Kể từ ngày 20 tháng 7, hầu hết các rạp chiếu phim ở Trung Quốc đã được phép mở cửa trở lại, ngoại trừ một số điểm nóng Covid như tỉnh Tân Cương phía tây xa xôi.

Một rạp chiếu ở Bắc Kinh hoạt động lại ngày 24/7/2020, giữa nỗi lo ngại COVID-19 vẫn đang tiếp tục. Số chỗ ngồi bị giới hạn 30% sức chứa bình thường để giữ giãn cách xã hội

Có lẽ không ai thở phào nhẹ nhõm hơn Phó Văn Hà, Giám đốc điều hành Liên hoan phim quốc tế Thượng Hải. Với lịch khai mạc vào tối ngày 25 tháng 7, liên hoan thường niên này đã kẹt trong tình trạng trì trệ nhiều tháng. Cho đến thời điểm đó, các nhà tổ chức đã cân nhắc việc tổ chức trực tuyến kỳ liên hoan năm nay, nhưng biết rằng như vậy thì gần như sẽ không có tác động bằng với việc có khán giả trực tiếp đến rạp chiếu phim. “Chúng tôi thực sự hồi hộp chờ đợi quyết định cuối cùng,,” giám đốc Phó nói. “Ngay sau khi nhận được tin vào ngày 16 tháng 7, chúng tôi đã lập tức công bố ngày khai mạc liên hoan.” Trong vòng hai giờ kể từ khi có thông báo, liên hoan đã bán được hơn 90% số vé.

Nhiệt huyết đó cộng hưởng khắp cả nước. Khắp Trung Quốc, từ xa tít phía bắc của Bắc Kinh đến thành phố Thành Đô phương nam, các rạp chiếu phim đang chứng kiến số lượng vé bán mạnh mẽ, bất chấp giới hạn công suất 30%. Đó không phải là kinh doanh như thường lệ, nhưng đã có kinh doanh: Vào đầu tháng 8, Dolittle và Interstellar tái phát hành của đã đứng đầu phòng vé, đóng góp vào tổng doanh thu 17,5 triệu đôla trên toàn quốc.

Khán giả tại một buổi chiếu ngoài trời của Liên hoan phim quốc tế Thượng Hải lần thứ 23, khai mạc ngày 25/7/2020

Những người bị giam trong nhà hàng tháng trời đang háo hức ra rạp chiếu phim, bất chấp sự bất tiện của việc đeo khẩu trang để giữ giãn cách xã hội. Một rạp chiếu phim ở phía nam thành phố Trường Sa, thủ phủ tỉnh Hồ Nam, còn đưa ra một giải pháp sáng tạo với các ghế trống bắt buộc bằng cách đặt vào đó những con thú nhồi bông lớn, có thể ôm được gọi là “MOMO” được khử trùng sau mỗi suất chiếu. Nghe có vẻ không hấp dẫn bằng dựa vào bờ vai ấm áp của người yêu, nhưng này, trong những lúc khao khát sự thân mật như vầy bạn sẽ chấp nhận cái bạn có.

Trải nghiệm xem phim chiếu rạp ở Trung Quốc luôn khác với ở phương Tây. Đầu tiên, hầu hết các rạp chiếu phim ở Trung Quốc đều khá mới và hiện đại, và thường sang trọng hơn nhiều, với chỗ ngồi rộng rãi hơn và thoải mái hơn bất cứ thứ gì trong cụm rạp chiếu trung bình của phương Tây. Nhiều thành phố thậm chí còn có các rạp chiếu VIP nhỏ, ở đó bạn có thể thuê một phòng riêng và xem phim cùng với một nhóm nhỏ bạn bè, giống như dịch vụ karaoke.

Một rạp chiếu phim ở phía nam thành phố Trường Sa, thủ phủ tỉnh Hồ Nam, còn đưa ra một giải pháp sáng tạo với các ghế trống bắt buộc bằng cách đặt vào đó những con thú nhồi bông lớn, có thể ôm được gọi là “MOMO”, được khử trùng sau mỗi suất chiếu

Trước đại dịch, đi xem phim ở Trung Quốc là một hoạt động đẳng cấp. Trước khi đến rạp, hầu hết mọi người chọn mua vé trên ứng dụng mạng xã hội WeChat, ứng dụng cung cấp các ưu đãi giảm giá combo cho vé xem phim và đồ ăn vặt. Khi đến, bạn chọn chỗ ngồi của mình từ màn hình tại quầy vé, sau đó lấy đồ ăn. Nếu đến muộn, ai đó đeo nơ sẽ lịch sự hộ tống bạn với đèn pin đến chỗ ngồi đã định. Tất cả đều gợi nhớ một cách mơ hồ về kỷ nguyên vàng của điện ảnh ở Mỹ vào những năm 1950 — nhưng với những bộ phim bom tấn hoạt hình mới nhất của Hollywood, hệ thống chiếu 3D và hệ thống âm thanh vòm công nghệ cao.

Kể từ khi mở cửa trở lại vào ngày 20 tháng 7, trải nghiệm điển hình đó đã tiến hóa. Quầy vé được loại bỏ dần và toàn bộ quy trình làm thủ tục được thực hiện trực tuyến. Khẩu trang là bắt buộc, cũng như giãn cách xã hội — ít nhất một mét giữa những người xem phim. Không có quầy bán thức ăn vặt, vì tất cả đồ ăn và thức uống đều bị cấm. Và những người dẫn vào chỗ ngồi đeo nơ thân thiện giờ được giao nhiệm vụ thực thi các quy tắc. Nếu họ bắt gặp bạn lôi đồ ăn vặt ra khỏi túi xách, bạn sẽ được lịch sự yêu cầu bước ra ngoài và ăn kẹo dẻo Twizzlers của mình ở sảnh đợi trước khi được hộ tống trở vào bên trong để xem hết bộ phim.

Một khán giả đeo khẩu trang ngừa virus corona đưa tay vào máy quét nhiệt độ khi cô bước vào một rạp chiếu phim ở Bắc Kinh hôm 24 tháng 7 năm 2020

Không cần phải nói, những thủ tục kiểu này sẽ rất khó duy trì ở Mỹ, ở đó khẩu trang đã bị chính trị hóa và người ta thực sự không thích tuân theo các quy tắc. Trong thời kỳ cao điểm của dịch bệnh ở Trung Quốc, cũng có một số người ngoan cố coi thường những yêu cầu bắt buộc về khẩu trang. Họ đều bị xử lý.

Nhưng có một khía cạnh mới khác của trải nghiệm rạp chiếu có lẽ là điều gây tranh cãi nhất và ít có thể tái tạo nhất ở bất kỳ đâu bên ngoài Trung Quốc.

Trước khi vào rạp, mỗi khách phải quét mã QR ghi lại danh tính của họ, mà sau đó sẽ truy ra địa điểm sinh sống của họ nếu có ai được chẩn đoán mắc Covid, chính quyền không chỉ biết nơi tìm bạn mà còn cả những người bạn đã tiếp xúc. Điều này không mới — nó đã được sử dụng nhiều năm qua trong các khía cạnh chính của cơ sở hạ tầng của Trung Quốc, bao gồm cả hệ thống đường sắt cao tốc quốc gia. Nhưng việc mở rộng giám sát và theo dõi hàng loạt ở những nơi như rạp chiếu phim, được cho là một trong những công cụ hiệu quả nhất để cho phép cuộc sống trở lại “bình thường” ở Trung Quốc ngày nay.

Các tình nguyện viên cùng đội Cứu hộ Bầu trời Xanh thực hiện khử trùng rạp chiếu phim ở Bắc Kinh — và hình nhân Venom của rạp

“Tôi nghĩ mọi người cảm thấy rất tự tin đến rạp chiếu phim bởi vì chính phủ đang sử dụng các biện pháp theo dõi này,” một người xem phim ở Trung Quốc nói. Cô ấy yêu cầu không nêu danh tính, nhưng sự nhạy cảm đó là quen thuộc ở khắp Trung Quốc, nơi thái độ về quyền riêng tư và các biện pháp an ninh rất khác so với phương Tây.

Dù vậy, mô hình này hoàn toàn khả thi ở Trung Quốc do sự phổ biến của WeChat, một ứng dụng đa năng hoạt động như một hình thức mạng xã hội, ví kỹ thuật số và hơn thế nữa. Nó cũng được gắn với thẻ ID quốc gia của người dùng. Hầu hết người có điện thoại ở Trung Quốc đều có WeChat. Hầu như không thể tồn tại hoặc hoạt động mà không có nó. Và trong khi Facebook và Twitter tương tự nhau, thì không có thứ tương đương thực sự với WeChat ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.

Thật trớ trêu khi bộ phim lớn đầu tiên của Hollywood dự kiến phát hành tại các rạp chiếu ở Trung Quốc lại là Tenet (bộ phim có tiền đề xoay quanh việc ngăn chặn sự bùng nổ Thế chiến III) xem xét mối quan hệ đang xấu đi nhanh chóng giữa hai siêu cường thế giới.

John David Washington và Robert Pattinson trong một cảnh phim Tenet, bom tấn Hollywood đầu tiên dự kiến phát hành ở các rạp Trung Quốc ngày 4/9/2020

Tuy nhiên, mối lo Bắc Kinh có thể trả đũa các động thái gần đây của Mỹ — như đóng cửa sứ quán ở Houston và cấm TikTok — bằng cách tẩy chay ngành công nghiệp điện ảnh Hollywood cho đến nay là không có cơ sở. Mặc dù bộ phim Mulan rất được mong đợi vẫn chưa có ngày công chiếu ở Trung Quốc (Disney sẽ phát hành trực tuyến bộ phim này vào cuối năm nay), Tenet dự kiến sẽ ra rạp trên toàn Trung Quốc vào ngày 4 tháng 9.

Jing Hui, người đứng đầu Hiệp hội các rạp chiếu phim Thượng Hải, cho biết ngành công nghiệp này vẫn cam kết đón nhận các bộ phim Hollywood, mà theo ước tính của ông là chiếm hơn 30% tổng doanh thu phòng vé ở Trung Quốc. “[Christopher] Nolan là một đạo diễn rất nổi tiếng ở Trung Quốc với những bộ phim đã được đón nhận nồng nhiệt ở đây trong quá khứ,” Jing nói về đạo diễn Tenet. “Đối với chúng tôi, những bộ phim lớn như thế này rất quan trọng vì chúng đặc biệt phù hợp để xem rạp, so với những phim kinh phí thấp hơn mà mọi người có thể thích xem ở nhà. Hầu hết phim kinh phí lớn đều là phim của Hollywood, vì vậy tôi không nghĩ chính trị sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình quyết định này."

The Eight Hundred của đạo diễn Quản Hổ, bộ phim Trung Quốc Đại lục đầu tiên được quay hoàn toàn bằng máy quay IMAX

Trên lưu ý đó, Trung Quốc cũng đảo ngược quan điểm đối với bộ phim The Eight Hundred của đạo diễn Quản Hổ. Bộ phim Trung Quốc Đại lục đầu tiên được quay hoàn toàn bằng máy quay IMAX được dự kiến chiếu khai mạc Liên hoan phim quốc tế Thượng Hải năm ngoái trước khi đột ngột bị rút khỏi liên hoan phim cũng như bản phát hành thương mại do tranh cãi xung quanh việc miêu tả những người theo Quốc Dân Đảng như người hùng của trận đánh lịch sử trong Thế chiến II. The Eight Hundred hiện đã được lên kế hoạch phát hành toàn quốc vào ngày 21 tháng 8. Rõ ràng Covid đã góp phần vào quyết định đó, xét mức độ thành công của ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc lớn đến thế nào và các bước mà chính phủ đã thực hiện để can thiệp và giúp giữ cho nó tồn tại, kể cả một khoản cứu trợ tài chính khổng lồ.

Trong khi đó, một số địa điểm nghệ thuật nhỏ hơn ở Trung Quốc không chỉ tồn tại được mà còn phát triển mạnh trong thời gian các cụm rạp lớn đóng cửa. Grant Buchwald người Canada điều hành một nhà hát có sức chứa 80 chỗ ngồi tên là The Pearl trong một tòa nhà lịch sử gần Bến Thượng Hải nổi tiếng, tổ chức mọi thứ từ tạp kỹ đến các đêm chiếu phim và các buổi trình diễn Drag Queen. “Khi chính phủ cho phép chúng tôi mở cửa trở lại vào ngày 1 tháng 4, tất cả các buổi biểu diễn trực tiếp đều bị hủy bỏ nên chúng tôi phải chiếu phim năm ngày một tuần,” anh nói. “Không có lựa chọn phim nào khác ở đây, chúng tôi đã rất may mắn và dường như tiếp cận được một lượng khán giả hoàn toàn mới đã quay trở lại kể từ đó.”

Một buổi trình diễn thực tại The Pearl ở Thượng Hải sau khi mở cửa trở lại vào tháng trước

Buchwald cho biết anh chiếu mọi thứ từ những phim mới hơn như The Joker và Parasite trên màn hình 8,5 mét cho đến những nhạc kịch kinh điển như Rocky Horror và Hairspray, hoàn chỉnh với sự tham gia của khán giả.

Trong khi vẫn tuân thủ các quy định giãn cách xã hội, giới hạn công suất ở khoảng 30%, The Pearl không phải chịu những hạn chế cứng nhắc như các rạp chiếu phim lớn hơn. Ở đây không có thú nhồi bông MOMO — chỉ có đôi vai mềm mại, ngọt ngào của những nghệ sĩ drag queen, bỏng ngô mặn ăn thỏa thích và thực đơn cocktail phong phú. Có lẽ đã có một tia sáng cuối đường hầm Covid.