Vậy là bạn muốn làm phim về một gia đình hạnh phúc với bố trộm cắp, mẹ
lừa đảo và ba đứa con vui vẻ không biết bố mẹ mình làm gì? Thực tế cách
tiếp cận duy nhất đối với một phim như thế này là hướng nó theo thể loại
hài đen tối.
Nhưng không, nếu bạn là nhà sản xuất của
At Home, bản chuyển
thể không chính thống của Hiroshi Chono dựa trên tiểu thuyết cùng tên
năm 2010 của Takayoshi Honda. Thay vì cười cợt, rõ ràng phim hướng đến
mục tiêu lấy nước mắt – và trong trường hợp này, kiểu giải thích “người
Nhật làm theo cách khác biệt” không hiệu quả lắm.
Phim hài hước phiêu lưu năm 1995 của Yoichi Sai về một gia đình lừa đảo,
Heisei Musekinin-Ikka: Tokyo Deluxe (
Tokyo Deluxe),
không chứa đựng yếu tố lấy nước mắt nào. (Một số người có thể nói rằng
là một người gốc Hàn, cái nhìn của Yoichi Sai về người Nhật sẽ không tõ
ràng bằng một đạo diễn “chính gốc”.)
Phim Hollywood về những nghệ
sĩ lừa đảo trong bối cảnh gia đình dã thể hiện khía cạnh nghiêm túc,
thậm chí gây xúc động, ngay cả khi nhân vật của phim không phải chuẩn
mực về đạo đức. Xem
Paper Moon (1973) của Peter Bogdanovich là một ví dụ kinh điển. Một ví dụ khác là
The Grifters
(1990) của Stephen Frears, phim lấy đề tài kinh khủng về mối quan hệ
loạn luân giữa mẹ và con trai và một quan điểm hài hước đen tối mạnh mẽ.
Nhưng
At Home
– phim thứ hai của Hiroshi Chono trong vai trò đạo diễn sau hàng thập
kỷ làm trợ lý cho Seijun Suzuki, Juzo Itami và nhiều cái tên lớn của
điện ảnh Nhật – muốn trở thành phim tâm lý gia đình chuẩn mực của Nhật
Bản, trong đó tất cả các thành viên đều tốt, tử tế. Vấn đề là ăn cắp và
lừa đảo là những hành động phi nhân tính. Phản ánh khác đi sẽ tạo ra vấn
đề về độ tin cậy, đó là chưa kể đến tính mạch lạc trong cách kể.
Từ trái qua: Yutaka Takenouchi, Yasuko Matsuyuki trong một cảnh phim
Trong một cảnh chúng ta thấy người bố (Yutaka Takenouchi) phá cửa vào
nhà rất chuyên nghiệp, trong cảnh khác chúng ta lại thấy ông tự hào khoe
một món đồ lấy được bất hợp pháp, một cuộn tranh treo, tại bàn ăn. Liệu
cảnh đầu tiên có thể khiến chúng ta yêu thích người đàn ông ở cảnh thứ
hai? Nếu là nhân vật truyện tranh, có thể. Nếu là cột trụ của một gia
đình tốt (một tên gọi được trao cho ông nhiều lần), thì không.
Phim,
do Teruo Abe viết kịch bản, cố gắng giải quyết những vấn đề đó bằng
cách tạo ra nhiều vấn đề hơn: Gia đình này hóa ra không có quan hệ huyết
thống, mặc dù mối dây liên kết tình cảm sâu đậm.
Chiếm phần lớn
thời lượng phim là câu chuyện về việc bọn trẻ - một sinh viên kỳ quặc bỏ
học Jun Kentaro Sakaguchi, một học sinh cấp ba ngọt ngào Asuka (Yuina
Kuroshima) và một game thủ tiểu học Takashi (Yuto Ikeda) – đến sống với
bà mẹ mang thai hộ của mình (Yasuko Matsuyuki) và cha. Quá khứ đen tối
của từng thành viên được hé lộ, một vài từng chịu bạo hành. Quá khứ này
phù hợp với đời thực, nhưng được khắc họa theo kiểu sáo rỗng quen thuộc.
Một ví dụ ngắn gọn, chồng cũ của bà mẹ nổi khùng với món súp miso của
bà, một phép chuyển nghĩa trong hōmu dorama (“tâm lý gia đình”) có tuổi
đời bằng tuổi đời của món súp miso.
Câu chuyện gia đình hiện đại nhanh chóng đi vào lối mòn cũ: việc một
thành viên yếu thế của gia đình bị một kẻ ác máu lạnh bắt cóc nhằm trả
thù. Thay vì sử dụng một nút thắt tươi mới trong kịch bản thường được sử
dụng này, phim lại chọn một cuộc đối đầu tẻ nhạt, thao túng khán giả
thô thiển.
Một bộ phim bị chê bai thường vẫn sẽ có một vài điểm tích cực. Nhưng điều này khá khó với
At Home:
âm nhạc của Takatsugu Muramatsu khiến mỗi khoảnh khắc cảm xúc đều được
báo hiệu bởi tiếng violin và piano vô vị; giống như người cha,
Takenouchi có nền tảng đủ tốt, nhưng không theo nghề trộm cắp; giống
người mẹ, Matsuyuki quyến rũ những người khinh suất với hành động già
dặn mà lả lơi của minh, nhưng đầy những khoảnh khắc tâm trạng như một
hình nhân câm lặng, tiêu cực và bất động.
At Home có lẽ không phải là tựa đề chính xác (các nhân vật dành
phần lớn thời gian ở chỗ khác), nhưng với vai trò địa điểm nó vẫn là
lựa chọn tốt hơn phim này – giả sử bạn không tạm thời chia sẻ ngôi nhà
của bạn với một tên trộm táo bạo.
Dịch: © Chi Nguyễn @Quaivatdienanh.com
Nguồn: Japan Times