• Vũ trụ trên Trái đất: Bí mật trong Gravity của Alfonso Cuaron

• [Bình luận phim] Gravity: Bullock, Clooney và câu chuyện ly kỳ trong không gian

• Sandra Bullock: Theo đuổi nỗi sợ lên tầm cao mới

• Làm cố vấn khoa học cho phim về không gian Gravity là như thế nào

• Alfonso Cuarón trở lại với siêu phẩm khoa học viễn tưởng Gravity

• 3D hay không 3D: Hãy chọn vé đúng để xem Cuộc chiến không trọng lực

Alfonso Cuarón (góc phải) chỉ đạo diễn xuất

Đã bảy năm rồi chúng ta mới lại được xem phim của Alfonso Cuarón, vị đạo diễn có tầm nhìn đứng sau phần chuyển thể hay nhất của bộ truyện Harry Potter — Harry Potter and the Prisoner of Azkaban — phim hậu khải huyền Children of Men, và nhiều tác phẩm xuất sắc khác.

Cuarón nghỉ làm phim một thời gian ngắn sau khi ly dị và chuyển đến London. Sau đó ông quay một phim độc lập A Boy and His Shoe, với Charlotte Gainsbourg và Daniel Auteuil, khi tài chính cạn kiệt. Thế rồi Cuarón, cùng con trai, Jonás, bắt đầu đặt nền móng cho sử thi giả tưởng đột phá Gravity, về một nhà khoa học nữ và một nam phi hành gia kỳ cựu, sau khi mảnh vỡ tàu vũ trụ va vào con tàu của họ, cột dây vào nhau và tuyệt vọng đấu tranh sinh tồn. Họ đã hoàn tất kịch bản hồi đầu năm 2009, và đặt tựa là Gravity: A Space Adventure in 3D.

“Không gian hấp dẫn tôi vì tôi thuộc thế hệ nhìn thấy Neil Armstrong đi bộ trên mặt trăng truyền hình trực tiếp trên tivi,” Cuarón nói. “Lúc đó tôi lên 7. Đồng thời, Lost in Space là một trong những phim truyền hình ưa thích của tôi hồi đó.”.

Cuarón và con trai mất hai năm rưỡi để, theo lời ông, “kết hợp công nghệ lại với nhau” mà làm trường thiên không gian này. Trong suốt thời gian đó, việc sản xuất phim bị những lời ong tiếng ve từ mấy tay ngồi lê đôi mách trong nghề quấy nhiễu.

“Việc chọn diễn viên quay như đèn kéo quân chỉ là một chuyện tào lao trên mạng đáng ngạc nhiên,” ông cười nói. “Uống cà phê với ai đó bỗng đột nhiên trở thành một cuộc đàm phán. Với Natalie [Portman], tôi đã có cuộc trao đổi với cô ấy vào ngày hôm đó, nhưng không có chuyện đưa ra lời mời hay gì cả.”

Ngoài Portman, những người được đồn đoán liên quan đến vai Tiến sĩ Ryan Stone, những diễn viên hạng A khác dường như đến rồi đi theo năm tháng, và dự án xem ra tiêu tùng. Cuarón thú nhận đã có “cuộc nói chuyện dài với Angelina [Jolie]” trước khi cô rời bỏ dự án này để đạo diễn In the Land of Blood and Honey, cũng như “những cuộc đối thoại nghiêm túc” với Robert Downey Jr. cho vai diễn phi hành gia kỳ cựu Matt Kowalski.

Sandra Bullock trong vai Tiến sĩ Ryan Stone

“Với Robert, chúng tôi đã nói về bộ phim, về nhân vật, thậm chí tôi đã viết lại kịch bản dành cho anh ấy,” Cuarón nói. “Nhưng khi chúng tôi vạch ra công nghệ, thì rõ ràng là không phù hợp với khả năng giỏi nhất của anh ấy. Những chuyển động trong phim này phải được lập trình trước, chẳng hạn, bạn có 12 giây để di chuyển từ đây sang đây, thế nên với anh ấy thật quá khổ sở.” Ông ngừng lại. “Rõ ràng làm vậy không được.”

Ngoài việc thử “hàng tá diễn viên vô danh” cho cả hai vai này, cũng như những tin đồn Marion Cotillard và Scarlett Johansson thử vai Tiến sĩ Stone, Cuarón cuối cùng chọn Sandra Bullock vào cuối năm 2010. Rồi thì, tháng 12/2011, George Clooney nhận vai Kowalski.

Phim đã được lên lịch phát hành tháng 11/2012, nhưng Cuarón không thấy thuyết phục là phim đã sẵn sàng. Khi Warner Bros. hỏi liệu ông có cần thêm vài tháng nữa không, Cuarón đáp, “Tôi cần một năm!”

“Họ rất hỗ trợ nhưng không lấy gì làm vui,” ông nói. “Và rồi người ta thất tin tức nói là phim này gặp vấn đề, và thế là bạn bảo, ‘Chúng tôi có gặp vấn đề đâu! Ít ra hãy để chúng tôi hoàn thành bộ phim và cho các người thấy nó quả là hay cái đã chứ!’”

Ông cười nói thêm, “Điều đáng ngạc nhiên là phim càng cần nhiều tiền để làm thì bạn càng cảm thấy mọi người muốn bạn thất bại.”

"The Cage"

Với kinh phí 80 triệu đôla, Gravity không rẻ, nhưng vẫn khá hợp lý với một phim tầm cỡ như vầy. Cuarón cũng đã có nền tảng chắc chắn với Warner Bros. sau khi đạo diễn Azkaban cho hãng này, bộ phim đó đã thu được 800 triệu đôla toàn cầu. Cũng như Azkaban, Gravity do David Heyman kỳ cựu sản xuất.

Bỏ qua những cơn đau đầu về việc chọn diễn viên, thách thức thật sự là công nghệ, Cuarón nói. Đầu tiên, đó là yếu tố 3D. Theo Cuarón, Gravity được thiết kế để làm 3D “kể từ Ngày đầu tiên,” và trong bốn năm rưỡi làm phim thì, “khoảng ba năm rưỡi là dành cho công việc tạo hiệu ứng 3D,” ông nói.

“Tôi đã nghi ngại 3D theo cái nghĩa trắng, đen, và màu,” ông nói. “Tôi thừa biết 3D trở nên tệ hại khi đối thoại dở và phim không được thiết kế cho 3D. Đây là một phương tiện hoàn toàn khác. Độ dài cảnh quay phải dài hơn, và rồi có thị sai. Nếu bạn liên tục cắt và chuyển thị sai, khán giả xem 3D sẽ rất mệt.”

3D thể hiện trên Gravity do Chris Parks thiết kế và giám sát và được sáng tạo tại Framestore và Prime Focus. Và công trình này được tưởng thưởng trên màn bạc. Các mảnh vỡ văng về phía khán giả, những giọt nước mắt bồng bềnh trong không gian, và thân hình của Bullock và Clooney quay 360 độ từ trước ra sau. Chưa từng có phim nào đến gần với việc tái tạo lại ngoài không gian là như thế nào được như vậy. Ngay cả James Cameron (Avatar) đại tài cũng ca ngợi với Variety rằng, “Tôi nghĩ đây là phim điện ảnh về không gian tuyệt nhất từng được làm, tôi nghĩ đây là phim điện ành về không gian tuyệt nhất từng được làm, và là một phim tôi khao khát muốn được xem lâu ghê lắm rồi.”

“Xem phim này bản 2D chỉ cảm nhận được 20% trải nghiệm về Gravity,” Cuarón nói.

Một thách thức nữa, ngoài việc làm 3D, là việc nắm bắt trải nghiệm ở ngoài không gian. Cuarón, cùng với nhà quay phim chí cốt, Emmanuel “Chivo” Lubezki, đã nói chuyện với các phi hành gia và nhà vật lý học về việc tái tạo hành động phi trọng lực, bao gồm các vật thể sẽ tương tác thế nào trước chuyển động cụ thể của phi hành gia.

“Điều khó nhất là hiện tượng gọi là trọng lực,” ông nói, “vì suốt bộ phim này, bạn phải chiến đấu với trọng lực.”

Cuarón và Lubezki nghiên cứu nhiều lựa chọn để nắm bắt “hiệu ứng mất phương hướng”. Phông xanh lá, cáp treo, bể nước, và cả “Vomit Comet” — một máy bay phản lực ở độ cao — đều được thử, nhưng không thứ nào hợp.

Cuối cùng, bộ đôi này ra ý tưởng xoay ánh sáng xung quanh diễn viên đứng yên để trông như thể họ đang quay mòng mòng rất nhanh. Họ phát triển một “hộp ánh sáng” kích thước 9x14 bộ, gọi là “The Cage” và đặt sáu giàn đèn LED khổng lồ gồm, ông nói, “hàng triệu bóng đèn,” bao phủ xung quanh diễn viên, đang được treo bằng những cái đai sẽ trở nên vô hình trên phim. Rồi họ thiết kế “một đường ray” bên ngoài "The Cage" trên đó rôbô mang máy quay có thể chạy và vươn cánh tay máy vào các lỗ hổng, tạo hiệu ứng bồng bềnh và quay mòng mòng trong không gian. Trong khi đó, phông nền được thêm vào lúc làm hậu kỳ.

Ông cho biết mọi cảnh quay đều được biên đạo trước, nên diễn viên đã được cung cấp các đánh dấu cụ thể.

“Chivo bảo, như thể họ trình diễn bên trong một chiếc iPod, và họ phải giả vờ như đang trôi bồng bềnh trong không gian, đang quay, và thể hiện đủ mọi cảm xúc,” Cuarón nói.

Trên trường quay

Phim tận dụng tối đa những cảnh quay dài, trong đó có một cảnh dài quá cỡ thợ mộc 17 phút — và há hốc — ở đầu phim. Đoàn làm phim phải đảm bảo tất cả rôbô và đèn vào đúng vị trí và mọi yếu tố đều đồng bộ. Cuarón vốn nổi tiếng với những cảnh quay dài, trong có có cảnh tai nạn xe nín thở trong Children of Men, cũng như nổi tiếng chuyển cảnh qua lại từ khán giả đến chủ đề của ông trên màn ảnh.

Dù những cảnh nhân vật, đa số dài hàng mấy phút, được biên đạo trước, và diễn viên diễn trên cáp treo trong hộp ánh sáng bao phủ ánh sáng chói chang với rôbô máy rầm rĩ xung quanh, diễn xuất tuyệt vời đến độ kinh ngạc, nhất là Bullock.

“Suốt quá trình quay, Sandra hoàn toàn mù mịt với tất cả mọi thứ công nghệ,” Cuarón nói. “Chivo thậm chí phải cắn tay, anh ấy quá ấn tượng. Thế nên với tôi, diễn xuất vượt trội hơn công nghệ.”

Một yếu tố lớn nữa là thiết kế âm thanh. Ngoài không gian không có không khí truyền đi tiếng động, không có tiếng động nào trong phim ngoại trừ các vật thể va chạm nhau — như máy khoan của Bullock hoặc những mảnh vỡ va đập vào tàu không gian. Cuarón và đội ngũ thiết kế âm thanh của ông muốn theo nghĩa nôm na nhất có thể, sử dụng âm nhạc làm công cụ nổi với âm thanh thực ba chiều, nhận được sự khen ngợi nhiệt liệt từ phi hành gia ngoài đời thật.

“Kiến thức thông thường là âm nhạc đến từ bên trái, bên phải, và trung tâm, và có thể bạn sẽ nghe nhạc từ phía sau,” ông nói. “Nhưng ở đây, chúng tôi có nhạc nền âm ái hay ồn ào đến từ mọi phía trong khán phòng, liên tục sôi nổi, và chuyển động va chạm với những tiếng động khác, giúp bạn trải nghiệm như thể bạn đang quay mòng mòng không trọng tâm. Trong Gravity, không có chuyện lên hay xuống vì không có trung tâm — không có điểm quy chiếu. Chúng tôi cứ nói, ‘Chúng ta phải tiêu diệt đế chế của trung tâm.’”

Từ góc độ chủ đề, Gravity không tránh khỏi bị nhóm vào với những phim về sinh tồn khác được phát hành trong mùa săn giải thưởng này, gồm 12 Years a Slave, Captain Phillips, với Tom Hanks trong vai thuyền trưởng bị cướp biển Somali bắt làm con tin; và All Is Lost, một bộ phim vĩ đại với Robert Redford trong vai một thủy thủ lạc giữa biển khơi.

“Điều rõ ràng là,” Cuarón nói, “phim đem lại một thách thức điện ảnh hết sức thú vị cho các nhà làm phim, nhưng tôi cũng nghĩ dứt khoát còn có những điều đáng nói về con người trong nghịch cảnh. Có một cảm giác lớn lao rằng nghịch cảnh xảy ra tức khắc trong thế giới này, và những bộ phim đó nói về cách chúng ta đương đầu với nghịch cảnh.”



Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về bài viết này trên Facebook của chúng tôi