Đợt giá cổ phiếu GameStop đột ngột tăng mạnh xảy ra vào tháng 1 năm
2021, khi thế giới đang quay cuồng với vô số vấn đề lớn hơn nhiều: phong
tỏa COVID, thiếu vaccine, bạo loạn tấn công Tòa nhà Quốc hội Mỹ. Dưới bóng
của những sự kiện khổng lồ như vậy, một nhóm các nhà đầu tư nhỏ khác
nhau đã bắt đầu đẩy giá cổ phiếu của một cửa hàng trò chơi điện tử “gạch
vữa” truyền thống mà trước đó đã được định trôi vào lãng quên.
Paul Dano, Seth Rogen, America Ferrera và Pete Davidson đóng chính trong câu chuyện thật về cuộc đối đầu giữa Reddit và Phố Wall
|
Biến động của một cổ phiếu chẳng mấy khi thu hút được nhiều sự chú ý —
ngoại trừ việc nhóm lớn các nhà đầu tư quy mô nhỏ này, tập trung chủ yếu
thành các nhóm trên diễn đàn Reddit và chuỗi bình luận dưới các video
YouTube, đã tìm cách kiếm được tiền đầy túi (ít nhất là tạm thời) trong
khi đảo ngược bảng cân đối kế toán của một nhóm nhỏ các triệu phú và tỷ
phú cực kỳ giàu có và nhiều mối quan hệ chính trị.
Những người
mua GameStop thực sự đã sử dụng một ứng dụng mua cổ phiếu có tên là
Robinhood, cho phép họ lấy tiền của người giàu — như công ty quản lý đầu
tư Melvin Capital, đã đặt cược lớn rằng GameStop sẽ tiếp tục lụn bại —
và chia cho người nghèo (cụ thể là, chúng ta). Câu chuyện của họ sẽ được
kể trong bộ phim
Dumb Money, với dàn diễn viên toàn sao gồm
Paul Dano, Seth Rogen, America Ferrera, Pete Davidson, Shailene Woodley,
Nick Offerman, Anthony Ramos và Sebastian Stan. Câu chuyện theo dòng sự
kiện này căn bản giống như là giao thoa giữa
Caddyshack và Phố Wall, với những kẻ vô danh vượt lên những tay máu mặt — ít nhất là cho đến khi các quy tắc đột ngột thay đổi.
Rogen
đóng vai một nhà quản lý quỹ phòng hộ cho nhiều triệu phú làm ăn khó
khăn vì cuộc biểu tình của GameStop. Nam diễn viên cho biết
Dumb Money cho thấy hệ thống tài chính được dàn xếp nhằm mang lại lợi ích cho những người đã thống trị nó ra sao.
Dumb Money kể câu chuyện các nhà đầu tư nhỏ lẻ bắt đầu đẩy giá cổ
phiếu của một cửa hàng trò chơi điện tử “gạch vữa” truyền thống mà trước
đó đã được định trôi vào lãng quên
|
“Nó phức tạp một cách cố tình — bạn hiểu ý tôi chứ? — được thiết kế để
khiến mọi người tránh xa nó,” anh nói. “Cái giá phải trả cho việc gia
nhập là hiểu được hệ thống hết sức quái này. Quá khó ấy! Bạn có thể giải
thích cho tôi hiểu, về mặt khái niệm, bán khống cổ phiếu là gì và tại
sao nó lại tồn tại không? Tôi vẫn chưa hiểu nổi. Và tôi nghĩ đó chính là
điểm mấu chốt.”
Đạo diễn Craig Gillespie (
I, Tonya và
Cruella) đã chứng kiến cơn sốt cổ phiếu GameStop diễn ra trong chính gia đình mình. Ông nói với
Vanity Fair
rằng một thành viên thân thiết trong gia đình là một trong hàng triệu
người mua quy mô nhỏ đã tham gia. “Con trai tôi, 24 tuổi, đã tham gia
rất nhiều vào toàn bộ quá trình và tình cờ đang sống với chúng tôi vào
thời điểm đó,” nhà làm phim kể. “Vì vậy, thông qua con trai mình, tôi đã
trải nghiệm chuyến tàu lượn siêu tốc đầy cảm xúc và nỗi đau, sự thất
vọng và phẫn nộ.”
Bộ phim dự kiến ra mắt vào ngày 22 tháng 9, dựa trên cuốn sách phi hư cấu
The Antisocial Network của Ben Mezrich. Biên kịch phim là Rebecca Angelo và Lauren Schuker Blum, đều từng là nhà báo và là biên kịch của
Orange is the New Black.
Gillespie đã thêm trải nghiệm nhân chứng của con trai mình vào, mặc dù
hầu hết những người mua nhỏ hơn đều là những hỗn hợp hư cấu. “Chúng tôi
đã cố gắng kể tất tật các tình huống đủ loại đã xảy ra,” Gillespie nói.
“Có những người giao dịch tham gia sớm và kiếm được tiền. Có những người
vào cuộc quá muộn. Họ là những người không bán được, đáng buồn là có
rất nhiều người như thế. Vì vậy, chúng tôi đã cố gắng đại diện cho đủ
loại nhóm người.”
Pete Davidson và Paul Dano vào vai anh em Kevin và Keith Gill, đối
mặt với việc họ đột nhiên trở thành những nhà môi giới quyền lực
|
Tựa phim đề cập đến thuật ngữ chế giễu mà những tay khổng lồ Phố Wall
dùng để chỉ các nhà đầu tư “bán lẻ” nhỏ hơn, những người thường đánh
cược với số tiền nhỏ hơn và không nhìn được toàn diện các tác lực thị
trường. Nhưng lần này, bọn “ngốc” ấy chơi cho những nhà đầu tư khủng này
một vố khi đám đông được internet thúc đẩy đã tập hợp đủ lực hỗ trợ một
cổ phiếu mờ nhạt để bất thần chuyển hướng kỳ vọng. Khi chuyện đó xảy ra
— cũng như sau này đã xảy ra với những cổ phiếu tăng giá vì hiệu ứng
lan truyền trên internet đầy bất ổn khác (còn gọi là cổ phiếu meme), như
rạp chiếu AMC, cửa hàng bán lẻ quần áo Express và nhà sản xuất thiết bị
điện tử Blackberry — những quỹ phòng hộ khổng lồ nào đặt cược lớn vào
việc cổ phiếu của những công ty như vậy rớt giá liên tục đã thua lỗ một
lượng vốn khổng lồ. Đó cũng là một phần sức hấp dẫn của những phong trào
như vậy.
“Tôi nghĩ dứt khoát là công bằng,” Gillespie nói. “Có
một sự phân chia của cải thực sự đang xảy ra, và luôn có cảm giác mọi
chuyện được dàn xếp sao đó có lợi cho người giàu. Vì vậy, đây là một
trong những khoảnh khắc đẹp khi chuyện đảo chiều.”
Ít nhất là trong một thời gian.
Đạo diễn Craig Gillespie và Paul Dano trả lời phỏng vấn trong buổi quảng bá cho Dumb Money
|
Trong khi những người mua GameStop thấy giá trị tài sản ròng khiêm tốn
của họ nhân lên gấp bội, họ được lãi còn những người bán khống lớn thì
trả giá, những người đã không lường trước khoản lỗ hơn 6 tỉ USD được báo
cáo vào cuối tháng 1 năm 2021. Không phải là cái giá họ sẵn sàng gánh
chịu mà không đánh trả.
Dẫn đầu dàn sao đông đảo của
Dumb Money
là Keith Gill của Dano, một YouTuber có thực, đăng bài dưới biệt danh
Roaring Kitty. Anh đã giúp truyền cảm hứng cho phong trào đẩy giá cổ
phiếu GameStop thông qua một loạt video khác thường, đôi khi nghiệp dư
nhưng luôn đặc biệt trung thực. Diện áo phông hình mèo con phong cách
các bà lão, buộc băng đô đỏ kiểu Rambo và khung cảnh tầng hầm là chỗ ở
thực thụ, trông anh thật lố bịch so với những nhà phân tích quần áo
chỉnh tề thường đưa ra những lời khuyên đầu tư thông thái trên các mạng
tin tức tài chính.
Phong cách ngớ ngẩn của Gill khiến anh được
những người bạn trực tuyến yêu mến và tin cậy. “Tôi coi đây là một người
không ngại nói: ‘Tôi là vậy đó,’” Dano nói. “Tất cả chúng ta đều lo
lắng người khác nghĩ gì về mình, cách chúng ta ăn mặc, vân vân. Khi bạn
nhìn thấy người nào thoải mái thể hiện chính mình, tôi nghĩ họ luôn có
một sức hút tự nhiên.”
Shailene Woodley và Paul Dano vào vai Caroline và Keith Gill, YouTuber dẫn đầu cơn sốt GameStop
|
Dano nói Roaring Kitty đã mang đến cho anh một lối thoát vui tươi, tự do
sau những vai diễn nặng ký liên tiếp là The Riddler trong
The Batman và một phiên bản kịch tính hóa người cha của Steven Spielberg trong
The Fabelmans.
Woodley đóng vai Caroline vợ của Gill, ngoài đời thực cũng là bạn tâm
giao của anh. Davidson là Kevin, người em ngớ ngẩn của Keith, một người
giao đồ ăn thảm hại, kinh ngạc trước khả năng anh trai mình thao túng cả
một hệ thống không dành cho những người như họ. Đặt cược số tiền họ
tiết kiệm cả đời, nhân vật của Woodley cố gắng dẫn lối Roaring Kitty
bằng những lời khuyên cẩn thận, trong khi Davidson ít nhiều là ác quỷ
thì thầm vào tai anh ta.
“Shailene quả là bạn diễn tuyệt vời. Và
tôi đã có khoảng thời gian tuyệt vời với Pete,” Dano nói. “Tôi thực sự
cảm thấy như trở lại tuổi 16, ngồi cùng những người bạn thời trung học ở
hàng ghế sau ô tô. Lâu lắm rồi tôi mới cười nhiều như vậy.”
Mặc
dù không thể phủ nhận sự vô lý ở cuộc vận động GameStop ngoài đời thật,
nhưng có lúc đó là trải nghiệm trừng phạt cho một số nhà đầu tư tầm
thường đã tham gia chuyến đi. Nhân vật của Ferrera, Jenny Campbell, là
một ví dụ như vậy. Nhân vật hư cấu này được hình thành nhờ pha trộn cảm
hứng từ một vài nhân vật ngoài đời thực, những người đã đầu tư tất tay.
America Ferrera đóng vai y tá Jenny Campbell, nóng lòng kiếm tiền và lật đổ hệ thống
|
Campbell là một y tá và bà mẹ đơn thân, được nhiệt huyết của Roaring
Kitty truyền cảm hứng dồn hết tiền để dành của cô vào cổ phiếu của cửa
hàng trò chơi điện tử. Khi những người khác như cô tham gia, cô thấy
đóng góp của mình dần lớn thành một gia tài nhỏ. Nhưng cô cũng là một
người tin tưởng thực sự đến nỗi lưỡng lự ngừng lại khi cổ phiếu sắp đạt
đỉnh.
“Đây là một nhân vật lương chỉ đủ sống lần hồi,” Ferrera
nói. “Cô ấy không có đặc quyền được mất tất cả mà biết sẽ có phao an
toàn cho mình.”
Những người mua khác bao gồm Talia Ryder và
Myha’la Herrold trong vai Harmony và Riri, hai sinh viên đại học tham
gia mua gom, và Ramos trong vai một nhân viên có thật của cửa hàng
GameStop, nhìn thấy cơ hội thoát khỏi công việc ăn lương tối thiểu của
mình — và ông chủ hợm hĩnh của anh (do Dane DeHaan thủ vai) — nếu khoản
đầu tư của anh tăng đủ cao.
Anthony Ramos đóng vai Marcos, một nhân viên GameStop mong được vớ bở từ việc mua cổ phiếu công ty
|
Gillespie cho biết
Dumb Money cũng cố gắng nắm bắt sự bất mãn
sục sôi bên dưới đã lan truyền trong văn hóa trong thời gian phong tỏa —
và vẫn tồn tại cho đến ngày nay. “Rõ ràng, với những gì đang diễn ra
với COVID, cô lập, mong muốn kết nối với những người khác… phong trào
Black Lives Matter cũng đang diễn ra. Mọi người cố gắng tìm cách lên
tiếng hoặc chỉ để được lắng nghe. Phong trào này trở thành phương tiện
cho điều đó,” nhà làm phim nói. “Đây là cơ hội cho họ giơ ngón tay giữa
vào ngành ngân hàng và cũng kiếm được chút tiền trong quá trình. Đó là
một tình huống có lợi mọi bề.”
Ferrera tin rằng nhân vật của cô
đại diện cho những người tham gia vào cuộc đua GameStop vì những lý do
ngoài lợi nhuận tài chính. “Tiền chỉ là một yếu tố trong đó,” Ferrera
nói. “Thực ra, cô ấy có nhiều thứ mất hơn là được. Có yếu tố được trở
thành một phần của điều gì đó lớn lao, như đánh trả những kẻ chiếu trên.
Có một sự chống đối thực sự trong đó.”
Dumb Money có
mục đích làm phức tạp câu chuyện về cuộc đối đầu của những David với
những gã khổng lồ Goliath. Trong khi một số nhân vật bản chất dễ thông
cảm hơn những nhân vật khác, nhân vật y tá của Ferrera cũng thấy mình bị
dẫn dắt bởi những động cơ ít vị tha hơn nhiều. “Có một chút tham lam
trong đó,” cô nói. “Trong phim, có ý kiến cho rằng đầu chỉ có tỉ phú mới
muốn có nhiều hơn khi có thể lấy được nhiều hơn. Đó là một xung đột mà
tất cả chúng ta đều trải qua theo cách này hay cách khác.”
Seth Rogen vào vai quản lý quỹ phòng hộ Gabe Plotkin có công việc làm ăn dần thất bại
|
Ở cực khó-mà-thông-cảm-nổi trên quang phổ là nhóm quản lý tiền của
Dumb Money.
Rogen đóng vai Gabe Plotkin, người sáng lập Melvin Capital ngoài đời
thực, có quỹ phòng hộ đã mất khoảng một nửa giá trị trong cuộc nổi dậy
GameStop. Khi bộ phim bắt đầu, anh đang cố gắng mua ngôi biệt thự bên
cạnh ngôi biệt thự hiện tại của mình để có thể phá bỏ nó và xây dựng một
sân tennis cho gia đình mình giải trí trong thời kỳ đại dịch.
Mặc
dù có thể cảm nhận được sự tuyệt vọng sau đó của anh ta, khó có thể coi
anh ta là kẻ yếu thế. Dù diễn viên thường nói rằng họ cảm thấy cần phải
kết nối với quan điểm của nhân vật, ngay cả khi không hài lòng, nhưng
Rogen không phải là một trong số đó. “Tôi không cần phải thích mới đóng
được,” anh nói. “Tôi cảm thấy rất nhiều diễn viên cảm thấy, ‘Ồ, đúng
rồi, bạn phải nhìn thấy tính nhân văn thực thụ …’ Và bạn nên nhìn thấy
tính nhân văn ở mọi người, tôi nghĩ vậy. Nhưng anh ta không là người mà
tôi có cảm tình.”
Rogen nói anh thấy thật khôi hài khi những “bậc
thầy của vũ trụ” tài chính này lại có thể trần tục đến mức nào. “Không
ai muốn mất hàng tỉ đôla, tôi chắc chắn vậy. Nhưng rốt cuộc gã này vẫn
rất giàu,” anh nói. “Tôi nghĩ rằng phim đưa ra hình ảnh về những gã tài
chính này, rằng họ rất hiếu chiến và đó là một thế giới rất thô bỉ. Tôi
nghĩ
The Wolf of Wall Street đưa ra một mức độ hấp dẫn và kích
thích với tất cả mọi thứ, nhưng từ trải nghiệm của tôi với những người
này, thì giống như, ừ, họ sẽ kiếm được hàng tỉ đôla, hoặc mất hàng tỉ
đôla. Được mất gì cũng sẽ chẳng ảnh hưởng mấy đến cuộc sống của họ.”
Gabe Plotkin của Seth Rogen, cuống cuồng tham gia cuộc gọi Zoom trong một khoảnh khắc hoảng loạn
|
“Tôi không biết liệu anh ta có phải là nhân vật phản diện hay không.”
Rogen nói về Plotkin. “Có vẻ là vậy, nhưng anh ta có gặp gủi ro đến đâu
cũng không bằng những nạn nhân của hành vi xấu xa của anh ta.”
Nam
diễn viên tin rằng điều khiến nhân vật của anh bối rối là bị mất đi địa
vị khi đám người mua GameStop bắt đầu bòn rút hàng tỉ đôla của công ty
anh ta, đòi hỏi phải có bơm vốn từ những đồng nghiệp thậm chí còn giàu
có hơn, như Citadel LLC. “Anh ta đang mất dần danh tiếng,” Rogen nói.
“Tầm vóc của bạn trong số những người này là tất cả. Bạn phải yêu cầu
giúp đỡ? Bạn bị gọi tên? Bạn có bị gọi là thằng ngốc trên CNBC không?
Tôi nghĩ, đối với họ, đó mới là rủi ro thực sự.”
Rogen không ngại
châm biếm khía cạnh đó để gây cười, ngay cả khi dựa trên người thật.
“Gã đó ngoài đời sẽ không bao giờ phải lo lắng,” anh nói. “Thật tình cờ,
tôi đã ăn tối với những người làm việc trong lĩnh vực tài chính và tôi
đang nói, ‘Tôi đã làm một phim về vụ GameStop này’, và ai đó nói, ‘Ồ,
tôi là bạn của Gabe Plotkin.’ Và tôi nói, ‘Tôi đóng vai đó trong phim!’”
Tôi còn nói, ‘Anh ta vẫn giàu nứt đố đổ vách chứ?’ Và người kia nói,
“Có chứ, anh ta chả sao cả.”
Sebastian Stan vai Vlad Tenev, tác giả ứng dụng mua cổ phiếu Robinhood trao quyền lực cho những nhà đầu tư trên mạng
|
Stan đóng vai Vlad Tenev, người đứng đầu ứng dụng đầu tư Robinhood, bắt
đầu phải đối mặt với áp lực nặng nề hạn chế khách hàng của anh mua
GameStop nhằm bảo vệ các quỹ phòng hộ tránh tổn thất nặng nề hơn — làm
vậy đương nhiên sẽ khiến cơ sở người dùng anh gầy dựng quay xe ngừng ủng
hộ anh.
Trong khi các nhân vật của Rogen và Stan sốt vó trước
việc toàn bộ công việc kinh doanh của họ sụp đổ, thì Offerman đóng vai
Ken Griffin, người sáng lập Citadel — một tỉ phú sửng sốt trước tình
huống GameStop, có lẽ hơi khó chịu vì những mất mát của bản thân, nhưng
chủ yếu tò mò tìm cách xoay chuyển tình thế sao cho có lợi cho mình.
“Ông
ta không dấn thân như những người còn lại, do bản chất mô hình kinh
doanh của họ,” Gillespie nói. “Họ chỉ kiếm tiền trên tất cả các giao
dịch. Ông ta thì thu lợi từ mọi người. Ông ta không đặt cảm xúc vào bất
kỳ điều gì trong chuyện này.”
Nick Offerman trong vai Ken Griffin cực kỳ giàu có, hơi chết điếng vì mất đi hàng tỉ đôla trong Dumb Money
|
Một khía cạnh khác thường của
Dumb Money là mặc dù câu chuyện
trải rộng, rất ít nhân vật thực sự đứng chung khung hình. Thay vào đó,
họ thường xuyên liên lạc qua điện thoại, Zoom hay tin nhắn nên ít khi
các diễn viên phải diễn cùng nhau. Như vậy thật sự là rất mất kết nối
giữa các diễn viên và đội ngũ làm phim. Rogen nói: “Thật buồn cười, ai
đến phim trường cũng là ngôi sao của bộ phim hết.”
“Tôi nghĩ tôi
có chào Paul và Shailene vào ngày quay cuối cùng của họ, lại là ngày đầu
tiên của tôi, và giống như nhận gậy chạy tiếp sức. ‘Đến lượt cô…’”
Ferrera kể lại.
Dano nói thêm: “Ý tôi là, tôi không hề gặp Seth, mặc dù chúng tôi đã làm việc cùng nhau trong
The Fabelmans.
Tôi chưa hề gặp Sebastian. Có rất nhiều người thậm chí tôi còn chưa
gặp, nhưng điều đó khiến tôi thấy vui hơn khi cuối cùng được xem bộ
phim.”
Ken Griffin của Nick Offerman, giúp bơm vốn cho quỹ của Gabe Plotkin của Seth Rogen giữa hỗn loạn GameStop
|
Gillespie thừa nhận đôi khi giống như làm một loạt phim ngắn. “Rất bất
thường. Thông thường, bạn sẽ hòa nhịp với dàn diễn viên của mình khi làm
phim,” nhà làm phim nói. “Cứ ba ngày một lần, chúng tôi lại có một diễn
viên khác tham gia. Theo nhiều nghĩa thì rất thú vị nhưng cũng rất căng
thẳng trong thời kỳ COVID, vì nếu bất kỳ ai trong số họ nhiễm COVID, đó
sẽ là một hiệu ứng domino cho toàn bộ lịch quay.”
Dumb Money
theo đúng lịch, và lịch trình được chia nhỏ cũng có nghĩa là Gillespie
có thể chiêu mộ một dàn diễn viên gồm những gương mặt đặc biệt nổi
tiếng, vì ai cũng chỉ mất vài ngày quay là cùng.
“Có người năm
ngày, có người hai ngày,” Gillespie nói. “Thay đổi tùy theo nhân vật.
Tôi thích sự tự phát của nó, và các diễn viên bước vào và nói, ‘Hãy thử
cái này, hãy thử cái kia.’” Một khoảnh khắc thử nghiệm cho Vincent
D’Onofrio, vào vai tỉ phú Steven A. Cohen, chủ sở hữu New York Mets và
quản lý quỹ phòng hộ Point72 Asset Management, có một bạn diễn viên bốn
chân.
Nhân vật của D’Onofrio chỉ chia sẻ cảnh quay với một sinh vật khác —
không chừng chính là biểu tượng trong câu chuyện về tiền bạc, quyền lực
và lòng tham này
|
Trong khi nhân vật của D’Onofrio liên tục thương lượng với các diễn viên
khác qua điện thoại để giúp bù đắp khoản lỗ GameStop ngoạn mục của ông
ta, ông chỉ chia sẻ cảnh quay với một sinh vật khác — không chừng chính
là biểu tượng trong câu chuyện về tiền bạc, quyền lực và lòng tham này.
“Cảnh
Vincent và con lợn đi dạo trong nhà lên cảm hứng từ một ngày trước khi
[chúng tôi quay cảnh đó], bởi vì tôi đọc một bài báo trên tờ
New York Post nói rằng Steve Cohen nuôi một con lợn làm thú cưng sống trong nhà,” Gillespie nói.
Nhà
làm phim biết Cohen sở hữu con thú cưng này, nhưng không biết nó đã
từng tự do lang thang trong biệt thự 30 phòng ở Connecticut của ông ta.
“Chúng tôi có con lợn, nhưng không định cho nó vào nhà,” Gillespie nói.
“Sau đó, tôi đọc bài báo và nghĩ, Được rồi, hãy xem chúng ta có thể đưa
nó vào trong nhà hay không.”
Steven A. Cohen do Vincent D’Onofrio thủ vai không có lợn thú cưng bên cạnh
|
Cả con lợn và ngôi nhà mà bộ phim dùng để quay đều không chịu tổn hại
nào trong quá trình quay phim. “Chúng tôi rất cẩn thận,” nhà làm phim
nói. Nếu có bài học nào rút ra từ câu chuyện của
Dumb Money, thì nó có thể được tóm tắt trong bốn từ đó.
Dịch: © Phương Hà @Quaivatdienanh.com
Nguồn: Vanity Fair