• John Wick: Chapter 4 và sự lên ngôi không hề run rẩy của ngôi sao hành động 'bô lão'

Xem tin tức mấy năm qua, chúng ta có thể nghĩ rằng chúng ta đã quay trở lại những năm 1980, có điều ít đèn neon hơn và ít khối Rubik hơn. Lịch sử đang tự lặp lại, và không chỉ thông qua chính trị rạn nứt và mối đe dọa của một cuộc Chiến tranh Lạnh mới.

Rambo của Stallone chứng kiến một cựu binh chiến tranh Việt Nam đau khổ trở nên không thể ngăn cản đến mức anh có thể quay lại rừng rậm và khôi phục niềm tự hào của người Mỹ

Vào những năm 80, một cuộc diễu hành của các đội quân người hùng đơn độc đã tiến vào rạp chiếu phim, thực thi công lý và tiêu diệt kẻ xấu — và tất cả những lo lắng trong thế giới thực mà những kẻ phản diện đó đại diện. Arnold Schwarzenegger, Sylvester Stallone và các ngôi sao hành động theo sau họ hòa hợp với tâm trạng nước Mỹ.

Bốn mươi năm trước, bất kỳ người Mỹ nào hoang mang sợ hãi thảy đều có thể tìm thấy sự an ủi trong vòng tay vạm vỡ của các ngôi sao phim hành động, nhân vật của họ đã thỏa mãn những tưởng tượng về quyền lực bằng cách đối mặt nghịch cảnh với nụ cười khinh bạc và khẩu súng máy đã lên đạn. Câu chuyện Rambo của Stallone chứng kiến một cựu binh chiến tranh Việt Nam đau khổ trở nên không thể ngăn cản đến mức anh có thể quay lại rừng rậm và khôi phục niềm tự hào của người Mỹ. Những bộ phim khác chứng kiến các diễn viên này xử bọn buôn bán ma túy, những kẻ giết người hàng loạt, thậm chí — trong trường hợp của Cobra kỳ quái — một nhóm giáo phái cầm rìu.

Schwarzenegger trong FUBAR

Bước vào mùa hè năm nay, những anh hùng này, như đã hứa, trở lại. Schwarzenegger và Stallone, đều ở độ tuổi 70, giờ đây đang hạ gục những kẻ phản diện trong các chương trình truyền hình đầu tiên của họ, lần lượt là FUBAR và Tulsa King. Những bộ phim này nối gót hoài niệm của Top Gun: Maverick năm ngoái, đã dẫn đầu phòng vé — và lọt vào các vòng bầu chọn Oscar — chứng tỏ khán giả đã sẵn sàng cho một chút hoài niệm thấm đẫm hormone nam tính.

Vào thập niên 1980, những bộ phim này là cơ hội để cổ vũ người ta thực sự có thể làm gì đó để giải quyết cái gì đe dọa cuộc sống của họ. Hơn một thập niên vừa qua, các hãng phim đã mang đến một loạt người hùng dường như vô tận, những người dựa vào siêu năng lực để cứu thế giới trong những cảnh phức tạp, do máy tính tạo ra. Tuy nhiên, chúng ta vẫn bị thu hút bởi những bộ phim bom tấn theo phong cách thập niên 80 diễn ra trong một thế giới giống thế giới của chúng ta. Không có cảm giác tội lỗi nếu xem phim để chúng ta được cung cấp một lượng adrenaline trong những lúc đen tối.

Sylvester Stallone trong Tulsa King

Nhưng đỉnh cao của phim hành động đến với một cái giá phải trả. Chúng có xu hướng đưa ra giải pháp bạo lực và giản đơn theo kiểu phi thực tế cho các vấn đề phức tạp — giống như cách những người mạnh mẽ hay làm khi cố gắng kêu gọi những công dân đang tuyệt vọng. Chắc chắn thế hệ đầu tiên của phim hành động thập niên 80, và một số phim thời kỳ phục hưng gần đây, thường có quan niệm sai lầm về phụ nữ và thường có những dấu vết khó chịu về phân biệt chủng tộc và bài ngoại.

Và những lỗi đó không thể chỉ do phim là sản phẩm của thời đại. Rambo: Last Blood, phần gần đây nhất trong chuỗi, ra mắt vào năm 2019 và chứng kiến người hùng của nó đối đầu với những người Mexico ác như quỷ, như thể kết hợp một bài phát biểu trong chiến dịch tranh cử của Trump với một màn quảng cáo chiêu hàng ở Hollywood. Các chính trị gia cực hữu cũng đón nhận các ngôi sao hành động của thời đại này. Bloodsport của Jean-Claude Van Damme được cho là một trong những bộ phim yêu thích của cựu Tổng thống Trump, mặc dù dường như ông bỏ qua phần lớn lời thoại.

Bloodsport của Jean-Claude Van Damme được cho là một trong những bộ phim yêu thích của cựu Tổng thống Trump

Triết lý rõ ràng “mình tốt, họ xấu” của những bộ phim này đã ảnh hưởng đến chúng ta theo những cách chúng ta có thể không nhận ra khi chúng ra mắt. Cảm giác “không theo chúng tôi tức là chống lại chúng tôi” tràn ngập màn hình tràn ngập các diễn ngôn chính trị hiện tại. Việc thần tượng hóa súng ống của các bộ phim, với vô số khẩu Glocks, hành động lên đạn và xả súng trường tấn công, chắc chắn đã giúp thổi bùng ngọn lửa tôn thờ súng của người Mỹ. Giải trí tàn bạo như Commando của Schwarzenegger, đến đạo diễn cũng phải buồn bã thừa nhận rằng bộ phim được sử dụng để kích động những người lính trẻ em ở châu Phi trước khi đẩy chúng ra trận.

Vì vậy, chúng ta nên nghĩ sao về nỗi nhớ những người hùng này? Có lẽ mẹo là tiếp cận họ với kiểu sắc thái mà ngày nay thường là đã mất đi rồi. Chúng ta có thể đánh giá cao tinh thần sẵn sàng của họ và sự phấn khích mà họ tạo ra, đồng thời thừa nhận sự nguy hiểm của họ và xét xem những phẩm chất tốt nhất nào của họ có thể phù hợp thế nào trong thế kỷ 21.

Ngay bây giờ, nhẹ nhàng một cách kỳ lạ khi xem Arnie hạ gục một người máy lừa đảo

Vẫn còn hồi hộp khi xem hai Kẻ hủy diệt vật lộn trong một trung tâm mua sắm, hoặc xem John McClane cứu Giáng sinh, hoặc cổ vũ khi Rocky chiến đấu với Drago. Và ngay bây giờ, nhẹ nhàng một cách kỳ lạ khi xem Arnie hạ gục một người máy lừa đảo (đỡ nào, ChatGPT!) hoặc Sly đối đầu quân đội Liên Xô. Trong ngắn hạn, chúng giúp chúng ta thư giãn đầu óc — và nhắc nhở chúng ta rằng trong cuộc sống thực, chúng ta không nên chờ đợi người khác cứu mình.