Một thời đại mới của ‘Thuyết Darwin’ đang chứng kiến Max, Apple TV+ và thậm chí cả Disney hủy bỏ các phim hoạt hình vốn đã sản xuất chậm lại rồi. Những xuất phẩm khiến họ không vui, nhưng nói rằng có hy vọng.

Cảnh phim The Fungies, phim bộ hoạt hình nguyên tác của HBO Max đã bị rút khỏi nền tảng này trong năm 2022. Phát trực tuyến từng báo hiệu thời kỳ hoàng kim mới của hoạt hình, nhưng giờ đây, các nền tảng phát trực tuyến đang loại bỏ nội dung hoạt hình

Phát triển một chương trình hoạt hình cần có thời gian. Năm năm trước, khi Trần Tử Cao chào phim bộ tiền truyện Gremlins, là cho một “dịch vụ phát trực tuyến giấu tên của Warner”.

“Tôi nghĩ đó là [một trong] những thứ đầu tiên họ mua, nên bạn phải biết chúng tôi đã làm việc này trong bao lâu,” Trần Tử Cao, điều hành sản xuất của Gremlins: Secrets of the Mogwai, công chiếu trên nền tảng phát trực tuyến Max, nhớ lại.

Nhà điều hành sản xuất Brendan Hay cho biết thêm, ngay cả vậy cũng đã là “rất nhanh trong thời đại hoạt hình”.

Đối với bản thân dịch vụ phát trực tuyến thì không thể nói vậy. Trong bốn năm kể từ khi có báo cáo đầu tiên rằng phần tiền truyện Gremlins đã được phê duyệt, “dịch vụ phát trực tuyến không tên” đó đã được đặt tên, ra mắt, mua lại trong một vụ sáp nhập truyền thông lớn và ra mắt lại với một cái tên và danh mục hoàn toàn mới — và với danh mục hoạt hình bị cắt giảm hết cỡ.

Gremlins: Secrets of the Mogwai công chiếu trên nền tảng phát trực tuyến Max

Một số nền tảng phát trực tuyến khác đã ra mắt ở Mỹ trong cùng thời gian, bao gồm Disney+, Apple TV+, Peacock, Discovery+ và Paramount+ đã được đổi tên thương hiệu — tham gia lĩnh vực cung cấp phim trực tiếp tới người tiêu dùng vốn đã những khổng lồ Netflix, Hulu và Prime Video.

Kết quả là một chuyến tàu lượn siêu tốc cho hoạt hình.

Phát trực tuyến, từng được quảng cáo là ân sủng cho ngành công nghiệp hoạt hình và báo hiệu một thời kỳ hoàng kim mới, đã vấp phải hiện thực kinh tế đằng sau những nỗ lực truyền thông mới này.

Đặc biệt, 2022 là một năm khó khăn cho hoạt hình, khi các dịch vụ phát trực tuyến loại bỏ nhiều dự án và gỡ hết các tựa phim hiện có khỏi nền tảng của họ.

Sau khi thông báo mất 200.000 thuê bao trong quý đầu tiên của năm 2022, Netflix bắt đầu hủy các chương trình hoạt hình, cả những phim bộ đang phát lẫn những phim đang trong các giai đoạn phát triển khác nhau.

Wissper của Discovery Kids

Mặc dù một số quyết định này được cho là vì lý do sáng tạo, nhưng chúng được đưa ra trong bối cảnh sa thải — bao gồm 70 công việc bán thời gian liên quan đến hoạt hình — nhằm cắt giảm chi phí trong bối cảnh cổ phiếu rớt giá.

Nền tảng phát trực tuyến ở Mỹ trước đây được biết đến với cái tên HBO Max (nó vẫn được gọi là HBO Max ở những nơi khác trên thế giới) đã làm theo, không chỉ hủy bỏ các dự án mà còn xóa một số tựa, bao gồm một số chương trình hoạt hình nổi tiếng, ra khỏi thư viện của nó bắt đầu vào tháng 8 năm 2022.

Nhiều bộ hoạt hình bị xóa khỏi dịch vụ này bao gồm các nguyên tác của HBO Max cũng như các tựa được yêu thích của Cartoon Network.

Đối với nghệ sĩ và người hâm mộ, có vẻ như đã quá giới hạn chịu đựng: nhiều người đã cho rằng, mà hóa ra là sai, một chương trình được tạo cho nền tảng phát trực tuyến sẽ luôn có sẵn trên nền tảng đó cho người đăng ký thuê bao.

Star Wars: Tales of the Jedi trên Disney+

Bây giờ ngay cả Disney cũng đang làm theo.

Để cắt giảm chi phí trong bối cảnh lợi nhuận bất định của phát trực tuyến, Disney đã gỡ một số tựa phim ra khỏi cả Disney+ lẫn Hulu vào cuối tháng 5. Trong môi trường hiện tại, việc duy trì một thư viện đầy đủ để thu hút người đăng ký thuê bao không được coi là chiến lược thành công như trước đây.

“Chúng ta dường như đang trải qua thời kỳ mà thuyết Darwin thực sự được đề cao trên các phương tiện truyền thông và thật là điên rồ,” Stephen P. Neary, tác giả của The Fungies, phim bộ nguyên tác của HBO Max nằm trong số những phim bị rút khỏi nền tảng này năm 2022, nói.

“Khi tôi nghe Batgirl bị hủy bỏ và nhận ra rằng là để giảm thuế nên sẽ không bao giờ chiếu, tôi gần như cảm thấy nhẹ nhõm vì The Fungies vẫn tồn tại dưới một hình thức nào đó [trước khi] bị rút,” Neary nói thêm.

Nhiều năm qua, Netflix nổi như cồn là chi tiêu xa hoa khi chất đống thư viện chương trình nguyên tác và nhượng quyền. Ảnh: Nhà làm phim Guillermo del Toro bên tạo hình Pinocchio cho bộ phim về chú bé người gỗ của Netflix

Chuyện vốn đâu phải thế này.

Nhiều năm qua, Netflix nổi như cồn là chi tiêu xa hoa khi chất đống thư viện chương trình nguyên tác và nhượng quyền.

Sau khi hợp tác với DreamWorks để bắt đầu phát triển phim hoạt hình nguyên tác cho trẻ em vào năm 2013, Netflix đã tăng đều đặn dấu ấn của mình trước khi chơi lớn vào năm 2018, ra mắt trung tâm hoạt hình nội bộ của riêng mình đồng thời tiếp cận những nhà sáng tạo danh tiếng để phát triển các chương trình mới.

Y hệt các đồng cấp bên mảng phim người đóng, những nhà sáng tạo này bị thu hút bởi lời hứa về quyền tự do sáng tạo: người ta cho rằng Netflix sẵn sàng cho phép nghệ sĩ chấp nhận rủi ro vì tất cả các chương trình đều có chỗ trên nền tảng phát trực tuyến trong cuộc đua giành nhiều thuê bao hơn.

“Tôi bắt đầu khá lạc quan,” Elizabeth Ito, người đã tạo ra City of Ghosts đoạt giải Peabody và Emmy khi làm việc cho Netflix.

City of Ghosts công chiếu trên Netflix năm 2021

“Họ cho tôi cơ hội để tạo ra một chương trình và bắt đầu có mặt tại địa điểm cụ thể đó, ở Netflix, tôi không thể phủ nhận rằng tôi thực sự rất hy vọng.”

Cách tiếp cận thân thiện với nghệ sĩ đã thu hút mọi cấp độ tài năng. Ngoài việc thu hút những người sáng tạo có tầm nhìn độc đáo, Netflix Animation còn xây dựng đội ngũ của mình với những người được tuyển dụng khác để đảm bảo tất cả các chương trình dự kiến ​​đi vào sản xuất đều có đủ nhân lực.

Khi “Netflix bùng nổ, đó là thời điểm thực sự cạnh tranh để tìm kiếm tài năng, tìm họa sĩ phân cảnh để làm việc cho chương trình của bạn,” Neary nói. “Tôi nghĩ nhiều người trong chúng ta đang cảm thấy tài năng khan hiếm đến mức nào. Đó là một cuộc tranh giành.”

Netflix không phải là dịch vụ phát trực tuyến duy nhất nỗ lực mở rộng thư viện của mình bằng hoạt hình. Chương trình dành cho trẻ em và gia đình đã tăng tỷ lệ giữ chân trong số những thuê bao có con nhỏ.

The Simpsons đã trở thành mặt hàng hoạt hình chủ lực từ năm 1989

Và những người lớn lên nhờ các chương trình từ The Simpsons đến Avatar: The Last Airbender giờ đây đã tạo thành lực lượng khán giả trưởng thành, không chỉ xem nhiều hoạt hình mà còn có thói quen xem đi xem lại.

ViacomCBS (nay là Paramount), Hulu và Prime Video cũng nằm trong số những công ty phát triển nhiều dự án hoạt hình hơn, bao gồm các xuất phẩm của Hollywood, cả trước khi đại dịch Covid-19 đóng cửa thế giới vào năm 2020 và khiến nhiều người trong ngành coi hoạt hình là loại hình“kháng-đại dịch”.

Thực tế thì không đâu. Các nhà làm phim hoạt hình hiện nhận ra rằng phát trực tuyến mang đến một nhược điểm: sự phụ thuộc vào các thuật toán bí ẩn và dữ liệu không rõ ràng để đo lường thành công sẽ quyết định ngân sách và định hình các quyết định chương trình. Lại thêm yếu tố là các dự án hoạt hình cần có thời gian dài để phát triển, có thể dẫn đến quay xe giật gắt.

Avatar: The Last Airbender

“Tôi cảm thấy cứ sáu tháng lại có một sự thay đổi lớn về những gì Netflix đang tìm kiếm,” Ito nói.

“Tốc độ họ đưa ra ý tưởng và sau đó thử những ý tưởng mới đều là không hiệu quả với một thứ như hoạt hình, bởi vì phải mất rất nhiều thời gian để ráp các dự án của chúng tôi lại với nhau.”

Theo một số ý kiến, chu kỳ bùng nổ và suy thoái gần đây nhất khiến cho những người đang làm việc trong lĩnh vực hoạt hình xuống tinh thần. Và không chỉ đơn giản là do tình trạng bất ổn lao động ở Hollywood hay bong bóng phát trực tuyến có thể đã vỡ.

Mà còn là do một sự chuyển hướng khác hướng tới các dự án bắt nguồn từ tài sản trí tuệ hiện có — chuyển thể, phần tiếp theo và khởi động lại.

“Thật là tệ,” Neary nói, “nhưng tôi vẫn sẽ tiếp tục chào ý tưởng và tiếp tục cố gắng.”

Việc khởi động lại Rugrats của Nickelodeon, ra mắt trên Paramount+ hồi năm 2021, là dấu hiệu của sự thay đổi gần đây trong hoạt hình hướng tới các dự án bắt nguồn từ tài sản trí tuệ hiện có

Mặc dù rất đau lòng khi The Fungies bị rút khỏi HBO Max vào năm 2022, nhưng giờ đây anh đang tập trung vào điều tốt đẹp. Sau khi giới thiệu một phiên bản của chương trình này vào năm 2014, nó đã sống sót sau hai lần sáp nhập và một trận đại dịch trong bối cảnh các công ty thay đổi hứng thú cho chương trình xuất hiện.

“Tôi thực sự tự hào về công việc mà chúng tôi thực hiện được trong những điều kiện như vậy,” Neary nói. “Chúng tôi đã làm việc ở nhà hai năm và thực hiện 80 tập phim, thực sự chưa từng có… Xóa đi cảm giác vô công rỗi nghề.”

Brendan Hay, điều hành sản xuất Gremlins, hy vọng rằng ngành công nghiệp này sẽ “đạt đến một vị trí bền vững hơn, đâu đó giữa đỉnh cao và vực sâu trong vài năm qua.”

Luck phát trên Apple TV+ năm 2022

Anh cũng lạc quan về những thay đổi trong các loại chương trình được thực hiện mà anh đang thấy, chẳng hạn như chương trình hướng đến khán giả tuổi teen.

“Tôi có cảm giác suốt bao lâu nay, có chương trình dành cho trẻ em rồi có phim hài dành cho người lớn, và không có gì ở mức giữa trong phim hoạt hình Mỹ,” Hay nói.

“Tôi biết về phía biên kịch và họa sĩ, tất cả chúng tôi đều đang cố gắng từng chút một để thực hiện những chương trình như vậy… Tôi cảm thấy như thế, khi nhìn xung quanh và nói chuyện với bạn bè làm việc ở nơi khác, tôi nghĩ điều đó đang bắt đầu xảy ra.”

Cho dù các họa sĩ đang thực hiện dự án đam mê trong công việc của họ hay gác sang một bên khi họ làm công việc tự do để kiếm sống, họ vẫn tiếp tục cho thấy khả năng kiên cường chịu đựng.

Phim bộ hoạt hình hậu tận thế Doomlands dành cho người trưởng thành của Roku Channel năm 2022

“Phim hoạt hình và họa sĩ hoạt hình sẽ luôn tồn tại,” Ito nói. “Tôi nghĩ chỉ là chuyện cố gắng tìm ra cách tập hợp lại cộng đồng độc lập hơn và làm sao ngăn chặn ttiền rơi cả vào túi những tay giàu có này.”