• Điều gì sẽ đến với Hollywood và điện ảnh sau đại dịch virus corona

• Hollywood hậu-Covid-19 trông ra sao

• Đại họa do virus corona của Hollywood có thể kéo dài đến năm 2021 và xa hơn nữa

“Chúng tôi phải xóa sổ năm 2020. Đó là năm không xảy ra,” một đại diện hàng đầu của một hãng có tiếng trong làng giải trí cho biết, giống như tất cả mọi người Vulture đã phỏng vấn, yêu cầu giấu tên do sự nhạy cảm xung quanh những nỗ lực kinh doanh đang diễn ra. “Chúng tôi sẽ không kiếm được tiền vì không có doanh thu với truyền hình còn phim điện ảnh thì không được thực hiện. Bất cứ ai nói rằng không hẳn toang là nói dối. Mọi thứ chúng ta làm đều thay đổi.”

Đối với các hãng đại diện, tháng 3 đến tháng 4 bây giờ được coi là khoảng thời gian ảm đạm nhất về mặt hủy hoại tài chính, mất việc làm, thu nhập trì trệ, và ngày càng mù mịt trong việc giữ đầy cho lịch phát hành phim. Hiểu biết được rút ra: Khi những người làm thỏa thuận im lìm, ánh đèn sân khấu trong Tinseltown cũng tắt theo. Với các biện pháp ở nhà và chống tụ tập dự kiến (theo ước tính nội bộ) sẽ được duy trì trong và xung quanh Hollywood cho đến ít nhất là ngày 1/6, một loạt các đại lý hiện tại và trước đó, luật sư giải trí và quản lý tài năng được Vulture liên hệ đã suy nghĩ về việc tất cả chuyện này có nghĩa gì cho tương lai làm phim và phân phối phim. Họ hình dung các kết quả hợp thành ba kịch bản riêng biệt.

The French Dispatch của Wes Anderson vẫn sẽ được phát hành vào năm 2020

Kịch bản đầu tiên, và cũng là lạc quan nhất, xem nửa đầu năm 2020 là một tận thế tạm thời. Được chứng minh dựa trên sự phục hồi nhanh chóng trở về bình thường mà ít người trong cộng đồng khoa học dự kiến, theo tưởng tượng này, 120.000 nhân viên, kỹ thuật viên và nghệ sĩ Hollywood ước tính đã mất việc do virus corona sẽ nhanh chóng lấy lại việc làm ổn định khi các biện pháp cách ly được nới lỏng và các dự án đã được thông qua lại được phép tiếp tục. Hollywood sẽ trở lại vào cuối mùa hè, và những trục trặc phát hành do COVID-19 — sản xuất Mission: Impossible 7 dừng lại ở Ý vào tháng 2, hoặc việc đình chỉ quay phim tổ-1 của Shang-Chi từ Marvel ở Úc — ít nhiều sẽ được tiếp tục. Những bộ phim như phần tiếp theo chưa có tựa đề Indiana Jones hay Thor: Love and Thunder sẽ chuyển từ năm 2021 đến năm 2022, nhưng Tenet của Christopher Nolan, và The French Dispatch của Wes Anderson vẫn sẽ được phát hành vào năm 2020.

“Xem này, cuối cùng, khi thế giới quay trở lại, mọi người sẽ muốn xem xinê và truyền hình và mọi thứ, và tôi đã kết nối với những khách hàng làm những thứ đó,” một đại diện cho biết. “Tôi biết những người kiểu, ‘Chúng ta sẽ trở lại bình thường, tháng 9 hoặc tháng 7.’ Chúng tôi cảm thấy lạc quan hơn một chút so với người bình thường.”

Kịch bản thứ hai là kiểu hỗn hợp. Một số phim bom tấn được cho là đang đối mặt bất định khi lịch quay phim chính bị đẩy lùi vô thời hạn, trong khi các bản phát hành mùa hè có thương hiệu khác — Top Gun: Maverick và F9 trong số đó — sẽ tràn vào hành lang phát hành mùa thu 2020 và mùa xuân 2021, cam chịu cạnh tranh theo những cách không lường trước ở phòng vé.

Top Gun: Maverick đã trở thành phim cho mùa Giáng sinh 2020

Và khi Hollywood mở cửa trở lại, ngành công nghiệp sẽ trải qua những xung đột lịch trình không thể tránh khỏi khi các diễn viên, đạo diễn và các khảo sát địa điểm tranh nhau làm những bộ phim bị hoãn trước. Họ có thể sẽ gặp những trở ngại khác: các phương pháp ngăn ngừa còn chưa biết là phương pháp gì nhằm tránh sự lây lan dịch bệnh ở các điểm quay phim đông người, nghi ngờ liệu bảo hiểm có chi trả hết các trường hợp trì hoãn sản xuất liên quan đến virus corona không, và vấn đề kinh phí nói chung khi các hãng phim tung hứng nhiều bản phát hành hơn họ dự định. Các dự án giật gân đang bị trì hoãn — chẳng hạn bộ phim về Elvis của Baz Luhrmann, Jurassic World: Dominion, và bản khởi động lại The Batman của Vũ trụ DC mở rộng — có thể kết thúc trong hỗn loạn. Nói đơn giản: Sự gián đoạn chỉ sau một mùa hè không đi xem phim hoặc không làm phim sẽ gây hậu quả lâu dài trong lịch phát hành 2021 và 2022.

Kịch bản thứ ba, mặc dù vẫn còn xa, hình dung một tương lai nghiêm trọng hơn — cụ thể là, gỡ khỏi lịch phát hành rạp hoàn toàn. Khi sự lây lan của virus corona khiến các hãng phim truyền thống rơi vào tình trạng hỗn loạn và các nhà điều hành hậu trường thì băn khoăn liệu khán giả có quay trở lại rạp chiếu trong một thế giới hậu COVID-19 hay không, Amazons và Netflix có vẻ ở vị thế tốt hơn với việc bật đèn xanh các dự án phim lớn ở quy mô và khối lượng cạnh tranh. Cụ thể: Thương lượng được biết giữa Martin Scorsese với Netflix và Apple+ sau khi hãng phim làm ăn lâu năm với ông là Paramount chùn bước trước mức giá 200 triệu USD cho dự án mới của vị đạo diễn thắng Oscar có sự tham gia của Leonardo DiCaprio — Killers of the Flower Moon.

Các dự án giật gân đang bị trì hoãn — chẳng hạn bộ phim về Elvis của Baz Luhrmann, Jurassic World: Dominion, và bản khởi động lại The Batman (ảnh trên) của Vũ trụ DC mở rộng — có thể kết thúc trong hỗn loạn

Nếu chúng ta thấy sự suy giảm nghiêm trọng trong lượng người đi xem phim chiếu rạp hậu virus corona vốn đã suy giảm nhiều năm nay, chúng ta có thể trải nghiệm không chỉ một lịch phát hành rối loạn vào năm 2021 và 2022, mà còn gần như không có lịch phát hành trong những năm tới. “Tiến hóa đã xảy ra nhờ những sự kiện tự nhiên lớn. Đại dịch này là một trong những sự kiện đó,” một cựu đại diện nói về việc khán giả đang ngày càng thoải mái xem phim ở nhà.

Sao chúng ta lại đến nước này?

Cũng đủ dễ quên rằng trước ngày u ám 15/3, có rất ít dấu hiệu cho thấy Hollywood đang hướng tới một cú rơi tự do về tài chính. Phòng vé Bắc Mỹ thu 886,1 triệu USD trong tháng 1, theo Comscore, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2019. Nhưng khi tỷ lệ lây nhiễm virus bắt đầu tăng vọt ở Trung Quốc, quốc gia này đã đóng cửa hàng chục ngàn rạp chiếu phim, kết quả là hoãn vô thời hạn cho một số phim sự kiện của Hollywood như Mulan (và phát hành trực tuyến sớm cho những phim khác). Vào giữa tháng 4, khi chính phủ Hoa Kỳ bắt buộc hạn chế tụ họp xuống dưới mười người, các chuỗi rạp lớn nhất Bắc Mỹ đã đóng cửa ngừng kinh doanh. Ngành công nghiệp giải trí đã khóa cửa các trường quay, rồi cả những người lao động có việc hoặc thất nghiệp vô thời hạn đều đi trú ẩn. Những dự án đang thực hiện ngừng hoạt động. Chẳng mấy chốc, những thay đổi trong giới đại diện tài năng cũng sẽ khiến các dự án trong tương lai bị trì hoãn.

Hai nhân viên mang khẩu trang bố trí một bảng quảng cáo cho bộ phim Mulan của Disney trong một khu mua sắm hầu như vắng tanh ở Bắc Kinh ngày 16/2/2020

Vào ngày 20/3, Paradigm trở thành hãng đại diện và cũng là nạn nhân virus corona đầu tiên và lớn nhất thế giới, thông báo sa thải tạm thời hơn 100 trong số 700 nhân viên. United Talent Agency nhanh chóng làm theo, với các đồng chủ tịch Jay Sures, Jeremy Zimmer và David Kramer từ chối bất kỳ khoản bồi thường nào đến cuối năm và cắt giảm chi trả cho phần còn lại của công ty. Vào ngày 27/3, APA thông báo tương tự cho các văn phòng chi nhánh của mình về việc cắt lương đối với ngày phép và hoãn làm việc có thể xảy ra. Đại diện The Verve được biết đã bắt đầu đi vào việc cắt giảm lương chiến lược (với bảy đối tác của mình chịu ảnh hưởng lớn nhất) trong nỗ lực tránh sa thải. Vào ngày 2/4, hãng Gersh thôi việc ít nhất một đại diện cấp cao (và trợ lý của anh này) viện dẫn điều khoản hợp đồng bất khả kháng áp dụng cho dịch bệnh COVID-19.

Trong khi các biện pháp làm phẳng đường cong virus corona đã khiến một cơ số ngày càng lớn các xuất phẩm và sự kiện trực tiếp bị trì hoãn hoặc hủy bỏ, hãng WME đơn nhất đã phải chịu sự phẫn nộ gấp ba. Vào ngày 20/3, 180 đại diện cấp cao đã được thông báo rằng công ty sẽ hoãn vô thời hạn việc mua lại được mong đợi từ lâu đối với cổ phiếu vốn chủ sở hữu trị giá hàng triệu đôla của họ. Sau đó, thông qua một bản ghi nhớ cho toàn bộ nhân viên, các nhân viên WME có cấp bậc được thông báo họ có thể dự kiến “biện pháp bổ sung” sẽ ảnh hưởng đến lương và việc làm từ trên xuống dưới 7.500 người. (Giám đốc điều hành Endeavour, Ari Emanuel và chủ tịch Patrick Whitesell tuyên bố họ sẽ không nhận lương cho phần còn lại của năm 2020.) Cuối cùng, công ty mẹ của WME là Endeavour Holdings Group — đơn vị giám sát giải Ultimate Fighting Championship, Tổ chức Hoa hậu Hoàn vũ và Professional Bull Riders, Inc. — thừa nhận đã buộc phải cắt giảm tới 250 nhân viên trong danh sách 7.000 nhân viên của mình cho đến cuối tháng 4.

Martin Scorsese (giữa) thương lượng với Netflix và Apple+ sau khi hãng phim làm ăn lâu năm với ông là Paramount chùn bước trước mức giá 200 triệu USD cho dự án mới của vị đạo diễn thắng Oscar có sự tham gia của Leonardo DiCaprio (phải) và Nobert de Niro — Killers of the Flower Moon

Với ít nhân viên hơn và ngân sách nhỏ hơn cho nhân sự còn lại, các hãng đại diện đã tránh xa những vụ lùm xùm liên quan đến thỏa thuận làm phim trong thời kỳ hậu-Ovitz. Các màn chơi trội của hãng đại diện lớn — Ari Emanuel có tin đồn mua một chiếc Bentley cho thân chủ Mark Wahlberg — đã nhường chỗ cho các biện pháp thắt lưng buộc bụng mới. Tài khoản chi tiêu tại hầu hết các công ty tài năng lớn tạm thời bị đóng băng. “Các trợ lý loi nhoi” của người nổi tiếng đã bị sa thải. Đối với một số đại diện — trong số đó đáng chú ý là Richard Weitz của WME — Zoom đã trở thành công cụ không thể thiếu trong thời đại ngả nghiêng này. Kể từ khi dịch bùng phát, Weitz, có những thân chủ bao gồm Tina Fey, LL Cool J và Seth MacFarlane, đã tổ chức các “bữa tiệc cocktail” lắc lư trên ứng dụng hội nghị trực tuyến Zoom. Các bữa tiệc đã thu hút tới 500 người tham dự (những khổng lồ truyền thông như Robert Iger của Disney và Jeffrey Katzenberg của Quibi, nhà sản xuất phim và các đại diện trong số họ). Theo một vị khách, biểu tượng nhạc pop thập niên 80 Boy George đã biểu diễn đỉnh cao văn hóa “Karma Chameleon” tại một trong những cuộc tụ tập Zoom gần đây của Weitz, John Mayer hát “Your Body is a Wonderland”, và Josh Groban hát lại “America” của Simon & Garfunkel.

Tất nhiên, khó lòng là đủ. Với tỷ lệ thất nghiệp gia tăng trong hàng ngũ đại diện, và càng ít người đạt được thỏa thuận giữa các hãng lớn, khả năng “vẫn ổn” trở lại như bình thường của làng giải tríngày càng xa vời.

“Tôi không nghĩ có ai trong chúng ta hình dung ra mình lại ở chỗ đang đứng hôm nay,” Emanuel nói trong bản ghi nhớ của hãng WME.

Bộ phim thể dục dụng cụ Perfect của Olivia Wilde (trái) bán cho hãng Searchlight

Liệu phim chiếu rạp có sống sót?

Lao động cổ cồn trắng chuyên dàn xếp thỏa thuận cho các diễn viên, biên kịch và đạo diễn đã hoàn toàn ngừng việc. Các thỏa thuận, chẳng hạn như việc bán bộ phim thể dục dụng cụ Perfect của Olivia Wilde cho hãng Searchlight và “thương vụ bảy chữ số nhiều lãnh thổ” của STX cho dự án kinh dị tâm thần của Scott Cooper A Head Full of Ghosts vào cuối tháng 3 vẫn đang diễn ra. Nhưng các đại diện nói rằng nhiều trong số các thỏa thuận được công bố gần đây đang trong giai đoạn lập kế hoạch từ lâu trước khi đại dịch xảy ra, và đàm phán cho các thỏa thuận mới chậm lại.

Vậy không phải để nói rằng các dự án mới không được triển khai. Các biên kịch, theo lời một số đại diện, “là những người duy nhất có thể được trả tiền trong những ngày này.” Các cây viết trẻ đặc biệt cởi mở hơn với các cuộc họp Zoom và các cuộc hội thoại FaceTime liên quan đến phim trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, một số đạo diễn và nhà sản xuất lớn tuổi thể hiện ác cảm nhất định đối với các cuộc thảo luận kỹ thuật số như vậy. “Càng lớn tuổi, bạn càng khó hiểu,” một đại diện chia sẻ với Vulture. “Đối với các đạo diễn 50, 60 tuổi không thoải mái tham gia một cuộc họp chung chung hay họp chào ý tưởng. Một số thân chủ không làm luôn. Có người cởi mở với tình hình làm ăn và có người thì không.”

Hơn nữa, vào thời buổi khán giả vẫn còn bị cấm đi xem phim trong tương lai gần, bằng chứng cho thấy việc làm phim đang chuyển ra khỏi các hãng lớn trong khi tiếp tục ít nhất là một phần ở các đại gia kỹ thuật số và phát trực tuyến. “Hôm qua, một trong những khách hàng của chúng tôi đã gia hạn thỏa thuận với Apple. Và Amazon đang tiếp tục làm mọi thứ,” một đại diện khác nói. “Chúng tôi vừa thực hiện một thỏa thuận với YouTube. Vì vậy, đúng, có những giao dịch đang được thực hiện. Nhưng tôi không thấy có gì mới về, ví dụ như, phim từ Paramount.”

“Người ta không nói, ‘Tôi muốn đạt thỏa thuận lớn với các hãng phim lúc này,” đại diện đầu tiên trong bài viết chia sẻ, ngay trước khi cổ phiếu của công ty truyền thông thống trị nhất Hollywood, Disney, rớt xuống mức giá thấp nhất kể từ năm 2014.

Những rung động của cuộc sống trong lĩnh vực trực tuyến hầu như không phải là liều thuốc giải độc cho căn bệnh rộng lớn hơn do COVID sinh ra đã kìm hãm ngành giải trí. Một luật sư giải trí làm việc song song với các đại diện từ tất cả các công ty lớn nhất Hollywood để chốt các hợp đồng cho một nhóm thân chủ hàng đầu gồm diễn viên và nhà sáng tạo phản ánh chứng khó tiêu trong ngành. “Nếu điều này diễn ra thêm một tháng nữa, tôi không biết mọi người sẽ sống sót thế nào,” anh nói. “Tất cả các diễn viên đã ngừng làm việc; không có xuất phẩm để làm. Bạn không thể đặt chân tới phim trường, đẩy các đạo diễn ra khỏi cuộc chơi. Nếu một chương trình truyền hình mới bị hoãn, có thể nó sẽ không bao giờ quay trở lại. Chúng tôi mất tất cả doanh thu trong quý. Nhưng thực sự, đây là chuyện công sức bao năm qua đổ sông đổ biển.”

Luật sư này cho biết thêm: “Lo là mọi thứ có thể không bao giờ trở lại bình thường.”

Vấn đề của tương lai ngành trực tuyến

Tất cả thực tế của những thỏa thuận mới, phát sinh do virus corona này nhằm phục vụ cho sự bất định lan rộng liên quan đến việc chuyển từ làm phim cho hãng sang hướng chiến thắng cuối cùng của trực tuyến sẽ như thế nào. Mặc dù ngân sách sản xuất 159 triệu USD The Irishman của Netflix đã thiết lập kỷ lục mới cho việc một dịch vụ sẽ sẵn sàng chi bao nhiêu cho loại sản phẩm cao cấp nhằm thu hút thuê bao, hầu hết các thỏa thuận làm phim phát trực tuyến không giàu như thế. Và một sự thay đổi mô hình như vậy sẽ kéo theo đồng lương teo tóp trong hệ sinh thái điện ảnh.

Trong số những thương vong được dự đoán: lợi nhuận tuyến sau (nếu một bộ phim phát trực tuyến đã có hiệu quả trên truyền hình cáp, thì không có nơi nào khác phát hành nữa), chi phí hành chính nhân sự (với các bản in phim vật lý bị lỗi thời và quảng cáo ngoài trời, trên báo chí và trên truyền hình thường đi kèm với việc ra rạp của một bộ phim sẽ không còn hiệu quả nữa) và làm phim hoành tráng (những phim có ngân sách trên một phần tư tỉ USD như Avengers: Endgame hoặc Avatar hẳn nhiên không thể mang lại lợi nhuận khi phát trực tuyến).

Phun thuốc khử trùng tại rạp xinê Quartier Cineart ở Bangkok, Thái Lan

Hơn nữa, làm sáng tỏ thêm nghi ngờ rằng nền kinh tế sản xuất Hollywood có thể phục hồi vào mùa hè, ngay cả bộ phim nhỏ nhất cũng có thể đòi hỏi nỗ lực phối hợp của hàng tá công nhân. Một dự án phim tầm trung điển hình có thể có hàng trăm lao động chuyên ngành tập trung ở trường quay, ăn uống từ các dịch vụ thủ công và thực hiện tốt các nhiệm vụ tương ứng của họ trong các tiêu chuẩn xã hội hiện tại. Và ở California, như trong ngành công nghiệp giải trí nói chung, bất kỳ việc dỡ bỏ các nghi thức cách ly nào đều khó xảy ra trong vòng vài tháng tới. “Những người tương tác thể chất với nhau, mọi người hiểu những rủi ro dần dần sẽ đến,” thị trưởng Los Angeles Eric Garcetti nói trong một phỏng vấn gần đây.

Tuy nhiên, ngay cả khi nền kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái và thất nghiệp ở Mỹ đạt mức cao nhất kể từ Đại suy thoái, nhiều đại diện phản kháng bằng cách vẫn tiếp tục mơ giấc mơ vàng. Chắc chắn, có khả năng các rạp chiếu phim có thể không bán được vé trừ một phim bom tấn hè. Và các cuộc tụ họp hơn mười người có thể vẫn nằm ngoài vòng pháp luật trong Khu vực Ba mươi dặm của Hollywood (và các đối thủ cạnh tranh ở Bắc Mỹ như Georgia, New Mexico, Louisiana và British Columbia). Nhưng không phải người hâm mộ điện ảnh và truyền hình sẽ đột nhiên ngừng muốn được giải trí, vì những lý do này.

Khi những người làm thỏa thuận im lìm, ánh đèn sân khấu trong Tinseltown cũng theo sau

“Theo bản chất của chúng tôi, đại diện là những con người lạc quan,” một đại diện của một hãng hàng đầu chia sẻ. “Chúng tôi luôn luôn tạo ra những cơ hội mới chưa từng tồn tại. Chúng tôi vẫn đang tìm kiếm một thỏa thuận mới, tốt hơn.”