Trong vòng khoảng hai phút trailer, cụm từ “lấy cảm hứng từ câu chuyện có thật phi thường của những người hùng không được ca ngợi mà lòng dũng cảm của họ đã phá vỡ những thành trì” chạy trên màn hình một cách đầy kịch tính.

Vậy mà khi trailer này mới được tung ra, hồi tháng 8, lập tức gặp phản ứng dữ dội từ những người đồng tính, lưỡng tính và chuyển giới. Các nhà phê bình nói phim miêu tả sai và “da trắng hóa” những người thực sự đã có mặt ở Stonewall đêm đó và loại bỏ những nhân vật gốc Latinh có thật cùng những người phản kháng da màu như Marsha P. Johnson, Major Griffin-Gracie và Sylvia Rivera, lúc đó 17 tuổi. Phản ứng tiêu cực dẫn đến nhiều kiến nghị kêu gọi tẩy chay bộ phim. Roland Emmerich, đạo diễn phim, và biên kịch Jon Robin Baitz, đều là những người đồng tính nam da trắng, lên tiếng bảo vệ bộ phim trên Facebook.

Jeremy Irvine, phía trước, trong phim Stonewall, do Roland Emmerich đạo diễn và Jon Robin Baitz viết kịch bản

Vậy ai được kể câu chuyện về Stonewall?

Đây là vấn đề bản sắc và quyền lực, 46 năm sau cuộc bạo loạn — kéo dài trong nhiều ngày — trở thành một phần của cuộc đấu tranh rộng lớn hơn về quyền của người đồng tính và chuyển giới. Emmerich, nổi tiếng đạo diễn những phim bom tấn như Independence Day, và biên kịch Baitz, tiếp tục ủng hộ cho trailer, do Picture Production Company sáng tạo, và ủng hộ cho bộ phim.

“Tôi có thể nói gì đây? Tôi đã đem tất cả những gì tôi biết với tư cách một nhà làm phim đưa vào bộ phim này,” Emmerich, 59 tuổi, nói. Miêu tả bộ phim là một câu chuyện tuổi mới lớn, ông nói ông tự hào về bộ phim, thêm rằng: “Không hãng nào muốn bỏ tiền cho bộ phim này. Nếu người ta muốn tẩy chay một bộ phim vì trailer của nó, thì chúng ta đang sống trên một đất nước kiểu gì vậy?”

Ông tiếp tục: “Tôi luôn nói tôi hy vọng đây là phim đầu tiên của nhiều phim nói về Stonewall. Trailer rất đúng với phim. Đó là câu chuyện của Danny.”

Stonewall Inn do mafia kiểm soát, một quán rượu của giới đồng tính thường xuyên bị cảnh sát bố ráp trong những năm 1960, rất nổi tiếng với đám thanh niên không nhà, đám đực rựa giả gái, người chuyển giới, gái làng chơi và đồng tính nữ. Mặc dù phim có đưa vào những nhân vật chính từ các nhóm thiểu số, như người bạn làm điếm hạng sang người Puerto Rico Ray/Ramona (Jonny Beauchamp) của Danny và các thành viên đội cảnh sát, phim xoay quanh nhân vật Danny (do Jeremy Irvine đóng), từ những hồi tưởng về anh ở Indiana đến lúc ném gạch vào cửa sổ trong cuộc bạo loạn. Nhà hoạt động vì người chuyển giới da màu Marsha P. Johnson (Otoja Abit), có công là người đầu tiên chống cự lại cảnh sát, xuất hiện trong rất nhiều cảnh, nhưng là vai thứ.

Nhân vật Rico Ray/Ramona, bạn của Danny, do Jonny Beauchamp đóng

“Nhìn tổng thể, bộ phim thật đáng thất vọng khi một lần nữa tuân theo ghi nhận của lịch sử, xã hội, chính trị, khán giả chỉ thấy được vai trò của đàn ông đồng tính da trắng chứ không thấy được vai trò của đàn ông da màu chuyển giới,” Ashley Love, 35 tuổi, nhà báo và là điều phối cộng tác với nhóm giáo dục Stonewalling Accurate & Inclusive Depictions. Tự miêu tả mình là một phụ nữ da màu gốc Latinh của lịch sử chuyển giới, cô nói bộ phim này làm nổi bật hơn nữa “vấn đề về phân biệt giai cấp, ghét phụ nữ, chống người da màu, vấn đề chọn diễn viên của Hollywood, phân biệt giới tính, chiếm đoạt danh tính và tuyên truyền lộ liễu.”

Hai mươi năm trước, một bộ phim khác cũng có tựa “Stonewall” cũng gặp chỉ trích tương tự, với cốt truyện về một chàng trai trẻ đồng tính da trắng từ Midwesterner đến New York và kết bạn với một nhóm chuyển giới và giả gái. Nhưng bộ phim Stonewall mới này ra đời giữa một xã hội đã thay đổi rất nhiều, vào năm mà Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã thông qua hôn nhân đồng tính và Caitlyn Jenner* lần đầu xuất hiện trên bìa tạp chí Vanity Fair. Hơn nữa, việc chọn diễn viên theo giới tính sinh học — tức là không chuyển giới — đóng vai nhân vật chuyển giới đã từng gặp phản ứng. Emmerich nói rằng “chúng ta đã đọc nhiều về diễn viên chuyển giới” và rằng diễn viên giỏi nhất đã được chọn. Không có nữ diễn viên chuyển giới nào đóng trong phim.

Pat Cordova-Goff, 18 tuổi, miêu tả mình là một “phụ nữ da màu chuyển giới” và là sinh viên tại Citrus College ở Glendora, California, sáng tác kiến nghị cho Gay-Straight Alliance Network kêu gọi tẩy chay phim Stonewall sau khi xem trailer. Kiến nghị của cô hiện đã lấy được 24.100 chữ ký.

Stonewall Inn tháng 6 năm 1969 [Ảnh: Larry Morris/The New York Times]

“Phim này có rất nhiều tiềm năng,” cô nói. “Lập luận người giỏi nhất cho vai diễn một người chuyển giới chọn theo giới tính sinh học đã phớt lờ sự thật rằng có rất nhiều nam nữ diễn viên chuyển giới chờ đợi cú đột phá của mình. Có rất nhiều câu chuyện tách rời xã hội trong cộng đồng đồng tính tách rời xã hội chúng ta, và chúng chúng ta không cho những câu chuyện đó có cơ hội được kể.”

Emmerich quay phim Stonewall mất 42 ngày ở Montreal, với kinh phí 17 triệu đôla. Thoạt tiên ông lấy cảm hứng từ một người bạn kể ông nghe về giáo dục ở Kansas. Sau đó ông đọc về những người trẻ tuổi vô gia cư liên quan đến các cuộc nổi loạn. Ông nghĩ ra cách tiếp cận hư cấu về một thanh niên mới lớn ở thôn quê đến New York và được dạy cho cách sinh tồn.

Được hỏi nếu ông có thể làm gì khác đi, trước phản ứng mạnh như thế này, Emmerich đáp một cách dứt khoát: “Không. Không.” Ông lưu ý rằng ông đã cho hai nhân vật kỳ cựu của cuộc bạo loạn Stonewall, Martin Boyce và Williamson L. Henderson, xem “để làm bộ phim chính xác hết mức có thể.”

Biên kịch Baitz nói ông cảm nhận bộ phim là một sự thay đổi đối với nhà làm phim bom tấn này: “Nhìn lại, anh định vị mình là Danny,” và nói thêm, “tôi thông cảm với một người có một dạng sự nghiệp đặc biệt lại làm một phim dạng đặc biệt.”

Trái: đạo diễn Roland Emmerich, phải: biên kịch Jon Robin Baitz

Baitz, 53 tuổi, đang hưởng tuần trăng mật của mình ở Tây Ban Nha khi tranh cãi về trailer bộ phim nổ ra. “Chồng tôi là con nuôi của một cặp có một người chuyển giới, và không thể có con,” ông nói. “Sau cuộc chiến cho hôn nhân bình đẳng, điều cuối cùng tôi muốn làm là phớt lờ việc cuối cùng đã đến lúc của cuộc chiến cho quyền bình đẳng của người chuyển giới.”

Còn với sự phản ứng dữ dội này, ông nói, “có những cơn thịnh nộ khiến tôi muốn đầu hàng. Tôi không nghĩ đây là câu chuyện đáng tin cậy.”

Tuy nhiên, ông nói, “Tôi ủng hộ bộ phim và các lựa chọn.”