Tin tức

In This Corner of the World: Chiến tranh qua cảm xúc nhân văn của Katabuchi

20/12/2016

Xem In This Corner of the World (Kono Sekai no Katasumi ni), phim hoạt hình của Sunao Katabuchi về một cô gái tuổi mới lớn tại Hiroshima thời kỳ trước chiến tranh và Kure trong chiến tranh, tác giả bài viết này hơi trông đợi một phim phản chiến như tác phẩm kinh điển Grave of the Fireflies (Hotaru no Haka, 1988) của Takahata, với câu chuyện đau đớn về một cậu bé chiến đấu và thất bại trong việc chăm sóc em gái mình trong chiến tranh loạn lạc.

Tuy nhiên, In This Corner of the World, dựa theo truyện tranh cùng tên của tác giả người Hiroshima Fumiyo Kono, khá khác biệt về thái độ và cách tiếp cận. Tương tự một phim khác dựa trên truyện của Kono, phim năm 2007 Yunagi Town, Sakura Country (Yunagi no Machi, Sakura no Kuni) của Kiyoshi Sasabe, In This Corner of the World kể câu chuyện về vụ đánh bom nguyên tử xuống Hiroshima một cách gián tiếp, đồng thời bám chặt vào hiện thực lịch sử. Nhưng nếu phim trước nhìn vụ đánh bom này từ góc độ của thế hệ trẻ ngày hôm nay, thì In This Corner of the World có cái nhìn từ một Nhật Bản tiền chiến thanh bình thôn dã và một Nhật Bản trong thời kỳ chiến tranh quyết chiến đấu giành chiến thắng. Và rồi những quả bom Mỹ rơi xuống – và bóng dáng thua trận hiện ra lờ mờ.

Tương tự các phim chiến tranh khác của Keisuke Kinishita, In This Corner of the World lý tưởng hóa các nhân vật, những người có tinh thần hy sinh và hợp tác hơn xa hậu duệ bị Tây hóa (và, nhiều người có thể nói là, mục nát) thời hiện đại của họ. Nhưng cũng như Kinoshita, trở thành một trong những bậc thầy hậu chiến của điện ảnh Nhật Bản, Katabuchi tập trung vào tính nhân văn, chứ không phải tính cổ động. Những nhân vật của ông thể hiện tội lỗi, cay đắng và những biểu hiện xuống tinh thần khác, nếu đúng hiện thực, thì những cảm xúc kiểu này sẽ sớm thời đó bị kiểm duyệt.

Nước Nhật tiền chiến thanh bình thôn dã trên phim

Nữ chính của anh là Suzu (do Rena Nonen lồng tiếng, nay được biết đến với tên Non), cô gái sống tại Hiroshima trong phim. Được bao bọc trong một gia đình lớn đầy yêu thương và những người bạn, Suzu là một họa sĩ đang nở rộ tài năng với khả năng tưởng tượng sinh động và đầy mơ mộng.

Nhưng giai đoạn là một cô gái ngây thơ, theo thuật ngữ phim ảnh, ngắn chẳng tày gang. Cô nhanh chóng trở thành thiếu nữ kết hôn với một người đàn ông tốt bụng, trầm lặng (Yoshimasa Hosoya) cô không quen biết và chuyển đến gần cảng Kure, nơi cô hoàn toàn xa lạ. Nhưng là một người phụ nữ của thời đại này, Suzu nhanh chóng lao động chăm chỉ tại bến cảng gia đình dưới con mắt khoan dung của mẹ chồng. Cô thậm chí còn cố gắng xây dựng mối quan hệ tốt với người chị chồng ác miêng, Keiko (Minori Omi), có vẻ nhìn Suzu đâu cũng thấy lỗi. Và cố làm bạn với con gái bé của Keiko, Harumi (Natsuki Inaba), một phiên bản gần như đối lập ngọt ngào với người mẹ cay độc của mình.

Suzu kết hôn với người đàn ông cô không quen biết

Phim tâm lý gia đình này hé lộ điềm xấu về cuộc chiến Nhật Bản tại châu Á, mà vào tháng 12/1941 cũng trở thành cuộc chiến với Mỹ. Phim khắc họa thời kỳ này, từ ngày những con tàu chiến đổ bộ vào bến cảng Kure đến những ngày thiếu thốn bất tận, đầy chất hiện thực chi tiết về mặt hình ảnh và âm thanh. Nhưng khi sự khổ cực và nỗi đau trở nên quá mức với Suzu, thế giới của cô tan rã trở thành một giấc mộng kinh hoàng siêu thực nhận thức sâu sắc, mặc dù cô cố gắng thích nghi. Và cuối cùng cô đã đạt cực hạn. Nhưng đó là khi điều kinh hoảng nhất – quả bom nguyên tử nổ tại Hiroshima - Suzu trải nghiệm sự chia cắt, không thể ngay lập tức hiểu điều gì xảy ra.

Loại chia cách này có thể thấy trong rất nhiều phim Nhật Bản, hiện thực và phi hiện thực, về các vụ ném bom nguyên tử. In This Corner of the World sử dụng tình tiết này để khiến sự kinh hoàng diễn ra tại Hiroshima vừa dễ lĩnh hội – và vừa đỡ vùi lấp. Thay vì bị tê liệt bởi cái chết và sự tàn phá, chúng ta thấy Suzu và những con người tốt khác của Kure, những người đã từng làm việc chăm chỉ và quên mình vì chiến thắng, cũng sẽ lao động chăm chỉ và quên mình để hồi phục.

Takahata mang đến cho chúng ta những nạn nhân trẻ tuổi của một bi kịch mang tính xưa cũ và toàn cầu như chính bản thân cuộc chiến; Katabuchi mang đến cho chúng ta những hình mẫu nhân vật đầy cảm hứng cho Nhật Bản ngày nay.

Dịch: © Chi Nguyễn @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The Japan Times