“Đây là lần đầu tiên tôi nói về bộ phim với người không tham gia thực hiện tác phẩm này,” Abrams háo hức nói về bộ phim sẽ phát hành vào ngày 10/6 tới – đây là bộ phim thứ ba do anh đạo diễn, nối tiếp các tác phẩm đình đám Star Trek và Mission: Impossible III. Abrams, đồng sáng tạo ra loạt phim truyền hình Lost của đài ABC, thích giữ im lặng hoàn toàn cho tới đêm khởi chiếu hơn, tuy nhiên anh và nhà sản xuất Steven Spielberg đã nhận thấy lịch phát hành cực kỳ dày đặc trong mùa hè này và do đã đầu tư quá nhiều vào Super 8 nên họ không thể để bộ phim bị lu mờ trong đám đông ấy.

Không có bộ phim chủ chốt nào trong mùa hè năm nay được giữ kín như Super 8 – tất cả những điều mà chúng ta thực sự biết về bộ phim xuất phát từ một đoạn giới thiệu vào năm ngoái cho thấy cảnh một đầu máy xe lửa trật đường ray cực kỳ ấn tượng và kiểu như có mãnh thú trốn thoát khỏi một toa tàu quân đội – và Abrams thích như thế. Cloverfield, bộ phim về quái vật có lối dẫn dắt kiểu bí mật quốc gia tương tự, do Abrams sản xuất cùng đối tác Bryan Burk.

Tuy nhiên, việc ra mắt đoạn quảng cáo kéo dài 30 giây cho Super 8 trong trận chung kết Siêu cúp bóng bầu dục vào ngày chủ nhật 6/2 vừa qua, đánh dấu sự khởi đầu đời sống xã hội của bộ phim mà lẽ ra Abrams sẽ giấu kín trong bốn tháng nữa.

Áp phích phim Super 8

“Theo tôi, tất cả mọi người cần biết rằng đó là một chuyến phiêu lưu xung quanh một thị trấn nhỏ, và phim hài hước, ngọt ngào, rùng rợn và ẩn chứa một bí mật: Thứ đã trốn thoát đó là thứ gì? Thứ đó có những dáng vẻ nào? Và thứ đó ảnh hưởng gì tới con người? Nhưng tôi biết điều đó là chưa đủ. Xem nào, tôi thấy chúng ta cần một buổi tiệc ra mắt nhỏ bởi vì chúng ta đang đối diện với các loạt phim đồ sộ cùng các thương hiệu và hầu hết mọi người không biết Super 8 nghĩa là gì. Chúng tôi hoàn toàn khác biệt trong một mùa hè của những bộ phim hoành tráng… và chúng tôi không muốn quá im hơi lặng tiếng hay rụt rè tới nỗi mọi người không quan tâm hay không biết tin về bộ phim.”

Vì thế, hỡi các quý ông, quý bà, xin giới thiệu Super 8, tác phẩm khoa học giả tưởng chứa đựng không khí quái vật trốn thoát của Fringe (một chương trình truyền hình khác mà Abrams đồng sáng tạo nên) hay The X-Files cũng như một linh hồn trở lại mà theo nhiều cách gợi đến E.T.: The Extra-Terrestrial, Stand by Me và thậm chí cả The Goonies. Đó là những bộ phim trong thời đại của bắp rang hồi những năm 1980, khoảng thời gian đóng vai trò chủ yếu trong việc hình thành sự nhạy cảm của người đàn ông 44 tuổi Abrams, và đối với anh nhan đề bộ phim có sự liên quan mang tính kế thừa tương tự.

Super 8 lấy tên từ khổ phim của hãng Eastman Kodak, khổ phim được các nhà làm phim nghiệp dư cuối thập niên 1960 đặc biệt ưa chuộng và tượng trưng cho bước ngoặt đối với nhiều thế hệ đạo diễn mới vào nghề, trong đó có Spielberg và Abrams. Bộ phim do hãng Paramount Pictures phát hành lấy bối cảnh Ohio năm 1979 và giới thiệu một nhóm gồm sáu thanh niên đang sử dụng một máy quay Super 8 để thực hiện bộ phim về xác sống của riêng họ. Vào một buổi tối định mệnh, công trình này đưa họ tới một đoạn đường ray vắng vẻ nơi thôn dã và khi nhóm đang quay phim, tai họa ập tới – một toa xe lửa va chạm với một đầu máy đang lao tới và gây ra một vụ trật đường ray kinh hoàng bao trùm màn đêm với tiếng kim loại inh ỏi và màn lửa trút xuống. Sau đó có thứ gì đó thoát khỏi đống đổ nát, thứ gì đó chắc chắn không phải là con người.

Trong giờ phát sóng Siêu cúp bóng bầu dục, khán giả toàn cầu sẽ thưởng thức Super 8 với một đoạn quảng cáo bao gồm những hình ảnh lướt nhanh hé lộ những khuôn mặt trẻ, không khí nơi thị trấn nhỏ và lối sắp đặt điển hình của một tác phẩm điện ảnh bao gồm nhiều đoạn ký ức thời gian – trong đó có một khoảnh khắc tuyệt diệu sẽ buộc Reality Bites phải thể hiện hết mình để trở thành bộ phim sử dụng bài hát My Sharona thành công nhất. Đó là kiểu chi tiết mà đáng ra Abrams sẽ cẩn trọng giữ kín, tuy nhiên vào ngày 3/2 vừa qua anh đã cho phép một người khách (người viết bài này) xem khoảng 30 phút phim Super 8, trong đó có một cảnh phá hủy cực kỳ tàn bạo một trạm gas và một cuộc đối thoại đau lòng giữa cha và con trai. Trong chuyến thăm, cũng dễ nhận thấy Abrams tin tưởng rằng anh có những điều đặc biệt với bộ phim.

“Cùng với tiến trình làm phim, tôi nhận ra mình có tiềm năng làm thể loại phim yêu thích nhất của tôi, thể loại phim khó định nghĩa nhất,” Abrams nói. “Ấy là vì bạn có thể nói – và hoàn toàn đúng – rằng đây là một bộ phim khoa học giả tưởng; hay bạn có thể nói – và cũng đúng – rằng đây là một câu chuyện tình; hay bạn có thể nói – và trúng phóc – rằng đây là phim hài; hay bạn có thể nói – và chính xác – rằng đây là một bộ phim phô diễn các kỹ xảo đặc biệt. Đối với tôi, kiểu cocktail đó là điều tôi yêu thích về điện ảnh… đó là phức hợp khởi đầu bộ phim."

Super 8 bắt đầu là hai dự án và cuối cùng kết hợp lại do những khiếm khuyết riêng. Dự án thứ nhất là câu chuyện không giả tưởng về những thanh niên và cách họ nhìn nhận thế giới và nhìn nhận về nhau qua lăng kính của chiếc máy quay Super 8 của họ. Abrams bày tỏ ý tưởng mơ hồ với Spielberg và họ quyết định nghiên cứu sâu hơn, tuy nhiên một loạt các buổi gặp gỡ với những cây bút hàng đầu trong thành phố kết thúc với nhiều cái nhún vai và kinh ngạc. Abrams nói, “không thu được gì nhiều ở đó và thật bực mình vì ý tưởng này không biến mất trong trí óc tôi… Tôi không thể nói cho bạn câu chuyện như thế nào. Tôi biết các nhân vật, tôi biết các tình huống, tôi biết có vấn đề giai cấp và một câu chuyện tình làm cốt lõi và đây sẽ là một bộ phim về tuổi chuyển tiếp. Nhiều tác giả kịch bản đã thờ ơ.”

Cùng lúc đó, hãng Paramount đã mua một ý tưởng riêng của Abrams về một bộ phim kinh dị nói về sự nghiên cứu kỹ lưỡng Khu vực 51* hồi những năm 1970, các cơ quan chính phủ lo ngại ra sao và quyết định cách tốt nhất để bảo vệ các tài sản mật của căn cứ quân sự ngày càng nổi tiếng này là chuyển chúng tới những nơi khác bằng các chuyến tàu đêm – một trong số những chuyến tàu ấy không bao giờ tới điểm đến cuối cùng. Với dự án này, Abrams có “một tiền đề rất được nhưng không có nhân vật để kể… thế là tôi có hai nửa và nảy sinh ý tưởng ghép chúng lại với nhau sau khoảng sáu tháng gì đó.”

J.J. Abrams [Ảnh: Tracey Nearmy/EPA]

Giải pháp hỗn hợp này ngay lập tức chiếm được thiện cảm của Spielberg. Ông nói với Abrams rằng trong suốt nhiều năm ông đã cố gắng tìm kiếm một bộ phim nói về sự đau lòng đặc thù của ly hôn và rồi cuối cùng tìm thấy khi đưa ra quyết định không ngờ tới là kết hợp nó với một câu chuyện khoa học giả tưởng. Kết quả là E.T., bộ phim có phi thuyền nhưng phần nhiều hoàn toàn là câu chuyện về một phụ huynh đơn thân, sự mất liên lạc và gia đình, đối với cả người trái đất lẫn người ngoài hành tinh. Super 8 có lối tiếp cận nỗi đau một cách ồn ào, đều đều tương tự. Bộ phim khởi đầu với một nhà máy hoang phế ở thị trấn nhỏ rất giống ngoài đời thực.

“Đây là một bộ phim về việc vượt qua thất bại và tìm lại con đường của bạn, tìm lại giọng nói của chính bạn,” Abrams nói. “Một cậu bé mất mẹ và người đàn ông mất vợ. Đó là người cha mà, vì thời cuộc, chưa bao giờ thực sự phải làm cha. Anh ta là một người đàn ông tốt, làm việc chăm chỉ, một đại biểu của thị trấn, nhưng anh ta chưa bao giờ bước tới với vai trò một người cha.”

Sự thật là câu chuyện được xây dựng xung quanh sáu nhân vật trẻ gặp phải những thách thức sâu sắc khi những chiếc máy quay bắt đầu hoạt động. Ý kiến của Spielberg đóng vai trò chủ chốt trong quá trình lựa vai và Abrams cũng tìm kiếm lời khuyên từ người bạn cũ Matt Reeves (vừa làm việc với một diễn viên nhí trong Let Me In), cũng như Rob Reiner, người đã tập hợp một dàn diễn viên trẻ thuộc nhiều lứa tuổi khi đưa River Phoenix, Will Wheaton, Keifer Sutherland và Corey Feldman lên màn ảnh trong Stand by Me. Tuy nhiên, tất cả những lời khuyên trên đời không thể chuẩn bị đầy đủ cho Abrams trước cuộc “thử lửa” nơi phim trường.

“Có chút gì đó giống với việc làm cha mẹ khi bạn phải chỉ đạo nhóm,” Abrams nói. “Tất cả các em khác biệt một cách khó tin và hoàn toàn xuất sắc trong công việc. Hai diễn viên nhí chính chưa bao giờ tới trường quay nào trước đó… Tôi phải nói rằng tôi kinh ngạc sau một vài ngày đầu. Thế nhưng các em chỉ mất 48 giờ đồng hồ để từ chỗ hoàn toàn là người mới tới khi thành thục. Thực không thể tin được khi theo dõi bộ phim, Super 8 gây cho tôi nỗi khiếp sợ, tôi không thể tưởng tượng được nó đáng sợ thế nào với các em.

Một cảnh trong Super 8

Trong đoạn phim Abrams đã chiếu, có một cảnh phim-trong-phim nữ diễn viên 12 tuổi Elle Fanning đang làm việc với những người đồng bào trẻ tuổi của em và khơi gợi quá nhiều cảm xúc đến nỗi những đứa trẻ khác chết lặng trong nửa bất tỉnh nửa sửng sốt. Đó là một tình huống cực kỳ thuyết phục và Abrams nói rằng cô bé gốc Georgia này là một gương mặt xuất chúng trong dàn diễn viên. “Elle sinh ra để làm điều đó,” Abrams nói, “và cô bé quả là kỳ lạ trong sự hiểu biết và tinh tế của mình.”

Abrams còn nói thêm nữa – ví dụ như thách thức của việc tạo ra một người ngoài hành tinh hấp dẫn, nắm bắt được trí tưởng tượng của khán giả – song những điều đó là không chính thức hay sẽ được công bố vào một ngày nào đó. Đoạn quảng cáo Super 8 trong giờ phát sóng giải Siêu cúp bóng bầu dục sẽ trợ giúp đắc lực cho việc đưa Super 8 vào tầm ngắm của công chúng yêu điện ảnh song đạo diễn bộ phim không sẵn lòng cung cấp bất cứ thông tin gì nhiều hơn một đốm sáng trên màn hình rađa. Trong khi những đồng nghiệp đương thời như đạo diễn của Iron Man Jon Favreau tiếp xúc với những người hâm mộ, những người viết blog và các nhà báo trong suốt quá trình làm phim nhằm đem lại một cái nhìn hết sức rõ ràng, Abrams mong ước thời của năm 1979 khi các bộ phim bí ẩn hơn nhiều.

“Tôi chưa bao giờ dùng Twitter,” Abrams, người đàn ông có máy chạy băng cát-sét trong xe hơi và sắp phát hành một bộ phim có tựa đề Super 8 trong thời đại của iPhones, phát biểu. Tất cả những điều đó và mùa hè của cuộc cạnh tranh giữa các bộ phim bom tấn thêm vào nỗi lo lắng về thời cơ và thời điểm.

“Chúng tôi có một thách thức thực sự với bộ phim này,” Abrams nói. “Đúng là chúng tôi có tên của Steven và tôi trong đội ngũ làm phim – dù đáng giá – nhưng chúng tôi không có siêu người hùng nổi tiếng nào, chúng tôi không có loạt phim hay phần trước có sẵn, không có diễn viên nào mà bạn từng nghe danh. Không có sách, không đồ chơi, không truyện tranh. Không có gì hết. Tôi không có gì cả; thậm chí không có lấy một bàn cờ, tệ như vậy đó. Nhưng tôi cho rằng chúng tôi có một bộ phim rất tuyệt vời.”

* Khu vực 51 là tên một căn cứ quân sự bí mật của Mỹ nằm trên hoang mạc Nevada, cách Las Vegas chừng 130km. Theo lời đồn đại thì đây chính là nơi có “căn phòng xanh”. Tại đây không chỉ bảo quản xác ướp của những người ngoài hành tinh mà còn lưu giữ những mảnh vỡ của chiếc “đĩa bay” đã rơi xuống vùng Roswell vào năm 1947.