• Lâm Gia Đống nói về đam mê diễn xuất và hồi sinh điện ảnh Hồng Kông

Anh là một trong những gương mặt được nhận biết nhiều nhất của điện ảnh Hồng Kông ngày nay, nhưng phong thái khiêm tốn của Lâm Gia Đống không lột tả được tầm vóc ngôi sao điện ảnh mà anh đã củng cố nhiều năm qua.

Nam diễn viên Hồng Kông Lâm Gia Đống đã từng bước vươn lên từ diễn viên đóng vai phụ thành nam chính và nhà sản xuất phim trong quá trình sự nghiệp hơn 30 năm

“Lâm Gia Đống tức thị không — mượn cách nói của nhà Phật,” anh nói. “Chỉ thông qua các nhân vật hoặc kịch bản phim tôi mới đưa ra được những ý tưởng để người khác suy ngẫm.”

Bước sang tuổi 54 hồi tháng 9 năm nay, Lâm Gia Đống đã đi từ một diễn viên truyền hình đóng vai phụ vào cuối những năm 1980 thành một diễn viên chuyên cướp cảnh diễn trong các vai phụ trên màn ảnh rộng những năm 2000, đến cuối cùng thành nhà sản xuất và nam chính đoạt giải thưởng của một số bộ phim được bàn bạc nóng hổi nhất của Hồng Kông. Chính con đường sự nghiệp chậm rãi, nhưng dường như không thể ngăn cản, của anh đã chứng minh khía cạnh truyền cảm hứng nhất về người đàn ông làm việc chăm chỉ này.

Khi Lâm Gia Đống ngồi lại để phỏng vấn với South China Morning Post, đã bốn tháng kể từ lần đầu tiên tờ báo gửi yêu cầu tới quản lý của anh. Lịch trình bận rộn đến mức dù cuộc trò chuyện kết thúc một giờ trước buổi công chiếu Limbo, phim mới nhất của anh ở Hong Kong, Lâm Gia Đống vẫn phải vội vàng trở về văn phòng để tham gia một số công việc trước khi đến sự kiện ra mắt phim.

Lâm Gia Đống trong một cảnh phim Limbo

Không có gì ngạc nhiên khi thấy anh nhấm nháp cà phê trong mọi cuộc phỏng vấn đã thực hiện cho đến nay. “Đúng là tôi đã quen uống cà phê để tỉnh táo,” Lâm Gia Đống nói. “Khi quay phim, tôi uống tới năm cốc [một ngày]. Tôi thích cà phê thay cho giấc ngủ. Tôi sẽ cảm thấy tỉnh táo — nói một cách tượng trưng — sau khi uống cà phê. Tôi không nghiện, nhưng chắc chắn đã quen có nó.”

Là một ngôi sao điện ảnh nở muộn, câu chuyện cuộc đời Lâm Gia Đống là câu chuyện về sự bền bỉ, tuổi thơ nghèo khó với những năm sống ở Cửu Long Thành giúp anh vượt qua mọi nỗi sợ hãi gián và chuột xâm nhập cảnh phim đầy rác rưởi trong Limbo.

Vị thế nam chính chỉ thực sự bắt đầu khi người cố vấn Lưu Đức Hoa chọn anh làm bạn diễn trong bộ phim Firestorm năm 2013. Trước đó, Lâm Gia Đống đã đạt được danh tiếng với các phim bộ truyền hình TVB như Đại náo Quảng Xương Long (1997) và Mối tình nồng thắm II (1999), và chứng tỏ là một diễn viên phụ đáng tin cậy trong các tác phẩm kinh điển như Vô gian đạo (2002), Diệp Vấn (2008) và rất nhiều phim của Đỗ Kỳ Phong.

Lâm Gia Đống (trái) và Lưu Đức Hoa trong phim Firestorm. Phần phim năm 2013 là một trong những vai điện ảnh chính đầu tiên của Lâm Gia Đống

Và chỉ đến năm 2017, khi anh được vinh danh là nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông (Ảnh đế Kim Tượng) cho bộ phim ly kỳ tội phạm Trivisa, trong đó anh đóng vai một tên cướp máu lạnh dựa trên tên tội phạm Quý Bỉnh Hùng ngoài đời thực, Lâm Gia Đống mới đạt đỉnh cao với tư cách là một diễn viên. Anh nói, bộ phim là “một chút bước ngoặt” đối với sự nghiệp của anh và nói thêm: “Tôi cứ ‘lơ lửng’ khi họ chọn tôi cho vai đó.”

Những ngày “lơ lửng”, như Lâm Gia Đống nói, đã qua. Trong số khoảng 30 phim Hồng Kông được phát hành tại các rạp chiếu địa phương năm 2021, Lâm Gia Đống có tên trong sáu phim. Anh có vai phụ trong bộ phim tiểu sử nổi tiếng về Mai Diễm Phương, Anita, và phim cảnh sát tham nhũng Once Upon a Time in Hong Kong, cũng như một vai khách mời ngắn nhưng đáng nhớ trong bộ phim hài chủ đề đại dịch All U Need Is Love.

Sau đó là các vai chính của anh trong hai bộ phim được ca ngợi. Lâm Gia Đống nhận đề cử nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Lễ trao giải Kim Mã năm ngoái ở Đài Bắc cho vai diễn một cựu lính Anh trong Hand Rolled Cigarette và nhận đề cử nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh châu Á gần đây cho vai diễn trong Limbo, trong vai một cảnh sát tóc hoa râm tan nát vì mong muốn trả thù.

Lâm Gia Đống đoạt giải nam diễn viên chính xuất sắc nhất với vai diễn trong phim Trivisa tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 36 năm 2017

Tuy nhiên, có lẽ chính bộ phim Time phát hành hè năm nay — trong đó anh không có vai trò diễn xuất — minh họa rõ nhất cho sự chuyển đổi thành một đấu thủ quyền lực trong lĩnh vực kinh doanh điện ảnh của Lâm Gia Đống. Mặc dù thông thường có thể được coi là một dự án rủi ro về mặt tài chính, Lâm Gia Đống, với tư cách là nhà sản xuất và đồng biên kịch, đã kiên trì và thực hiện bộ phim.

“Điều mà Time đã dạy tôi là chúng ta có thể viết những câu chuyện của riêng mình và kết nối với khán giả thông qua chúng,” anh nói về thành công bất ngờ này. “Tại sao chúng ta cứ vừa viết kịch bản vừa nhìn chừng thị trường? Đâu cần thiết. Kịch bản hay tự khắc sẽ có thị trường thôi.

“Trước đây, mọi người đều nói rằng phim nhạc kịch hay những câu chuyện về người cao tuổi không có chỗ đứng trong điện ảnh Hồng Kông, và tôi cứ hỏi: Tại sao không? Bạn đã thử chưa? Chưa thử thì làm sao biết được?”

Lâm Gia Đống đóng vai nhà sản xuất âm nhạc Tô Hiếu Lương trong phim Anita

Là một bộ phim hài-chính kịch nói về sự cô đơn của dân số già ở Hồng Kông, Time đánh dấu sự ra mắt đạo diễn phim truyện của trợ lý đạo diễn lâu năm, Cao Tử Bân, và các ngôi sao màn ảnh thập niên 1960 Tạ Hiền và Phùng Bửu Bửu.

Tình cờ, chính công thức đó đã mang về cho Lâm Gia Đống giải thưởng điện ảnh lớn nhất cho đến nay khi Gallants, dự án đầu tiên do anh sản xuất, vượt qua tên tuổi chiếu dưới của mình và giật giải Phim hay nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông 2011. Bộ phim hài hành động kinh phí thấp được đạo diễn bởi một cặp nhà làm phim tương đối xanh và có sự góp mặt của một số ngôi sao phim kung fu thời cũ.

“Bộ phim đó đã ảnh hưởng lớn đến tôi. Tôi chưa bao giờ nghĩ chúng tôi sẽ nhận được bất kỳ sự công nhận nào trong năm đó. Rồi một lần nữa, nó còn giúp tôi hiểu rõ hơn về mục đích của bản thân trong ngành này.

Lâm Gia Đống (phải) và nam diễn viên Teddy Robin lần lượt giành giải Phim hay nhất và Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất cho bộ phim Gallants tại giải Kim Tượng lần thứ 30

“Là một diễn viên, tất nhiên sẽ có cảm giác phù phiếm liên quan,” anh dừng lại để cười khúc khích ngượng ngùng, “và thật tuyệt khi có được một vài tràng pháo tay. Nhưng với tư cách là một nhà sản xuất,” anh nói, “Tôi luôn bắt đầu bằng suy ngẫm về ý nghĩa đằng sau việc thực hiện một dự án. … Tôi lo lắng về những người tôi chọn làm việc ở hậu trường. Tôi hy vọng sẽ cho họ cơ hội.

“Tất nhiên, họ có thể tiến xa hơn sau đó hay không sẽ là chuyện của họ. Nhưng ít nhất tôi đã cung cấp cho họ một bệ phóng để họ thử và xuất phát.”

Phải nói là anh đã làm được cho những tài năng mới nổi của Hồng Kông trong thập kỷ qua nhiều hơn so với hầu hết các đồng nghiệp: tất cả những tác phẩm được giới phê bình đánh giá cao (từ Gallants và Trivisa, đến Hand Rolled Cigarette và Time) và thậm chí cả phim anh đang quay (một bộ phim hài đen tối, trong đó anh đóng chung với Quách Phú Thành và Nhậm Hiền Tề) được thực hiện bởi các đạo diễn đang mong chờ đột phá.

Lâm Gia Đống trong một cảnh phim Trivisa, vai diễn đưa anh đoạt Ảnh đế Kim Tượng Hồng Kông 2017

“Hãy cứ nói rằng chúng ta đang cho nhau cơ hội,” Lâm Gia Đống cười tươi nói. “Đây là điều [ít nhất] tôi có thể làm. Tôi biết rằng khán giả đang cảm thấy tiếc cho tình trạng hiện tại của điện ảnh Hồng Kông. [Đó là] thực tế. Vì vậy, với tư cách là một người có kinh nghiệm, nếu có thể giúp được gì, tôi sẽ giúp. … Và sẽ chỉ hiệu quả nếu bạn phát hiện ra những tài năng đạo diễn mới và cho họ cơ hội.”

Lâm Gia Đống biết thế nào là gian nan. Thuở bắt đầu làm diễn viên truyền hình, mức lương khởi điểm của anh thậm chí còn tệ hơn mức lương cơ bản mà một nhân viên phục vụ trong khách sạn có thể nhận được, anh nói. “Tôi kiếm được 3.000 đôla Hồng Kông một tháng ở đài truyền hình, trong khi tôi có thể kiếm được 20.000 đôla Hồng Kông và ăn buffet mỗi sáng khi làm việc trong lĩnh vực ngoại hối — nhưng tôi đã làm công việc đó chỉ một năm và bỏ việc vì thực sự không thấy vui.

Lâm Gia Đống (trái) và đạo diễn Trần Kiện Lãng trên trường quay Hand Rolled Cigarette. Trần Kiện Lãng là một trong những nhà làm phim mới nổi mà Lâm Gia Đống đã hợp tác trong những năm gần đây

“Tôi đã tự hỏi bản thân rằng liệu tôi có thực sự muốn trở thành một diễn viên hay không — và tôi thực sự muốn trở thành một diễn viên. Tôi đã tự hỏi mình câu hỏi đó, ”anh nói khi nhớ lại thời điểm quan trọng vào đầu những năm 1990. “Không bao giờ là vì tiền.”

Sự nhiệt tình của anh trong việc hỗ trợ những người gặp khó khăn bắt nguồn từ một kinh nghiệm đầu đời của anh ấy. Khi được hỏi vì sao sử dụng tên tiếng Anh “Gordon”, cái tên phổ biến trên báo chí viết về Lâm Gia Đống nhưng được sử dụng lẻ tẻ trong danh mục phim chính thức của anh những năm gần đây, Lâm Gia Đống nói: “Tôi không thực sự sử dụng cái tên đó, nhưng tôi cũng không bận tâm.

“Cái tên này thực ra là nhà thờ đặt cho tôi, dù tôi thậm chí không phải là Cơ đốc nhân. Hồi tiểu học [gia đình tôi] đã sống trong một khu tái định cư, và sẽ có những người từ nhà thờ đến thăm. Họ hỏi tên [tiếng Anh] của tôi, tôi nói với họ, ‘Tôi là Lâm Gia Đống thế thôi’, và sau đó họ đặt cho tôi tên [Gordon].”

Lâm Gia Đống nhận được đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh châu Á gần đây cho vai diễn trong Limbo

“Vấn đề là nếu tôi theo họ về nhà thờ, tôi sẽ được cho thức ăn,” anh cười. “Tôi là một thằng nhóc lớp ba và có thức ăn miễn phí cho tôi ăn! Ký ức đó vẫn đang định hình cách tôi nhìn mọi thứ sau này trong cuộc đời. Bất kể có phải là tôn giáo phù hợp với tôi hay không, thái độ mà những người đó thể hiện trong việc giúp đỡ người khác — tôi hiểu.”