• Chuyến du hành hoạt hình Tam thể của Bilibili nhận được nhiều tán thưởng

• Hành trình bảy năm đưa Tam thể thành phim bộ Trung Quốc được trông đợi nhất năm 2023

Năm 2009, khi bộ truyện Remembrance of Earth’s Past / Địa cầu vãng sự của Lưu Từ Hân vẫn chưa được biết đến rộng rãi ngoài giới khoa học giả tưởng Trung Quốc, đạo diễn phim kinh dị Trương Phan Phan đã mua quyền chuyển thể điện ảnh và truyền hình bộ truyện với số tiền thấp không tưởng 100.000 nhân dân tệ (khoảng 14.600 đôla Mỹ lúc đó).

Phiên bản hoạt hình Tam thể do YHKT Entertainment và nền tảng phát trực tuyến Bilibili đồng sản xuất mang nỗi ám ảnh với khoa học giả tưởng của Hollywood. Các thành phố tương lai trong phim được miêu tả như vùng hoang mạc của thế giới cyberpunk, một sự lựa chọn không phù hợp với tinh thần tác phẩm của Lưu Từ Hân

Năm năm sau, khi bộ truyện ngày càng nổi tiếng, Trương Phán Phán hợp tác với công ty truyền thông Yoozoo làm phiên bản điện ảnh. Dự án này chưa từng tiến gần đến rạp phim. Những người hâm mộ đồn đãi rằng sẽ không bao giờ xem được phim này.

Năm 2018, sau khi Trương Phán Phán bán lại quyền cho Yoozoo với giá 18 triệu đôla Mỹ, công ty thử lần nữa, lần này bằng cách đẩy nhanh quá trình phát triển một số bản chuyển thể đưa ra cùng lúc. Bản đầu tiên trong số này, phim hoạt hình do YHKT Entertainment và nền tảng phát trực tuyến Bilibili đồng sản xuất, cuối cùng khởi chiếu hồi cuối năm 2022, theo sau là bản người đóng của Tencent hồi tháng giêng. Bản chuyển thể nói tiếng Anh dự kiến phát trên Netflix cuối năm nay.

La Tập và Trang Nhan trong bản chuyển thể hoạt hình của YHTK

Phần lớn tin tức ban đầu trước khi phát hành hai bản phim truyền hình đều tập trung vào bản hoạt hình của YHKT. Là một hãng phim được trọng vọng với những tác phẩm thành công đình đám như Incarnation, YHKT dường như có vị thế lý tưởng để biến việc xây dựng thế giới đầy tham vọng của nhà văn Lưu Từ Hân thành hiện thực, trong khi đó Tencent chật vật vượt qua chiến dịch tiếp thị vụng về dường như gợi ý đó là một bản tiếp cận tài liệu gốc cẩu thả.

Một vài tháng đã thấy rõ khác biệt. Gần như ngay lập tức, người hâm mộ đã quay lưng với phiên bản hoạt hình, khiến điểm số trên trang đánh giá Douban nổi tiếng giảm xuống chỉ còn 3,9/10; trong khi đó, phiên bản điện ảnh từ đằng sau đã vượt lên gần như hoàn toàn thay thế đối thủ trong hệ tư tưởng đại chúng.

YHKT đã chọn tất cả nhưng bỏ qua toàn bộ quyển đầu tiên trong bộ sách, có thể vì sợ rằng quyển đầu tiên thiếu cảnh hành động có thể làm khán giả chán. Ngược lại, quyển thứ hai kể câu chuyện người hùng sẵn sàng kiểu Hollywood, mà YHKT kết hợp với kiểu người hùng bước ra từ một bộ phim hành động những năm 1990

Mỉa mai thay, nguồn gốc của sự đảo ngược này là bản chuyển thể người đóng nắm bắt tốt hơn nguyên tác. YHKT đã chọn tất cả nhưng bỏ qua toàn bộ quyển đầu tiên trong bộ sách, mở đầu bằng cao trào của Tam thể trước khi tiếp tục với cuốn giữa, The Dark Forest / Hắc ám sâm lâm. Quyết định này có lẽ vì khó mà miêu tả được tầm nhìn sâu sắc của Lưu Từ Hân về cách mạng văn hóa trong môi trường quản lý truyền thông hiện hành, song dựa trên các cảnh trong phim bộ truyền hình mà nói, cũng có thể vì YHKT sợ rằng quyển đầu tiên thiếu cảnh hành động có thể làm khán giả chán.

Ngược lại, quyển thứ hai kể câu chuyện người hùng sẵn sàng kiểu Hollywood, mà YHKT kết hợp với kiểu người hùng bước ra từ một bộ phim hành động những năm 1990: phim dành nhiều thời lượng để xây dựng nhân vật chính, La Tập, là một gã trai hư, thậm chí thêm vào những cảnh không có trong sách để định hình tính cách nhân vật: Gã ta lái xe đua, máy bay chiến đấu và tổ chức các bữa tiệc xa hoa.

Phiên bản người đóng có điểm mạnh là chuyển thể cuộc sống ở dãy núi Greater Khingan vào những năm 1970 — nơi tràn đầy nhiệt huyết cách mạng và được nhiều người hâm mộ xem là bối cảnh của chương hấp dẫn nhất trong quyển đầu tiên

Phiên bản hoạt hình này mang nỗi ám ảnh với khoa học giả tưởng của Hollywood, dù với cái giá là làm mất đi những điểm tham chiếu “thời vàng son” của Lưu Từ Hân, cũng được phản ánh trong hướng nghệ thuật của phim. Các thành phố tương lai trong phim được miêu tả như vùng hoang mạc của thế giới cyberpunk, một sự lựa chọn không phù hợp với tinh thần tác phẩm của Lưu Từ Hân. Là một người hâm mộ Arthur C. Clark và là một cây bút chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ văn hóa truyền thống Trung Quốc và chủ nghĩa xã hội, Lưu Từ Hân giữ vững niềm tin vào tương lai. Niềm tin này không có trong phong cách giả-cyberpunk của YHKT.

Phiên bản người đóng thì ngược lại, có điểm mạnh là chuyển thể cuộc sống ở dãy núi Greater Khingan vào những năm 1970 — nơi tràn đầy nhiệt huyết cách mạng và được nhiều người hâm mộ xem là bối cảnh của chương hấp dẫn nhất trong quyển đầu tiên.

Trương Lỗ Nhất trong vai Uông Miễu, nhà khoa học vật liệu nano trong phiên bản của Tencent

Thật vậy, dẫu có những lo ngại ban đầu, không quá lời khi nói rằng bản chuyển thể của Tencent là bản trung thành với nguyên tác nhất mà tác giả từng xem kể từ khi CCTV chuyển thể “Tứ đại danh tác” Trung Quốc những năm 1980 và 1990. Khán giả sáng suốt sẽ thấy rằng nhiều cảnh phim và lời thoại lấy nguyên văn từ truyện.

Không có nghĩa phiên bản của Tencent là bản chuyển thể Tam thế đáng tin cậy nhất. Thứ nhất, mặc dù bộ phim nổi tiếng nhưng thành công của nó vẫn mờ nhạt so với sự chú ý dành cho bộ phim xã hội đen gần đây Cuồng phong. Và các đạo diễn Trung Quốc vẫn nỗ lực cân bằng giữa trung thành với nguyên tác và nhu cầu hành động trên màn ảnh. Ví dụ, một đoạn hội thoại đánh đố làm những người hâm mộ sách say mê vì trung thành với tầm nhìn của tác giả Lưu; song, đối với khán giả bình thường, hàng loạt khái niệm mới trong cảnh phim này làm họ mệt mỏi, và là thứ mà phim bộ này có thể cải thiện ở mùa hai.

Các đạo diễn Trung Quốc vẫn nỗ lực cân bằng giữa trung thành với nguyên tác và nhu cầu hành động trên màn ảnh. Ví dụ, một đoạn hội thoại đánh đố làm những người hâm mộ sách say mê vì trung thành với tầm nhìn của tác giả Lưu; song, đối với khán giả bình thường, hàng loạt khái niệm mới trong cảnh phim này làm họ mệt mỏi, và là thứ mà phim bộ này có thể cải thiện ở mùa hai

Trong khi đó, áp lực hiện đang đè lên Netflix. Sự hào hứng của người Trung Quốc đối với phiên bản chuyển thể của nền tảng phát sóng trực tuyến này đã xuống thấp kể từ khi có tin phim sẽ do David Benioff và D.B. Weiss, cặp đôi chịu trách nhiệm về phần cuối gây tranh cãi của Game of Thrones, chỉ đạo. Mặc dù phim có thể sẽ được hưởng lợi từ hiệu ứng đặc biệt chất lượng cao và lượng khán giả quốc tế lớn, nhưng nhiều người hâm mộ Trung Quốc lo lắng về cái khó trong việc toàn cầu hóa một câu chuyện đậm bản sắc Trung Quốc mà không làm mất chất. Họ lo ngại bộ phim hoặc sẽ rơi vào những khuôn mẫu cơ bản về Trung Quốc hoặc trở thành câu chuyện sáo rỗng kiểu Hollywood về việc giải cứu thế giới.

Rồi một lần nữa, sức hấp dẫn trong bộ tiểu thuyết của Lưu Từ Hân là nằm ở chỗ nó để cho khán giả hiểu theo cách riêng của mình. Là sự kết hợp giữa lịch sử Trung Quốc và chủ nghĩa vị lai thời hoàng kim, màu sắc địa phương và các chủ đề phổ quát, phim mang đến không gian vô tận để thử nghiệm.

Từ trái qua: Eiza González, Jess Hong, và Saamer Usmani trong phiên bản 3 Body Problem (2024) của Netflix

Những tác phẩm chuyển thể tốt nhất không chỉ nên trung thành với nguyên tác, mà còn phải cho chúng ta một tấm gương để có thể nhìn thấy bản thân mình.