Hầu hết các nhà điều hành rạp chiếu ở Mỹ đã cung cấp giá vé 3 đôla
cho mọi suất chiếu trong Ngày Điện ảnh Quốc gia lần đầu tiên từ trước
đến nay
|
Phim vẫn ra rạp tì tì. Nhưng không phải những phim mà rạp chiếu cần.
Những
thế lực không được hoan nghênh — Netflix, TV 50 inch, đại dịch virus
corona — đã tấn công ngành chiếu bóng mấy năm nay. Giờ đây, nợ nần chồng
chất và thiếu trầm trọng phim lớn để chiếu trong những tháng tới
một lần nữa đẩy nhà rạp lâm nguy.
Trong những tháng gần đây, tình
hình không có vẻ nghiêm trọng như vậy. Các rạp đang cảm nhận một sự lạc
quan mới mẻ, phần lớn là nhờ
Top Gun: Maverick và một số bộ phim bom tấn khác cho thấy người ta vẫn muốn đi xem phim.
Top Gun phần tiếp theo đã thu về 1,5 tỉ đôla đáng kinh ngạc trên toàn thế giới và
Doctor Strange in the Multiverse of Madness đã vượt hơn phần tiền nhiệm năm 2016 40%.
“Đến lúc phất lên rồi,” Adam Aron, giám đốc điều hành AMC Entertainment, nói trong cuộc họp thu nhập vào tháng trước.
Mùa hè này, Doctor Strange in the Multiverse of Madness đã vượt hơn 40% so với phim tiền nhiệm năm 2016, đề cao sức mạnh của các siêu anh hùng Marvel vẫn tiếp tục
|
Thế nhưng, đằng sau khung cảnh tươi hồng ấy, bất ổn luôn rình rập. Doanh
thu vé mùa phim hè vẫn thấp hơn đáng kể so với mức trước đại dịch. Một
số hãng tiếp tục phát hành phim chiếu rạp cùng lúc phát trực tuyến, hoặc
bỏ qua các rạp chiếu hoàn toàn, và chi phí vận hành rạp chiếu tiếp tục
leo thang.
Hầu như ai cũng nhất trí rằng ngành chiếu bóng 117 năm
tuổi không thể tiếp tục như thế này. Nhưng hầu hết không nhất trí được con đường nào tốt nhất để đi tiếp.
Các nhà phân tích
cho rằng nếu quyết liệt thì rõ ràng bước đi là các công ty rạp chiếu
phim lớn nhất phải đóng cửa hàng nghìn rạp chiếu kém hiệu quả. Có 40.700
rạp chiếu ở Mỹ và Canada, và thậm chí một số nhà điều hành rạp chiếu
thừa nhận lẽ ra không nên có nhiều hơn 35.000 rạp. Một số ít còn cho
rằng 25.000 là mục tiêu lành mạnh hơn.
Khoảng 500 rạp đã đóng cửa
kể từ khi đại dịch bắt đầu, theo Hiệp hội các chủ sở hữu rạp chiếu Hoa
Kỳ. Dự kiến vào mùa thu này sẽ còn đóng cửa thêm nhiều nữa: Cineworld,
công ty điều hành Regal Cinemas, chuỗi rạp số 2 ở Mỹ sau AMC, đã nộp đơn
xin phá sản. Công ty có trụ sở tại London này đã báo cáo khoản nợ ròng
8,9 tỉ USD, bao gồm 4 tỉ USD nợ thuê mặt bằng. Việc tái cơ cấu theo Điều
11 luật phá sản sẽ cho phép Cineworld cắt một số hợp đồng thuê.
Bất chấp những bộ phim ăn khách như Top Gun: Maverick, với Tom Cruise đóng chính, các rạp chiếu ở Mỹ chỉ bán được 17% số ghế trong mùa hè này, một công ty nghiên cứu cho biết
|
“Khoảng 20% số lượng màn chiếu — ngày càng có nhiều trải nghiệm như
IMAX khiến nó trở nên đặc biệt và đáng giá — tạo ra 80% công việc kinh
doanh,” Richard L. Gelfond, giám đốc điều hành IMAX, đơn vị nhượng quyền
công nghệ cho các rạp chiếu, nói. “Trừ những trường hợp đặc biệt, không
ai cần đến cụm rạp chiếu nữa. Chấm hết. Chấm than.”
Lượng khán
giả đến rạp chiếu bóng ở Mỹ và Canada đạt đỉnh vào năm 2002, khi bán
được khoảng 1,6 tỉ vé, theo Hiệp hội Điện ảnh. Các hãng phim lớn và các
công ty con chuyên sản xuất phim của họ đã phát hành ra rạp ít nhất 140
phim vào năm đó, với một phim chính kịch nguyên tác (Signs) và một phim
hài nguyên tác (My Big Fat Greek Wedding) nằm trong tốp năm phim có
thành tích tốt nhất. Năm nay, dự kiến số lượt xem sẽ dưới 800 triệu,
một phần do sản lượng sụt giảm của các hãng phim lớn nhất, họ sẽ chỉ
phát hành khoảng 73 phim ở rạp, với các phim phần tiếp theo kinh phí lớn
có nhiều lượt xem nhất.
Trong cùng khoảng thời gian đó, số lượng
rạp chiếu phim đã tăng 14%, vì các cụm rạp mọc lên ở những vùng ngoại ô
xa xôi còn các rạp chiếu được xây dựng trong thời kỳ bùng nổ những năm
1990 đã phải cần trợ sinh. Trong một báo cáo được công bố vào ngày 23
tháng 8, Robert Fishman, nhà phân tích cấp cao tại hãng nghiên cứu
MoffettNathanson, miêu tả ngành chiếu bóng “cần kíp tái cấu trúc”, lưu ý
rằng nhiều rạp chiếu “được kết nối với các trung tâm thương mại đang
sống dở chết dở.”
Ngành chiếu bóng “cần kíp tái cấu trúc”, nhiều rạp chiếu “được kết nối với các trung tâm thương mại đang sống dở chết dở”
|
Theo như các công ty vận hành rạp chiếu ở Mỹ thành công trong mùa hè, họ
chỉ bán được 17% số ghế, theo hãng nghiên cứu EntTelligence. (Theo quan
điểm của Gelfond: Các khán phòng có màn hình cực lớn, bao gồm các điểm
IMAX, có thể bán hết vé vào các kỳ cuối tuần lớn từ 6 giờ đến 9 giờ
tối.)
Để bán được nhiều vé hơn, các rạp chiếu đang tiếp thị dữ
dội. Họ đã xây dựng các chương trình thành viên giảm giá cho những lượt
xem lại. Lần đầu tiên trong lịch sử 102 năm của mình, AMC đã tổ chức một
chiến dịch quảng cáo khắp cả nước, thuê Nicole Kidman làm đại diện cho
“những hình ảnh lộng lẫy trên màn bạc khổng lồ”. (AMC đang triển khai
chiến dịch đợt hai.) Vào thứ bảy, hầu hết các nhà điều hành rạp chiếu ở
Mỹ đã cung cấp giá vé 3 đôla cho mọi suất chiếu trong Ngày Điện ảnh Quốc
gia lần đầu tiên từ trước đến nay.
Các rạp chiếu còn đưa ra dịch
vụ đặt món di động, mở rộng bán rượu, đầu tư nâng cấp máy chiếu, cho
thuê phòng chiếu riêng và thử các buổi hòa nhạc trực tiếp và tổ chức các
giải đấu trò chơi điện tử. Trong thập kỷ qua, các nhà điều hành rạp đã
loại bỏ hàng nghìn ghế ngồi cũ và lắp đặt các ghế tựa rộng rãi hơn, giảm
sức chứa. Vậy những chỗ ngồi chưa bán được để làm chi? Họ nói rằng cần
số chỗ ngồi đó cho những bộ phim thành công đột phá như
Avengers: Endgame, đã thu về 357 triệu đôla trong tuần đầu công chiếu vào năm 2019.
Cineworld, công ty điều hành các rạp Regal như rạp Regal ở La Habra,
California, trong hình trên, chuỗi rạp chiếu phim lớn thứ hai ở Mỹ, dự
kiến sẽ tìm cách tái cơ cấu sau khi được tòa án chấp thuận cho phá sản
|
Mùa hè của Hollywood, kéo dài từ đầu tháng 5 đến Ngày Lao động, trước
đây chiếm 40% doanh thu bán vé hằng năm. Mùa hè này, số lượt xem khủng
cho một chuỗi các phim, bao gồm
Jurassic World Dominion,
Minions: Rise of Gru và
Thor: Love and Thunder,
đã chứng minh rằng chiếu bóng vẫn là ngành kinh doanh sống được — xem
hình ảnh chuyển động trong bóng tối với những người xa lạ chưa tới lúc
tuyệt chủng, như nhiều người đã lo sợ trong thời kỳ đầu của đại dịch.
Elvis đánh trúng ý khán giả lớn tuổi, thu về 278 triệu đôla trên toàn thế giới.
Xa ngoài kia nơi loài tôm hát, tác phẩm chuyển thể từ sách và
Everything Everywhere All at Once, tác phẩm độc lập lạc quan, thu hút khán giả ở quy mô nhỏ hơn.
Tuy
nhiên, khi mùa hè trôi qua, người mua vé bốc hơi đâu mất. Nhu cầu dồn
nén từ đại dịch đã được thỏa mãn, và các phần tiếp theo và phần ngoại
truyện kinh phí lớn trở nên ít nổi bật hơn trên bạt quảng cáo trước rạp,
đã cho các phim nguyên tác có cơ hội.
Nope của Jordan Peele đã thu về ít hơn khoảng 40% so với bộ phim trước đó của anh, Us, được phát hành vào năm 2019.
Bullet Train,
phim hài hành động được tiếp thị rộng rãi với sự tham gia của Brad
Pitt, đã mang về kết quả ở mức trung bình. Easter Sunday, Fall,
Vengeance, Mack & Rita và Three Thousand Years of Longing đều chết
ngay khi vừa ra rạp.
Nope của Jordan Peele, với sự tham gia của Daniel Kaluuya, Brandon
Perea và Keke Palmer, từ trái qua, đã thu về kém hơn bộ phim năm 2019
của anh, Us, khoảng 40%
|
Richard Greenfield, người sáng lập hãng nghiên cứu LightShed Partners,
cho biết: “Một vài phim thực sự hiệu quả ở rạp, số còn lại không được xơ
múi gì.”
Bộ phim đứng đầu phòng vé Bắc Mỹ cuối tuần trước là The
Invitation, phim kinh dị kinh phí thấp, thu về 6,8 triệu USD, tổng
doanh thu cuối tuần thấp nhất kể từ năm 2000, không tính khoảng thời
gian xảy ra đại dịch khi nhiều rạp chiếu đóng cửa, theo Comscore. (Đây
là mức thấp nhất được ghi nhận sau khi tính đến lạm phát.)
Càng
nhiều phim hài, phim tâm lý, phim tài liệu và phim nghệ thuật nhỏ hơn
thất bại, thì các hãng phim càng có xu hướng chuyển chúng sang các dịch
vụ phát trực tuyến, loại bỏ nhu cầu có quá nhiều màn chiếu.
Eric
Wold, nhà phân tích cấp cao tại B. Riley Securities, nói: “Chúng ta sẽ
thấy các màn hình nhỏ hơn, không phải của doanh nghiệp lớn bắt đầu biến
mất với số lượng ngày càng nhiều. Điều đó thực sự tốt cho các nhà vận
hành nào còn sống sót.”
AMC Entertainment có tổng số nợ hơn 5 tỉ đôla, mặc dù giám đốc điều
hành của nó đã nói trên Twitter, “Chúng tôi hoàn toàn lạc quan và tin
tưởng vào tương lai của mình”
|
Khoảng một nửa số rạp chiếu phim ở Bắc Mỹ do AMC, Cineworld và Cinemark
Holdings kiểm soát. Mỗi nhà rạp này đều bị lỗ trong quý gần đây nhất.
Từ
đầu tháng 4 đến cuối tháng 6, AMC báo cáo doanh thu 1,2 tỉ USD và lỗ
122 triệu USD. AMC có khoản nợ hơn 5 tỉ đô la, số tiền khổng lồ đối với
một công ty chỉ tạo ra khoảng 5,5 tỉ đôla doanh thu hằng năm trước đại
dịch.
Để trụ lại, AMC đã chào mời các nhà đầu tư “cổ phiếu
meme”,* công bố kế hoạch bán bắp rang bơ mang nhãn hiệu AMC trong các
siêu thị và thậm chí đầu tư vào một mỏ vàng Nevada đang gặp khó khăn.
AMC đã đóng cửa 98 rạp kể từ khi đại dịch bắt đầu, trong khi mở 45 rạp,
phần lớn bằng cách tiếp quản các địa điểm từ các chuỗi nhỏ hơn đã ngừng
kinh doanh trong thời gian ngừng hoạt động.
Aron, giám đốc điều
hành của AMC, gần đây đã nói với các cổ đông rằng, không giống như
Cineworld, công ty của ông có thể chống chọi với thời kỳ khô hạn phòng
vé. “Chúng tôi hoàn toàn lạc quan và tin tưởng vào tương lai của mình,”
ông nói trên Twitter vào ngày 18 tháng 8. Trong một thông cáo báo chí
kèm theo, AMC lưu ý rằng họ có khoảng 1 tỉ đôla thanh khoản.
“Khoảng 20% số lượng màn chiếu — ngày càng có nhiều trải nghiệm như
IMAX khiến nó trở nên đặc biệt và đáng giá — tạo ra 80% công việc kinh
doanh,” Richard L. Gelfond, giám đốc điều hành IMAX, đơn vị nhượng quyền
công nghệ cho các rạp chiếu, nói
|
Lạm phát đặt ra thách thức cho các rạp chiếu. Hầu hết đều đang tăng giá,
cho dù nhiều người tiêu dùng thấy giá vé xem phim đã quá đắt rồi. Mùa
hè này, trung bình giá vé là 12 đôla, tăng từ 11,16 đôla năm ngoái, theo
EntTelligence.
Tình trạng thiếu phim đặt ra vấn đề còn lớn hơn. Chỉ có một phim mới, phim hài độc lập
Honk for Jesus. Save Your Soul,
đã được lên kế hoạch phát hành rộng rãi vào cuối tuần Lễ Lao động và
phim này đồng thời được cung cấp trên dịch vụ phát trực tuyến Peacock,
làm hạn chế doanh thu bán vé trong bốn ngày ước tính là 1,5 triệu đôla.
Năm ngoái,
Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings đã thu về 94,7 triệu đôla trong cùng kỳ cuối tuần.
Các chủ rạp đã tính đến
Halloween Ends cho tháng 10, nhưng Universal Pictures gần đây cũng quyết định cung cấp đồng thời phim này cho Peacock.
Các nhà điều hành rạp cho biết họ chỉ nhìn thấy hai siêu phẩm ở đường chân trời:
Black Panther: Wakanda Forever, ngày 11 tháng 11 và
Avatar: The Way of Water, chốt ngày 16 tháng 12.
Các chủ rạp đã tính đến Halloween Ends cho tháng 10, nhưng Universal Pictures gần đây cũng quyết định cung cấp đồng thời phim này cho Peacock
|
Trong một số trường hợp, phim sẽ bỏ qua các rạp chiếu để chuyển sang các
dịch vụ phát trực tuyến. Thuê bao Disney+ sẽ có quyền truy cập độc
quyền
Hocus Pocus 2 và
Pinocchio, với sự tham gia của Tom Hanks, trong tháng này.
Knives Out thu về 311 triệu đôla toàn thế giới vào năm 2019; phần tiếp theo sẽ được phát trên Netflix vào tháng 12.
Các hãng phim cũng đã dời lịch phát hành rạp vì đại dịch gây tắc nghẽn băng chuyền sản xuất.
Aquaman and the Lost Kingdom,
Spider-Man: Across the Spider-Verse,
Creed III và
Super Mario Bros. tất cả đã được đẩy qua năm 2023.
Nhưng
lịch chiếu năm tới vẫn mỏng. Tính đến thời điểm hiện tại, các hãng phim
lớn đã có khoảng 75 phim dự kiến phát hành rộng rãi. Nhà phân tích
Fishman dự báo doanh thu bán vé khoảng 8,5 tỉ USD cho năm 2023, giảm 26%
so với năm 2019. Wold lạc quan hơn, dự đoán mức giảm 7%.
Dịch: © Yên Khuê @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The New York Times