian. Những phim khác thì không. Có thể sẽ có ít phim được phát hành hơn. Các nhà làm phim sẽ hướng tới lựa chọn rạp tốt nhất — nhưng đôi khi, lựa chọn đó sẽ không tồn tại.

“Sleepless in Seattle giờ là một phim trực tuyến,” nhà sản xuất của bộ phim, Lynda Obst, nói. “Không phải bom tấn mà là phim nguyên tác sẽ chiếu trực tuyến. Phim Pixar gia đình là các phim sự kiện. Các gia đình muốn ra khỏi nhà.”

Seth Rogen trong phim An American Pickle của HBO Max

Các hãng phim sẽ tạo ra nhiều nội dung hơn để cung cấp cho nhiều hạ tầng, tức chủ yếu là phim bộ truyền hình dài tập và phim dành cho truyền hình như phim cho HBO Max của Seth Rogen An American Pickle. Ngay cả với ngân sách khiêm tốn, các nhà lãnh đạo hãng phim có thể đưa ra một số lựa chọn thú vị từ đống kịch bản tồn đọng trong thời gian cách ly và các nhà giao dịch đưa ra các hợp đồng linh hoạt hơn.