• Nếu Trung Quốc không cần Hollywood nữa thì sao?

• Chính thức rồi: Trung Quốc vượt Bắc Mỹ trở thành phòng vé lớn nhất thế giới 2020

Trung Quốc cuối cùng đã soán ngôi Bắc Mỹ trở thành thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới vào năm 2020

Trung Quốc cuối cùng đã soán ngôi Bắc Mỹ trở thành thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới vào năm 2020, tạo ra doanh thu vé ước tính 3 tỉ USD so với khoảng 2,28 tỉ USD của Mỹ và Canada. Chỉ cần một đại dịch toàn cầu để chuyện đó xảy ra.

Các rạp chiếu bóng Trung Quốc đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi giai đoạn bùng phát virus corona đợt đầu tiên, khi việc đóng cửa kéo dài khiến tổng doanh thu vé giảm 68% so với mức 9,2 tỉ USD của năm 2019. Nhưng đến giữa tháng 8, các phương pháp triệt để của Bắc Kinh đã ngăn chặn virus trong vòng biên giới đất nước đến mức các rạp chiếu phim có thể hoạt động trở lại 75% công suất và khán giả cảm thấy an toàn. Kết quả là doanh thu mạnh mẽ trong 4 tháng rưỡi cho các hãng phim và nhà rạp. Các phim bom tấn Trung Quốc mới được sản xuất bao gồm sử thi yêu nước The Eight Hundred (450,6 triệu USD, cao nhất so với bất kỳ phim nào trên toàn thế giới năm ngoái), My People, My Homeland (410,1 triệu USD) và The Sacrifice (162,3 triệu USD).

Poster quảng cáo phim Mulan tại một trạm xe buýt ở Bắc Kinh. Những chiến dịch tiếp thị cho tất cả các phim Hollywood gần đây yếu hơn nhiều so với bình thường

Đến tháng 12, thị trường điện ảnh Trung Quốc đã phục hồi mức doanh thu hàng tháng là 92% so với cùng kỳ năm 2019. Tuy nhiên, Hollywood chẳng thấy đâu trong bữa tiệc phục hồi này. Theo công ty tư vấn Artisan Gateway, các bản phát hành của hãng phim Mỹ chiếm một thị phần nhỏ kỷ lục trong miếng bánh rạp chiếu của Trung Quốc ở năm 2020, chỉ chiếm 10% (304 triệu USD), so với 29% vào năm 2019, vốn đã là mức thấp lịch sử.

Trong ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc, có hai quan điểm đối kháng về việc các hãng phim Mỹ đã sai lầm ở đâu trong năm 2020 — mỗi quan điểm đều có những tác động khác nhau cho năm tới. Những người lạc quan cho rằng sự thiếu hụt của Hollywood chủ yếu là vấn đề nội dung yếu, vì những phim chiếu rạp có khả năng kiếm tiền mạnh nhất của Mỹ đã được đẩy sang năm 2021. Chủ tịch Artisan Gateway, Rance Pow, lưu ý rằng 18 phim Hollywood đã ra rạp ở Trung Quốc trong năm 2020, so với mức trung bình thông thường là khoảng 40 phim mỗi năm. Và nhiều bom tấn Mỹ đã phát hành ở Trung Quốc, dù là Hoa Mộc Lan hay Wonder Woman 1984, đều bị các nhà phê bình lẫn khán giả Trung Quốc chê bai.

The Eight Hundred thu 450,6 triệu USD, cao nhất so với bất kỳ phim nào trên toàn thế giới năm ngoái

Tiếp thị cũng là một vấn đề. Vì ngày phát hành bị dời đến phút cuối cùng và hoạt động của hãng phim ở quê nhà gặp khó khăn do những đợt đóng cửa của California, các nỗ lực tiếp thị ở Trung Quốc đã trở nên mỏng manh rõ rệt. James Li, đồng sáng lập của công ty nghiên cứu thị trường điện ảnh Fanink có trụ sở tại Bắc Kinh, nhận xét: “Những chiến dịch tiếp thị cho tất cả các phim Hollywood gần đây yếu hơn nhiều so với bình thường.” James Li lo ngại rằng các nhà điều hành hãng phim Mỹ đã sa vào bẫy khi cho rằng chỉ vì Hollywood đóng cửa thì cả thế giới cũng đóng cửa. Ông nói thêm: “COVID-19 mang đến cho bạn cái cớ hoàn hảo để không phải chi tiền tiếp thị và không phải chịu trách nhiệm nếu bộ phim làm ăn kém hiệu quả. Nhưng nếu thái độ đó không sớm thay đổi, nó có thể khiến Hollywood tổn thất nặng ở Trung Quốc.”

Tuy nhiên, những người lạc quan tin rằng các hãng phim Mỹ sẽ thực sự phục hồi ngay sau khi họ trở lại sân chơi với trận đấu hạng A của họ. Các bom tấn phim chuỗi được xếp hàng trong nửa đầu năm 2021 bao gồm các tựa phim thân thiện với Trung Quốc như Black Widow của Marvel, F9 của Universal, A Quiet Place: Part II, No Time to Die của MGM và Godzilla vs. Kong của Legendary.

Poster The Sacrifice tại một trạm xe buýt

“Chúng tôi vẫn lạc quan về Trung Quốc trong dài hạn đối với phim nhập khẩu nước ngoài, gồm cả xuất phẩm của hãng phim Mỹ,” Pow nói thêm. “Trong khi thời gian để phục hồi thị trường vẫn đang diễn ra, thương hiệu tài sản, câu chuyện và tài năng của Hollywood sẽ vẫn hấp dẫn.”

Trong khi đó, những người bi quan lại cho rằng nền tảng địa chính trị đã thay đổi triệt để — và kéo theo phần lớn khán giả Trung Quốc. “Toàn bộ nền văn hóa đã thay đổi,” một giám đốc điều hành tại một trong những nhà phân phối hàng đầu của Bắc Kinh, người tin rằng mối quan hệ ngày càng đối nghịch của Trung Quốc với phương Tây — hãy xem cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung của Trump, chủ nghĩa dân tộc gia tăng ở cả hai nước và chính sách đối ngoại ngày càng quyết đoán của Trung Quốc — đã bắt đầu ảnh hưởng đến thái độ của người tiêu dùng Trung Quốc đối với văn hóa đại chúng.

Poster quảng bá phim Leap bên ngoài một rạp chiếu bóng ở Thượng Hải

Những người trong cuộc khác nói rằng sự phục hồi nhanh chóng của Trung Quốc sau đại dịch đã làm nổi bật xu hướng đó. “Do COVID-19 và cách chính phủ quản lý tình hình ở đây tốt như thế nào so với tình hình hỗn loạn trên phạm vi quốc tế,” một nhà quản lý chương trình phim của một trong những chuỗi rạp chiếu bóng toàn quốc của Trung Quốc giải thích, “chúng ta đang thấy niềm tin quốc gia ngày càng tăng khiến phần nào đó làm giảm sự quan tâm đến nội dung quốc tế.”

Bằng chứng cho sắc thái đó là sức hấp dẫn có thể chứng minh được của những bộ phim ăn khách nhất năm ngoái, dù là phim chiến tranh như The Eight Hundred và The Sacrifice, hay Leap dự tranh Oscar năm 2021 của Trung Quốc (122,5 triệu USD), ca ngợi vinh quang của đội tuyển bóng chuyền nữ quốc gia Trung Quốc.

“Điều thú vị nhất đối với khán giả bây giờ là một bộ phim lớn hào hứng khiến họ cảm thấy tự hào là người Trung Quốc,” nhà điều hàng hãng phân phối nói thêm.

Khán giả chụp ảnh trước các poster quảng cáo phim ở một rạp chiếu Thượng Hải. Các bản phát hành của hãng phim Mỹ chiếm một thị phần nhỏ kỷ lục trong miếng bánh rạp chiếu của Trung Quốc ở năm 2020

“Phim Hollywood không nghiễm nhiên được chào đón với vòng tay rộng mở. Những bộ phim trung bình sẽ gặp khó khăn và ngay cả những thương hiệu mạnh nhất có lẽ sẽ kiếm được ít tiền hơn ở Trung Quốc vào năm 2021 so với trước đây.”