• Hành khách bí ẩn: Cưỡng đoạt trên tàu điện ngầm của Liam Neeson

Từ Orphan, House of Wax, Non-Stop, Unknown và Run All Night, phim của Collet-Serra đã có được địa vị là thứ gần nhất với một Alfred Hitchcock hiện đại. Được rồi, tốt, tuy Orphan không hay bằng Vertigo, nhưng người viết phải tưởng tượng Hitchcock sẽ thích The Shallows. Và vì Liam Neeson xuất hiện trong cả bốn phim này (kể cả The Commuter), nên anh chính là Jimmy Stewart của Collet-Serra.

Liam Neeson trong phim The Commuter

Khi The Commuter ra rạp ở Mỹ vào ngày 12/1/2018, nhờ Lionsgate, là đã gần chín năm kể từ khi Taken được phát hành. Thành công bất ngờ đó của EuropaCorp, mở màn trong kỳ cuối tuần ngang qua giải đấu Super Bowl với 25 triệu USD dù đã có trên mạng ở mức chất lượng DVD tải lậu vài tháng trước khi phát hành, trở thành như một nhà vô địch với 145 triệu đôla ở Bắc Mỹ và 226 triệu đôla toàn cầu. Đây vẫn là phim mới toanh mở màn trong tháng 1 cao thứ nhì sau Paul Blart: Mall Cop kiếm được 148 triệu đôla chỉ hai tuần trước đó. Và một tuần sau Taken, Gran Torino của Clint Eastwood đã phát hành rộng rãi với doanh thu ra mắt 30 triệu đôla, cuối cùng đạt tổng cộng 150 triệu đôla Bắc Mỹ. Cha chả, 2009 quả là một năm tuyệt vời cho các chuyên gia phân tích phòng vé.

Dù sao, cái độc đáo và khác thường hồi năm 2009, Liam Neeson đóng vai người hùng hành động dẫn dắt một bộ phim ly kỳ hạng B, giờ hoàn toàn là phải vậy thôi. Theo nghĩa đó, anh đã thực sự biến thành Nicolas Cage. Khi Nicolas Cage đoạt giải Oscar Nam diễn viên xuất sắc nhất năm 1996 với phim Leaving Las Vegas, đó là đỉnh cao của một diễn viên luôn được kính trọng nhưng được xem, có lẽ là chính xác, hơi kỳ quặc và hơi trái tính trái nết. Và chắc chắn, anh đã đoạt giải Oscar mà khư khư cái kiểu gàn dở của mình, đóng ba phim hành động kinh phí lớn trong một năm. Ý tưởng Nic Cage làm người hùng hành động thoạt tiên là một sự kiện. The Rock của Michael Bay đã tận dụng cá tính của Cage tạo ra nhà khoa học bị khiếp hãi và nổi giận trước bạo lực mà anh đụng độ trong khi giúp một cựu gián điệp Anh (Sean Connery) đột nhập vào nhà tù Alcatraz.

Nicolas Cage, phải, và Sean Connery trong phim The Rock của đạo diễn Michael Bay năm 1996

Mặc dù Con Air của Simon West và Face Off của Ngô Vũ Sâm không làm cho nhân vật của Cage khác biệt so với kiểu người hùng hành động thông thường được đến mức của The Rock, ba phim hành động lớn này của Cage đã giúp phổ biến ý niệm hậu Batman/Die Hard trong đó các diễn viên đáng kính (trái với những chiến binh cơ bắp) có thể đóng ngôi sao hành động tin cậy. Khi Matt Damon đóng chính trong The Bourne Identity năm 2002, là đến lúc chấm dứt trò chơi. Và, vừa vặn hết sức, năm 2002, khi Nicolas Cage đóng vai chính trong Windtalkers của Ngô Vũ Sâm (mở màn cùng ngày với The Bourne Identity), ý tưởng về việc ngôi sao của Vampire’s Kiss chạy-và-bắn trong lúc mọi thứ xung quanh anh nổ tung là chuyện phải vậy thôi. Dần dà sau chừng một thập niên, phần nào vì nền kinh tế Hollywood thay đổi, Nicolas Cage đã đi từ một diễn viên thỉnh thoảng đóng người hùng hành động thành một người hùng hành động thỉnh thoảng đóng chính kịch thẳng.

Những phim như The Weather Man và Lord of War đã đi từ quy tắc này đến ngoại lệ, mô tả Hollywood nói chung là như vậy thì cũng công bằng khi người ta bắt đầu đề cao bom tấn toàn cầu dành cho mọi lứa tuổi/bao phân khúc. Bạn có thể lập luận rằng bom tấn National Treasure năm 2004 của Walt Disney đã bắc cầu nối giữa hai loại, một phim phiêu lưu đơn thuần và cũng là một phim loại PG dành cho trẻ em lẫn người lớn có thể thành bom tấn. Ngày nay, gần như là sự kiện khi Cage đóng một phim như Joe hay Snowden.

Nicolas Cage trong phim Joe năm 2013 - những lần xuất hiện hiếm hoi gần đây của anh trong một phim chính kịch

Và đúng, trong năm 2009, thậm chí với lịch sử lâu dài đóng vai người thầy khôn ngoan hoặc nhân vật phản diện như trong The Phantom Menace, Batman Begins, Kingdom of Heaven hay The Lion, the Witch and the Wardrobe, xem Liam Neeson làm những gì được cho là một phim Jason Statham quả là chuyện mới mẻ. Anh là một nhân vật tượng đài và không ai nghi ngờ khả năng đánh đấm của anh, nhưng từ lúc anh đóng Darkman đến giờ đã là 19 năm rồi. Một vai trong phim Taken đầu tiên hào nhoáng kỳ ảo, với khán giả hình dung mình phản ứng như nhân vật ông bố quá bảo vệ con của Neeson đã làm sau khi con gái bị những kẻ buôn người bắt cóc. Tuy ý tưởng chính trị và bài ngoại lỗi thời, đây vẫn là phim chào bán sao+ý tưởng, được một trailer bí ẩn tuyệt vời kích thích. Taken đã mở ra cả một thể loại phụ cho các diễn viên bên kia dốc cuộc đời (Kevin Costner, Sean Penn, John Travolta, v.v..) đóng vai những cỗ máy giết chóc không gì cản được.

Tuy nhiên, trong số những bản nhái, chỉ có The Equalizer của Denzel Washington (kể từ khi Washington đóng trong cái khuôn đó từ Man on Fire) và John Wick của Keanu Reeves (giết con chó thay vì hãm hiếp/giết chóc/đe dọa phụ nữ) làm nên tác động. Trong khi những bộ phim ly kỳ hậu-Taken của Neeson (Unknown, The Grey, Non-Stop, A Walk Among the Tombstones, Run All Night, v.v...) yếu tố Hitchcock nhiều hơn là đánh đấm, anh đã tìm ra một luồng gió mới thứ hai hoặc thứ ba. Neeson nổi lên thành một ngôi sao hành động hiếm hoi “lùa khán giả tới rạp” đúng vào lúc khái niệm này đang trên bờ tuyệt chủng. Nhưng chín năm sau đó, mốt ngày xưa giờ đã lỗi thời.

Liam Neeson trong Taken 2009 đã mở ra cả một thể loại phụ cho các diễn viên bên kia dốc cuộc đời

Năm 2017, chúng ta đã đến thời điểm mà Liam Neeson không còn là một diễn viên chuyên trị phim nghiêm túc làm cho phim hạng B trở lại cực hay và thành công đình đám, mà đúng hơn anh là ngôi sao hành động phim hạng B đáng tin cậy thỉnh thoảng vẫn đóng phim chính kịch nghiêm túc như Silence. Không phải Neeson không còn là một diễn viên hấp dẫn nữa hay là không còn vui thích khi xem anh đấm đá. Bởi vì, như đã nói ở trên, người viết vẫn cổ vũ cho The Commuter. Nhưng như Nicolas Cage đã được xác định bởi những phim hành động anh đóng sau khi thắng giải Oscar và là một ngôi sao điện ảnh “lùa khán giả vào rạp”, Liam Neeson cũng đã trở nên đồng nghĩa với những phim như Taken hơn là Kinsey hay Schindler’s List.

Chúng ta có thể tranh luận liệu đó là tin tốt hay tin xấu. Lợi nhuận giảm dần cho những phim như A Walk Among the Tombstones và Run All Night biết đâu chừng nghĩa là một phần lớn sức hấp dẫn ngôi sao hành động của Liam Neeson chính là sự khác biệt giữa lý thuyết và thực tế. Bây giờ điều đó không còn là đặc biệt, những phim đã kể trên phải đối mặt với một trận chiến khá là khó khăn. Dẫu có thế nào, miễn Neeson vẫn đóng những phim ly kỳ đáng tầm Hitchcock với đạo diễn Jean Collet-Serra, người viết sẽ xếp hàng đi xem đầu tiên.

Liam Neeson giờ là ngôi sao hành động phim hạng B đáng tin cậy thỉnh thoảng vẫn đóng phim chính kịch nghiêm túc như Silence

The Commuter ra rạp ở Việt Nam với tựa Hành khách bí ẩn kể từ ngày 19/1/2018.