Sự đời biến hóa trong vòng chưa đầy sáu tháng.
Năm tháng trước, Julia Alexander của
The Verge và nhiều người khác đã tuyên bố rằng cho dẫu
Trolls World Tour
của Universal bỏ qua rạp chiếu để phát hành kỹ thuật số, nhưng cái ý
tưởng Disney khám phá cùng một lộ trình đó với những phim bom tấn lớn
như
Mulan là phi lý.
Mọi người đã lầm.
Mulan, được xem là một trong những phim lớn nhất năm của
Disney, sẽ công chiếu độc quyền trên Disney Plus ở Hoa Kỳ và các quốc
gia khác có Disney Plus. Bộ phim sẽ tính phụ phí 30 USD, mà chừng nào
còn là người thuê bao Disney Plus thì còn sở hữu bộ phim. Về cơ bản,
Disney đã tạo ra một cổng video theo yêu cầu trong dịch vụ phát trực
tuyến của riêng mình, sẽ mang lại cho Disney 100% doanh thu bán hàng,
kiểm soát 100% cách người ta xem phim, và 100% dữ liệu người dùng.
“Chúng
tôi rất vui khi có thể mang
Mulan đến với lực lượng người tiêu dùng cơ
sở đã chờ đợi nó suốt bao lâu, vì không may chúng tôi đã phải dời ngày
ra rạp vài lần,” CEO Bob Chapek của Disney cho biết trong một cuộc họp
qua video.
Chuyển
Mulan, một bộ phim mà trước COVID, có
thể đã thu về hơn 1 tỉ đôla ở phòng vé, sang Disney Plus là một sự thay
đổi triệt để đối với ngành giải trí. Tuy Chapek nói với các nhà phân
tích ở cuộc họp video rằng Disney đang “xem
Mulan là một lần duy nhất”,
một nguồn tin ở Disney nói với
The Verge rằng “chúng tôi đã
thực hiện công việc hậu trường đủ để đây chắc chắn không phải là chuyện
chỉ có một lần.” Dù với đường lối phân phối mới này,
Mulan không
có khả năng tạo ra những gì nó sẽ làm được trong thời kỳ tiền virus
corona, nhưng đó là một lựa chọn mới mà các giám đốc điều hành của
Disney rất hào hứng. Khi Chapek nói về mô hình ra mắt mới cho
Mulan, ông
nhấn mạnh rằng đội ngũ Disney muốn “xem chuyện gì sẽ xảy ra” cả về tốc
độ tăng trưởng thuê bao lẫn số lượng người mua phim.
Người đeo khẩu trang, trong lúc lo ngại lây nhiễm COVID-19, đứng trước một poster quảng cáo phim Mulan của Disney ở Vientiane, Lào, ngày 11/3/2020
|
Ẩn ý là, Chapek không muốn chọc tức hiệp hội các chủ rạp, nhưng ông
không muốn bỏ qua những khả năng mà Disney Plus có thể làm được nhiều
hơn thế. Sẽ thật thiếu sót nếu bỏ qua một nguồn doanh thu mới, hiển
nhiên. Đúng vậy trong khi các công ty đang phải đối mặt với tình trạng
kinh tế bất ổn đang diễn ra giữa đại dịch, và điều đó vẫn đúng sau giai
đoạn đầu đại dịch lắng xuống.
Trở lại hồi tháng 3, khi
The Verge
đăng bài viết rằng Disney có lẽ sẽ không bao giờ ra mắt một bộ phim
đình đám trên Disney Plus, có cảm giác như đại dịch không kéo dài lâu
như vậy. Thế giới năm tháng trước không giống với thế giới ngày nay, và
ngành giải trí năm tháng trước hoàn toàn khác với bây giờ.
Mặc
dù đại dịch là nguyên nhân cho sự thay đổi chiến lược đột ngột của ba
trong số các công ty điện ảnh lớn nhất thế giới — Universal, Warner
Bros. và Disney — kết quả dường như không thể tránh khỏi. Doanh thu giải
trí gia đình năm ngoái đã tăng mạnh, phần lớn là do tùy chọn phát trực
tuyến đủ kiểu. Đại dịch đã thúc đẩy các xu thế lẽ là sẽ xảy ra trong
nhiều năm tới; những gì lẽ là phải xảy ra trong một thập kỷ lại xảy ra
chỉ trong vòng vài tháng. Cảm tưởng thông báo của Disney cuối cùng giống
như sợi thừng bị đứt và nó đã dẫn đến một loạt câu hỏi về sự tồn
tại. Liệu phim chiếu rạp có tồn tại? Liệu các hãng phim có ưu tiên phát
hành kỹ thuật số khi tập đoàn nào tập đoàn nấy thảy đều cố gắng xây dựng
hạ tầng phát trực tuyến của họ?
Đó là chủ nghĩa tư bản cơ bản: các hãng phim muốn bất kỳ đại lộ doanh thu nào có ngoài kia
|
Rạp chiếu bóng vẫn chưa chết. Các hãng vẫn muốn chiếu những bộ phim
lớn nhất của họ ở rạp, như Christopher Nolan đã liên tục hoãn
Tenet.
Tuy nhiên, trong tương lai, họ cũng muốn có mặt tại nhà nhanh nhất có
thể, thúc đẩy mọi người đến với hạ tầng phát trực tuyến của riêng họ
hoặc không gian cho thuê kỹ thuật số, nơi các hãng có thể lấy được phần
ăn chia doanh thu lớn hơn nhiều. Đó là chủ nghĩa tư bản cơ bản: các hãng
phim muốn bất kỳ đại lộ doanh thu nào có ngoài kia.
Lấy ví dụ
động thái khác mà các hãng phim đã thực hiện. Universal đã ký một thỏa
thuận mới với chuỗi rạp AMC rút ngắn cửa sổ phát hành rạp (khoảng thời
gian mà một bộ phim phải chiếu ở rạp). Giờ đây, Universal có thể chuyển
phim của mình sang các hạ tầng cho thuê như iTunes hoặc Amazon sau 17
ngày thay vì vài tuần. (Trong tương lai, có khả năng các bộ phim sẽ đáp
thẳng lên dịch vụ phát trực tuyến của Comcast, Peacock, nếu họ thêm vào
một hệ thống cho thuê tương tự như Disney Plus.) Các hãng phim khác như
Warner Bros. đang chuyển một số tựa phim của họ sang độc quyền phát hành
kỹ thuật số, trong khi Paramount và Sony đang bán bớt một số phim cho
Netflix và Amazon.
Trước đây người viết đã lập luận rằng Disney sẽ không chuyển
Mulan hoặc
Black Widow
sang Disney Plus vì rạp chiếu quá quan trọng đối với hãng phim. Điều đó
vẫn đúng. Năm ngoái, Disney đã kiếm được 13,2 tỉ USD, chiếm gần 30%
trong tổng số 42,5 tỉ USD doanh thu phòng vé toàn cầu mà ngành điện ảnh
đã chứng kiến. Trong một phỏng vấn hồi tháng 2, đồng chủ tịch Alan Horn
nói với
The Hollywood Reporter rằng việc phát hành rạp vẫn mang
lại rất nhiều tiền cho Disney, và vì việc làm phim cực kỳ tốn kém nên
rạp chiếu là cần thiết. Đó cũng là lý do tại sao, ở những thị trường
không có Disney Plus, Disney sẽ phát hành rạp
Mulan.
Công nhân đeo khẩu trang đứng trước một bảng quảng cáo cho bộ phim Mulan trong
một trung tâm mua sắm hầu như vắng tanh ở Bắc Kinh hôm 16/2/2020. Ở
những thị trường không có Disney Plus, Disney sẽ phát hành rạp Mulan
|
Mặc dù đây không phải là cái chết của rạp xinê, nhưng nó là bằng chứng
cho sự sụp đổ nhanh chóng của cửa sổ phát hành. Một nửa trong tổng doanh
thu phòng vé 42,5 tỉ đôla của ngành đến từ ba hãng phim: Disney, Warner
Bros. và Universal. Thế nên ba hãng này có nhiều quyền lực hơn để đưa
ra những yêu cầu nhất định. Những yêu cầu đó có thể là khung thời gian
ngắn hơn — những hãng phim đó sẽ muốn tùy nghi rút phim ra khỏi rạp sớm
hơn bao giờ hết và chuyển chúng sang những hạ tầng trực tiếp đến người
tiêu dùng, nơi họ có thể kiếm được từ 80 đến 100 phần trăm doanh thu.
Câu hỏi lớn hiện nay là Disney và các hãng phim khác nắm giữ bao nhiêu sức mạnh tổng lực. Động thái của Disney với
Mulan ám
chỉ rằng các phim bom tấn có thể ra mắt cùng ngày trên Disney Plus và
tại các rạp. Các rạp chiếu sẽ không muốn điều đó. Trong lĩnh vực truyền
hình, những bất đồng giữa nhà cung cấp nội dung và nhà phân phối thường
dẫn đến “carriage disputes” [tạm dịch “xung đột đường truyền”] — một nhà
cung cấp cáp như Verizon mất quyền truy cập vào mạng vì các cuộc đàm
phán hợp đồng. Trong các xung đột đường truyền, các nhà cung cấp nội
dung (đài truyền hình) có xu hướng chiếm ưu thế và đó cũng có thể là
trường hợp ở đây; chắc chắn, các hãng muốn phim ra rạp, nhưng rạp chiếu
thì cần phim của những hãng đó.
Những phim bom tấn lớn, khi giai đoạn đại dịch bắt đầu giảm, vẫn sẽ chiếu rạp. Một bộ phim như
Avengers: Endgame
cũng sẽ không rời rạp sau hai tuần hoặc thậm chí hai tháng. Các hãng
phim sẽ giữ những bộ phim bom tấn lớn nhất của họ ở rạp chừng nào chúng
còn thu hút được mọi người.
Áp phích tiếng Trung cho phim Tenet của Nolan, sẽ ra rạp ở Trung Quốc ngày 4/9/2020
|
Những thay đổi lớn sẽ đến với những phim kinh phí trung bình nào không
tạo ra 750 triệu hoặc thậm chí 1 tỉ USD ở rạp. Những phim đó có thể
chiếu rạp trong hai tuần trước khi chuyển sang các hạ tầng phát trực
tuyến, giúp các hãng có khả năng chiếu phim của họ ở rạp (doanh thu
phòng vé tuần đầu tiên và tuần thứ hai quan trọng hơn là đủ điều kiện
tranh giải thưởng), sau đó thúc đẩy mọi người đến với các dịch vụ phát
trực tuyến mà họ đang cố gắng phát triển.
Đó là một mô hình kinh
doanh chưa bao giờ thực sự được thử nghiệm nghiêm túc trước đây. Mặc dù về
nhiều mặt, điều này gợi lên mô hình Hollywood nhiều thập kỷ trước, các
hãng phim sở hữu rạp chiếu phim và có nhiều quyền kiểm soát hơn trong việc phân phối phim của họ. Điều đó đã thay đổi vào năm 1948. Các hãng
phim đã bị cấm sở hữu rạp chiếu trong hơn 70 năm, và trong thời gian đó,
ngành công nghiệp đã thay đổi hoàn toàn. Không ai thực sự biết điều này
rồi sẽ thế nào.
Mulan, với tư cách là bộ phim lớn nhất được phát hành thẳng trực tuyến, sẽ là một tín hiệu lớn cho phần còn lại của ngành.
Hiện
tại, có một vài con đường khác dành cho Disney: phát hành thẳng một bộ
phim trên Disney Plus, phát hành một bộ phim tại rạp và đưa lên Disney
Plus sau một thời gian ngắn, phát hành một bộ phim đồng thời tại rạp và
trên Disney Plus, hoặc phát hành một bộ phim độc quyền tại rạp.
Cảm tưởng thông báo của Disney cuối cùng giống như sợi dây thừng bị
đứt và nó đã dẫn đến một loạt câu hỏi về sự tồn tại. Liệu phim chiếu rạp
có tồn tại?
|
Năm tháng trước, tưởng rằng với những tựa phim như Mulan và
Black Widow,
lựa chọn cuối là khả năng duy nhất: một phim lớn của Disney chỉ có thể
là một sự kiện chiếu rạp. Giờ đây, Chapek đã làm rõ rằng Disney Plus
không chỉ là một sản phẩm khác của công ty; Disney là Disney Plus.
Dịch: © Hải Đăng @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The Verge