Nhiều hơn câu chuyện nhện cắn, cái chết của dượng Ben, tình yêu không được đáp lại cho chàng trai tóc đỏ từ bạn bè.
Mà có phần là vì tính cách siêu nhân của cậu được cảm nhận thế nào, và
niềm vui (và trò chơi chữ) cậu tìm thấy trong sức mạnh của mình. Và phần
vì đạo diễn Sam Raimi đã bện chặt những nguyên tắc tính cách của Peter
và những cuộc đời siêu anh hùng mật thiết đến thế — Big Bad, Green
Goblin, suy cho cùng, là bạn thân của cha cậu. Nhưng trên hết, nụ hôn
treo người chúc ngược, trận đánh trên cầu Brooklyn, sẽ không bao giờ ý
nghĩa đến thế nếu như Peter Parker không được định nghĩa rõ ràng là một
con người, con người mà chúng ta đã cảm nhận chúng ta đã biết quá rõ.
Hai phim
Spider-Man
đầu tiên gần như hoàn hảo của Raimi dành nhiều thời gian phác họa
Parker thông qua những nỗi nhục nhã đời thường hơn là những việc làm phi
thường lên tít báo của cậu. Parker là một kẻ thất bại. Như thế này,
thất bại đến nỗi những kẻ thất bại khác trên xe đưa rước học sinh cũng
từ chối ngồi gần. Cậu là thiên tài trẻ con, nhưng lôi thôi luộm thuộm —
mất công việc giao pizza vì không giao hàng đúng hẹn, và cậu thiếu tiền
đến nỗi phải bán những bức ảnh chính mình làm Người Nhện cho một tay
biên tập viên báo lá cải ghét cậu. Cậu không biết nói chuyện với phụ nữ.
Vậy mà cậu đem lòng yêu mê mệt đến mức làm đủ mọi mạo hiểm vì cô gái kế
bên nhà. (Thậm chí cậu bị nhện cắn lúc đang chụp ảnh cho Mary Jane. Vừa
dễ thương vừa phiền phức.) Cuộc đời của Peter cũng đầy bi kịch, mà hiếm
khi là loại chuyện đáng kể. Dì May chật vật với khoản nợ thế chấp. Cha
của Mary Jane là một kẻ nát rượu. Dượng Ben không chết về tay siêu ác
nhân, mà vì ông có mặt không đúng nơi không đúng lúc. Và trong từng ấy
thời gian, Peter không có cha mẹ, họ chết khi cậu còn nhỏ, ẩn hiện không
lời trong câu chuyện nền.
Parker đời thật hơn hầu hết những người hùng hạng A của Marvel. Cậu
ta không xuống trần như các vị thần Olympus cứu vãn tình hình; cậu trở
về nhà với dì của mình trong căn hộ ở Queens. Ảnh: Marisa Tomei (trái)
trong vai dì May và Tom Holland trong vai Peter Parker trong Spider-Man: Homecoming (2017)
|
Peter Parker là người bình thường, tức là, kể cả sau khi cậu có được sức
mạnh siêu nhiên. Cậu thiên về những cơn ngờ vực và bồn chồn. Cậu nói
đùa dở tệ và phạm nhiều sai lầm. Cậu giống như tất cả chúng ta. Điều làm
cậu thành người hùng lúc đó không phải là bộ đồ nhện hay lưới nhện — mà
là cậu nỗ lực vất vả đến thế nào để trở thành người tốt. Đó là điều
chúng ta cổ vũ, mãnh liệt. Và đó là lý do vì sao kẻ khờ dại ngớ ngẩn
này, trong thế giới của những vị thần quyền lực, những tỉ phú, và những
tượng đài liên ngân hà, vẫn là một trong những tạo vật được yêu thích
nhất của Marvel (và sinh lợi, đến mức 1,3 tỉ đôla mỗi năm), dù đã 55 năm qua
kể từ khi truyện tranh về cậu ra đời. Những lời khẩn khoản nhất của dì
May trong
Spider-Man 2, sau khi Spidey lánh đời, dì May bị mất
nhà và thuê cậu bé hàng xóm tên Henry giúp bà đóng đồ: “Mấy đứa trẻ như
Henry cần có người hùng,” dì nói với Peter. “Người can đảm, quên mình
tạo ra hình mẫu cho tất cả chúng ta. Ai cũng yêu mến người hùng. Người
ta xếp hàng đi theo họ, hoan hô họ, gào thét gọi tên họ. Và nhiều năm
sau, người ta sẽ kể lại chuyện họ đã đứng trong mưa hàng tiếng đồng hồ
chỉ để thoáng thấy người đã dạy họ gắng chịu đựng thêm một chút nữa
thôi. Dì tin rằng có một người hùng trong số chúng ta giữ cho chúng ta
trung thực, cho chúng ta sức mạnh, khiến chúng ta cao thượng… Người Nhện
đã làm điều đó cho Henry và nó thắc mắc không biết anh ta đi đâu
rồi. Nó cần anh ấy.”
Một phát biểu tuyệt vời. Nhưng tất nhiên,
trong đời thực, Người Nhện không bỏ đi đâu cả. Ngoài truyện tranh và
hàng tá những phim hoạt hình và điện ảnh, trong vòng 15 năm qua anh
chàng phóng tơ nhện này đã có mặt trong ba chuỗi phim người đóng. Tuy
nhiên, hầu hết ‘fan’ sẽ nói câu chuyện Spider-Man hay nhất được kể trên
màn bạc gần đây nhất là phần phim tiếp theo đầu tiên của Raimi năm 2004.
Lần hóa thân Người Nhện cuối cùng của Tobey Maguire đến trong một phim
Spider-Man 3 quá nhồi nhét một cách đáng tiếc. Andrew Garfield đã đóng một
Amazing Spider-Man khởi động lại năm 2012, nối tiếp bằng phần thứ nhì năm 2014 mà ít hơn thì hay hơn.
Một Michael Keaton sởn gai ốc hoàn hảo trong vai Adrian Toomes, tức Vulture
|
Tuy nhiên có một tia hy vọng: rằng thất bại mới nhất đó thu được chỉ bằng một nửa số của nả mà phim
Spider-Man
đầu tiên của Raimi kiếm được ở Bắc Mỹ, buộc Sony, hãng phim giữ chìa
khóa tác quyền nhân vật này trên màn bạc, cuối cùng đã ngừng lại ngẫm
nghĩ. Một chuyến bay đến Florida gặp CEO của Marvel Entertainment lúc đó
là Ike Perlmutter và hai nhà điều hành tối cao của Sony là Michael
Lynton và Amy Pascal đã đúc kết một thỏa thuận hiếm có giữa hai hãng
phim: Marvel thuộc sở hữu của Disney (vẫn giữ quyền làm vật phẩm ăn theo
Spider-Man) sẽ khởi động lại nhân vật lần nữa, lần này bên trong thế
giới điện ảnh thành công của riêng họ. Đổi lại, Sony bỏ vốn vào các phim
mới, ăn chia lợi nhuận, và sung sướng tiếp tục giữ quyền đối với một
trong những tài sản trí tuệ giá trị nhất. Đặt qua một bên những chuyện
làm ăn rùm beng, đối với ‘fan’ của Marvel, tin này ngân vang như thánh
ca: cuối cùng, Peter Parker đã trở về nhà.
Sau 13 năm chờ đợi như Henry không hiểu Người Nhện tuyệt vời biến đi đâu mất, giờ đây ‘fan’ có được người kế nhiệm đáng giá:
Spider-Man: Homecoming,
cậu bé kỳ diệu đáng yêu, không ngại hài hước của Sony/Marvel do Jon
Watts đạo diễn. Diễn xuất đúng điệu một Peter Parker 15 tuổi của Tom
Holland gắn chặt mình trở thành gương mặt của nhân vật đến độ không thể
tẩy xóa, giờ đây anh thực sự là Spider-Man theo cách Robert Downey Jr.
là Iron Man. Hay hơn nữa, theo con mắt thận trọng của nhà sản xuất Kevin
Feige của Marvel, bộ phim khôn ngoan tránh những phần câu chuyện về
Parker mà ‘fan’ đã trở nên quá quen thuộc. Chúng ta biết vụ nhện cắn và
sức mạnh đi kèm với trách nhiệm. Thay vào đó việc mà
Homecoming làm là rào giậu một thể loại mới: phim hài tuổi ‘teen’, phong cách MCU, tính khí bướng bỉnh ngang với
Ferris Bueller.
Một cách hết sức khôn ngoan, phim phân chiết nhân vật chính từ những
góc độ bất ngờ, kết tinh cậu là ai và tại sao nhiều người quan tâm đến
cậu, thành một phần thưởng thêm được chào đón.
Tony Stark (Robert Downey Jr., phải) có mối quan hệ như cha-con đang nảy nở với Peter
|
Cái hài bắt đầu ngay từ đầu, trước khi những ông lớn choảng nhau trong màn ra mắt của Peter ở
Captain America: Civil War. Những khoảnh khắc mở màn
Homecoming giới
thiệu Peter với chúng ta qua nhật ký video của cậu. Hấp dẫn là, không
trái khoáy với hoàn cảnh nghiêm trọng sẵn có. Lời thuyết minh của Peter
hào hứng hổn hển và mắt mở to ngạc nhiên. Cậu ta là con mọt khoa học,
say mê nghiên cứu mọi thứ xung quanh từ những siêu người hùng có thật mà
cậu gặp đến bộ đồ công nghệ cao, tinh vi mà Tony Stark tặng cậu. Tuy
nhiên, tua nhanh đến vài tháng sau và cái sự mới mẻ trong hướng dẫn của
Tony khuyên cậu hãy là một người hùng hàng xóm dễ mến — kiểu người có những kỳ công
điển hình đủ cỡ từ trả lại xe đạp bị ăn cắp cho người dân New York đến
giúp đỡ bà bán bánh rán — trái ngược với nhóm Avenger trở nên mỏi mệt.
Peter muốn nhiều hơn. Cậu đã có bộ đồ, bộ não, và hừng hực khát vọng
giúp đỡ. Không biết bao nhiêu tin nhắn xin “nhiệm vụ” kế tiếp với “Ngài Stark”.
Bạn có thể đoán được chuyện sẽ đi tới đâu: Quá hăm hở,
Peter tung lưới nhện quăng mình vào những hoàn cảnh quá tầm xử lý, khiến
tình hình tồi tệ đi gấp bội. May thay, tuy nhẹ nhàng hơn nhiều trong
tông điệu,
Homecoming nhấn vào những hệ quả cơ bản của việc làm siêu anh hùng cũng cỡ như
Civil War
đã làm. Tony lao đi cứu Peter bị những tay buôn lậu vũ khí bắt giữ hai
lần trước khi cậu chàng "hack" vào bộ đồ. Bọn buôn lậu vũ khí đó di chuyển
những thiết bị người ngoài hành tinh bỏ lại và công nghệ siêu năng
lực từ những lần tấn công như các trận đánh vào New York và Sokovia. Thủ
lĩnh của chúng (một Michael Keaton sởn gai ốc hoàn hảo trong vai Adrian
Toomes, tức Vulture) trở thành gương mặt của tầng lớp lao động báo thù
những tỉ phú ích kỷ như Tony. Nhu cầu kiểm soát việc truy quét tội phạm
sau những gì diễn ra trong
The Avengers của Tony đã khiến
Toomes mất công ty xây dựng. Và sự báo thù sâu thẳm nuôi dưỡng
trong lòng Vulture ham muốn giết Người Nhện, một người rõ ràng có quan
hệ với Iron Man. Thủ pháp tàn bạo: Vulture chỉ cho Người Nhện thấy những
gì cậu làm để kiếm sống chẳng khác gì cách Stark làm ra tiền tỉ ngay từ
đầu.
Trong tuyệt vọng: khoảnh khắc Peter Parker mới này cuối cùng trở thành Người Nhện, siêu anh hùng tự-mình-làm-lấy
|
Mối quan hệ kiểu cha-con đang nảy nở giữa Tony và Peter dường như gãy đổ
sau màn quậy tung cuối cùng của Peter. Nhưng bằng cách tịch thu bộ đồ,
phim tạo bước ngoặt sâu sắc bất ngờ. Không cho Peter bộ đồ vốn dĩ
đã luôn là một chọn lựa bất thường. (Con người quá nhiều quyền lực một
cách lố bịch này đến cùng với một trí tuệ nhân tạo kiểu J.A.R.V.I.S.,
cánh lưới, máy bay không người lái, dù, mắt nâng cấp, và tổ hợp súng
bắn tơ nhện 576 cách.) Tony cứu Peter hai lần chỉ khiến tạo ra cảm giác nguy
hiểm giả tạo. Hóa ra là có mục đích, hay thật. Khi Tony đột ngột xuất
hiện (anh độ lượng chiếm lĩnh lưa thưa tổng cộng chưa đến 15 phút), đem
lại cho Peter niềm hy vọng trở thành một Avenger bên cạnh anh, thì một
phim
Spider-Man chính hiệu mới thực sự bắt đầu. Rốt cuộc chúng
ta biết được Peter Parker, con người: vận động viên 10 môn phối hợp, mê
Star Wars. Con người bị xã hội ruồng bỏ này đem mối tình thơ dại dành
cho cô gái xinh nhất trường. Người mà Flash Thompson (Tony Revolori) hài
hước gọi là “Pín Parker”.
Đây là phần hay nhất phim. Tom
Holland quyến rũ xuất sắc nhưng cậu bạn thân lắm lời Ned (Jacob Batalon)
và cô bạn học mặt đơ/tỉnh rụi/lạnh như tiền Michelle (Zendaya) khả ái
trở nên gần gũi. Chúng ta thấy Peter ra sao trong thế giới của cậu: ở
trường (lặng lẽ, lơ đễnh, nhưng sắc như dao cạo), với các cô gái (lắp
bắp dễ thương), tại những buổi tiệc ở nhà (bực bội-vã mồ hôi), với bạn
thân nhất (phát cuồng vì Lego Death Star mới). Có một nét đáng yêu đã
mất lâu rồi từ sau 2004 mà phim này đã đem về trở lại cho Người Nhện. Và
một niềm cảm thông nói chung là không phổ biến trong thể loại phim siêu
anh hùng. Thậm chí còn cho nhân vật phản diện những sắc xám.
Tom Holland hóa thân Peter Parker với những nét đáng yêu của tuổi
15. Ảnh: Peter Parker và cậu bạn thân lắm lời Ned (Jacob Batalon)
|
Tất nhiên, nguy hiểm — và gã Vulture — sớm tìm đến thế giới nhỏ bé của
Spidey. Đó là lúc điều này rõ ra: bộ đồ Nhện không phải là thứ làm cho
Peter Parker thành người hùng. Mà chính việc cậu quăng mình vào cuộc
chiến cứu bạn bè chỉ với máy bắn tơ nhện cũ cùng chiếc áo chui đầu và
quần mà Tony từng gọi là “onesie” (bộ đồ chui đầu có nón) mới khiến
Peter Parker thành người hùng. Có một cảnh Peter gặp nạn. Holland kêu
cứu thống thiết, tuyệt vọng đến mức bạn thực sự muốn Iron Man vù tới cứu
cậu lần nữa. Nhưng Người Sắt không đến. Peter làu bàu, khóc lóc, căng
thẳng và, mệt lả, tự mình phải thoát ra. Khoảnh khắc đó đột nhiên định
nghĩa cả bộ phim. Đây là lúc Peter Parker mới này cuối cùng trở thành
Người Nhện, siêu anh hùng tự-mình-làm-lấy. Ai đó có thể cứu cậu và thành
phố của cậu với sự trợ giúp của sức mạnh siêu việt, chắc chắn rồi,
nhưng phần lớn chính là sự quyết tâm. Điều dì May đã nói: thứ có trong
tất cả chúng ta.
Homecoming nói về siêu anh hùng cũng
nhiều như nói về một đứa trẻ khôn ngoan, tốt bụng có phạm sai lầm, và có
những nỗ lực tốt nhất đôi khi vẫn chưa đủ. Parker đời thật hơn hầu hết
những người hùng hạng A của Marvel. Cậu ta không xuống trần như các vị
thần Olympus cứu vãn tình hình; cậu trở về nhà với dì của mình trong căn
hộ ở Queens. Một câu chuyện tuyệt hay về Parker cần đời thường hơn là
cảnh thành phố tan tành trong cuộc đối đầu thiện ác. (Tổn thất kiến trúc
duy nhất trong phim này là tháp đèn trên đảo Coney Island chưa đặt tên.
Hây dà.) Nói về mối quan hệ. Về sự lảng tránh như người ngoài cuộc. Có
thể ủy mị như Raimi với những màn đu đưa hoành tráng và cảm xúc hoành
tráng, hay một phim hài học đường, hay sẽ nhắc đi nhắc lại bất cứ gì.
Điều bám dính là sự kỳ ảo không thể cưỡng của một con nghiện lắp ráp
Lego Death Star — chẳng có gì ngầu, như gã khờ tội nghiệp bạn thấy đuổi
theo chiếc xe buýt rồi ngã vập mặt — trở thành người hùng của thành phố.
“Mọi người đều yêu mến người hùng.” Và chúng ta thích reo vang tên của họ.
Dịch: © Hải Đăng @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The Daily Beast