Tin từ Tổ chức Y tế Thế giới rằng một biến thể virus corona mới, gọi là omicron, được phát hiện ở miền nam châu Phi, là một “biến thể đáng lo ngại” ập xuống ngành công nghiệp giải trí toàn cầu một cảm giác bệnh cũ tái diễn.

Một rạp chiếu phim ở Vienna, Áo, sau vụ đóng cửa năm ngoái. Áo bắt đầu đóng cửa lại vào ngày 22 tháng 11

Mặc dù còn rất ít thông tin về omicron, bao gồm khả năng kháng vaccine COVID-19 hiện có, nhưng phản ứng trước tin tức này thì rất nhanh chóng, các quốc gia trên thế giới áp dụng các biện pháp hạn chế đi lại trong nỗ lực kìm hãm biến thể mới này lây lan toàn cầu. Hơn 40 quốc gia, trong đó có Mỹ, Anh, các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu và Australia đã áp đặt các hạn chế tạm thời đối với việc đi lại từ các quốc gia miền nam châu Phi được coi là “có nguy cơ” bao gồm Nam Phi, Botswana và Zimbabwe. Một số ít, bao gồm Nhật Bản và Israel, đã đóng cửa hoàn toàn biên giới với những ai không phải là công dân.

Động thái này diễn ra khi các ca nhiễm COVID liên quan đến biến chủng omicron đã được xác nhận ở ít nhất 15 quốc gia, bao gồm Bỉ, Đan Mạch, Đức, Ý, Hà Lan, Australia, Israel và Canada. Biến thể omicron có số lượng đột biến cao — khoảng 30 — trong protein gai của virus corona, cho phép virus lây lan nhanh hơn và có thể khiến vaccine COVID khó nhắm mục tiêu hơn.

Đó là tin xấu, đặc biệt đối với các quốc gia đã chứng kiến ​​sự gia tăng đột biến số ca nhiễm COVID liên quan đến biến thể delta. Châu Âu đã bị ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng, với việc Áo đưa ra lệnh đóng cửa toàn quốc mới vào ngày 22 tháng 11, đóng cửa các rạp chiếu phim, nhà hàng và các địa điểm công cộng khác, chính phủ Slovakia tuyên bố tình trạng khẩn cấp và giới nghiêm vào ngày 24 tháng 11, và Hà Lan áp đặt lệnh đóng cửa một phần liên quan đến việc giới nghiêm từ 5 giờ chiều đến 5 giờ sáng đối với hầu hết các doanh nghiệp, gồm cả rạp chiếu phim, từ ngày 28 tháng 11.

Rạp Prince Charles ở London trong thời gian đóng cửa hồi tháng 11 năm ngoái. Anh đã tái áp lệnh khẩu trang bắt buộc ở những địa điểm công cộng

Ở những nơi khác, các chính phủ đang thắt chặt các hạn chế COVID, một động thái được nhiều người coi là khúc dạo đầu cho một đợt đóng cửa hoàn toàn. Một số bang của Đức hiện yêu cầu người đi xem phim chứng minh họ đã được tiêm phòng COVID đầy đủ hoặc đã khỏi bệnh sau khi nhiễm COVID, có bang yêu cầu người đã tiêm chủng cũng phải xét nghiệm PCR âm tính mới được vào rạp, một hạn chế mà Christine Berg gọi là “đóng cửa qua cửa hậu”, chủ tịch hiệp hội chủ rạp Đức HDF Kino.

Tác động của các quy định mới và nỗi lo an toàn ngày càng tăng từ khách xem phim, thể hiển trong số lượt. Đã có 505.000 vé xem phim được bán ở Đức vào cuối tuần qua, giảm 37% so với tuần trước và là ngày chiếu cuối tuần tồi tệ nhất kể từ 24 tháng 9 năm 2020. Doanh thu phòng vé trên khắp châu Âu đã giảm trong ba tuần qua, Rob Mitchell, nhà phân tích phòng vé của Gower Street Analytics ở London, lưu ý, mặc dù không rõ COVID có phải là nguyên nhân chính của sự sụt giảm đó hay không.

Tuy nhiên, có những lo lắng nghiêm túc rằng nỗi lo sợ biến chủng omicron của công chúng có thể là một đòn giáng mạnh vào doanh thu mùa lễ. Một giám đốc rạp chiếu ở Anh đã chỉ ra phản ứng của chính phủ Anh với biến chủng omicron, bao gồm việc đeo khẩu trang bắt buộc trong các cửa hàng và phương tiện giao thông công cộng. Nếu biện pháp này được mở rộng để bao gồm cả dịch vụ khách sạn và rạp chiếu phim, vị giám đốc điều hành này lưu ý, nó sẽ có tác động ngay lập tức.

Hà Lan áp đặt lệnh đóng cửa một phần liên quan đến việc giới nghiêm từ 5 giờ chiều đến 5 giờ sáng đối với hầu hết các doanh nghiệp, gồm cả rạp chiếu phim, từ ngày 28 tháng 11

Ông nói: “Chúng tôi biết từ mọi lần trước rằng [những biện pháp như vậy] khiến những ai nổi hứng muốn đến rạp chiếu phim cũng phải nhụt chí, mà những khách đó vốn là mạch máu cho việc làm ăn của chúng tôi.”

“Thật bất hạnh khi biến chủng omicron lại ập tới lúc này khi tháng 10 là tháng đầu tiên chúng tôi ở rất gần với doanh thu phòng vé trung bình trước đại dịch,” Mitchell của Gower Street nói, lưu ý rằng doanh thu phòng vé toàn cầu trong tháng 10 chỉ giảm 7% so với trung bình ba năm của tháng này từ 2017-2019. Mitchell lưu ý, tại các quốc gia châu Âu không bị đóng cửa hoàn toàn, bao gồm Anh, Hà Lan và Pháp, doanh thu phòng vé đã ổn định tuần qua tuần khác.

Nhưng việc đóng cửa rạp chiếu ở một số vùng lãnh thổ và lo ngại về việc đóng cửa mạnh hơn nữa đã khiến Gower phải điều chỉnh giảm dự đoán doanh thu phòng vé cuối năm từ 21,6 tỉ USD (ước tính giữa tháng 10) xuống còn 21,0 tỉ USD. Thống kê doanh thu phòng vé toàn cầu hiện tại của Gower, được phát hành vào ngày 29 tháng 11, ước tính doanh thu rạp chiếu trên toàn thế giới vào khoảng 18,4 tỉ đôla tính đến thứ bảy, 27 tháng 11. Con số này cao hơn 65% so với kết quả vào thời điểm này năm ngoái nhưng vẫn thấp hơn 51% so với mức trung bình ba năm từ 2017-2019.

Phim mà mọi người đang trông vào lúc này là Spider-Man: No Way Home

Con số cuối năm của Gower là ước tính kịch bản tốt nhất, trong đó chỉ có một số vùng lãnh thổ nhỏ hơn bị đóng cửa và các hãng phim tiếp tục phát hành các tựa phim lớn của họ theo kế hoạch. Trường hợp xấu nhất sẽ là đóng cửa rạp và doanh thu phòng vé giảm khiến các hãng phim phải hoãn hoặc hủy chiếu rạp các bom tấn sắp tới của họ, dẫn đến loại vòng lặp phản hồi tiêu cực đã thấy trong đợt COVID thứ ba vào mùa thu năm ngoái, khi MGM quyết định rút phát hành No Time to Die dẫn đến việc chuỗi rạp Cineworld phải đóng cửa, kích hoạt hoãn dây chuyền và thêm nhiều chuỗi rạp nữa đóng cửa.

“Phim mà mọi người đang trông vào lúc này là Spider-Man: No Way Home của Sony và Marvel, vốn dĩ các nhà rạp khắp thế giới trông cả vào cho cuối năm nay,” Mitchell nói. “Nếu Sony rút Spider-Man, và mọi người đang hy vọng họ không làm vậy, hoặc nếu bộ phim làm ăn kém và mọi người cho rằng là do COVID, chúng ta sẽ thấy các hãng phim lại rút lại phim của họ trong quý đầu năm 2022 cho mà xem.”

Cho đến nay, tình hình ở Bắc Mỹ có vẻ tốt hơn đáng kể so với châu Âu và các hãng phim lớn vẫn chưa phát tín hiệu kế hoạch hoãn hoặc hủy việc chiếu rạp các bom tấn lớn. Bên cạnh Người Nhện phần tiếp theo của Sony, phim chuyển thể West Side Story do Steven Spielberg đạo diễn của 20th Century Studios và The Matrix Resurrections của Warner Bros. vẫn đang giữ ngày phát hành dự kiến ​​vào tháng 12.

The Matrix Resurrections của Warner Bros. vẫn đang giữ ngày phát hành dự kiến ​​vào tháng 12

Nhưng tình hình vẫn không chắc chắn. Tuy rằng chỉ riêng việc đóng cửa ở Áo và Hà Lan không có khả năng thúc đẩy các hãng lớn đẩy lùi phát hành bom tấn và dừng các chiến dịch quảng cáo trị giá hàng triệu đôla của họ, thì việc đóng cửa ở các lãnh thổ lớn như Đức, Pháp hoặc Anh có thể thay đổi sự tính toán. Đây là lúc mà Trung Quốc có thể đóng một vai trò quá lớn, với Matrix Resurrections và Spider-Man: No Way Home đều đã được chấp thuận cho phát hành ở nước này.

Về mặt sản xuất, cho đến nay, cũng không có dấu hiệu nào cho thấy biến chủng omicron sẽ đóng cửa việc ghi hình phim điện ảnh và truyền hình trên toàn cầu.

“Các nhà sản xuất đã trải qua ba đợt COVID đầu tiên và biết phải làm gì để mọi thứ tiếp tục tiến triển,” một nhà sản xuất kỳ cựu lưu ý. Nhưng bất kỳ sự lung lay tiềm năng nào cũng sẽ ảnh hưởng đến thị trường vốn đã quá đông đúc, với không gian studio và đoàn làm phim quá tải.

Nhà sản xuất người Anh Jonathan Weissler cho biết: “Hiện ai nấy cũng đang nhìn sang Đông Âu — Cộng hòa Séc, Romania và Hungary — nên tôi sẽ không ngạc nhiên nếu ngày càng nhiều người chuyển sang đó. Thật không may cho các trướng quay trong khu vực này, có ca nhiễm COVID thuộc hàng cao nhất ở châu Âu và tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất.

West Side Story do Steven Spielberg đạo diễn của 20th Century Studios

Omicron đang phủ bóng đen bất định lên các sự kiện quốc tế trong ngành, bao gồm các liên hoan phim và hội chợ thương mại được lên kế hoạch cho những tháng tới. Hiệp hội Phát thanh Truyền hình Quốc tế đã hủy bỏ sự kiện trực tiếp của mình, đã định mở màn tại Amsterdam vào ngày 3 tháng 12. Chương trình truyền hình quốc tế Content London, diễn ra từ ngày 29 tháng 11 đến ngày 12 tháng 12. 2, dường như đã thoát khỏi các hạn chế trong gang tấc, với hầu hết các đại biểu đến ngay trước khi Vương quốc Anh đưa ra các hạn chế đi lại mới yêu cầu xét nghiệm PCR âm tính đối với những người đến nước ngoài. Đối với những người đến sau, địa điểm xét nghiệm PCR tại chỗ sẽ cung cấp kết quả trong ngày.

Liên hoan phim Biển Đỏ của Ảrập Saudi, dự kiến ​​khai mạc vào ngày 6 tháng 12, có thể trở thành liên hoan đầu tiên bị hủy bỏ do biến chủng omicron. Ảrập Saudi đã đình chỉ các chuyến bay từ 14 quốc gia miền nam châu Phi, nhưng cho biết mọi người “từ tất cả các quốc gia” sẽ có thể đến miễn là họ đã được tiêm một liều vaccine. Khách tham dự liên hoan hiện được thông báo họ cần bằng chứng đã tiêm ngừa và xét nghiệm PCR âm tính gần đây để tham dự. The Hollywood Reporter đã nghe tin từ một đạo diễn định tham dự nhưng đã thay đổi quyết định do biến chủng omicron, vì lo ngại rằng lệnh cấm đi lại sẽ mở rộng đến Ảrập Saudi và anh sẽ không thể trở về nhà.

Liên hoan phim Berlin vẫn đang lên kế hoạch tổ chức một sự kiện trực tiếp từ ngày 10 đến 20 tháng 2 năm 2022, người tham dự được yêu cầu tiêm phòng đầy đủ hoặc chứng minh họ đã bình phục sau nhiễm COVID. Người phát ngôn của Berlinale nói với The Hollywood Reporter rằng liên hoan đang xem xét các lựa chọn khác cho các biện pháp tăng cường, bao gồm yêu cầu xét nghiệm COVID âm tính, hạn chế sức chứa và các yêu cầu khẩu trang nghiêm ngặt hơn.

Liên hoan phim Berlin vẫn đang lên kế hoạch tổ chức một sự kiện trực tiếp từ ngày 10 đến 20 tháng 2 năm 2022

“Số lượng ca nhiễm tăng nhanh [ở Đức] tất nhiên là đáng lo ngại, vì vậy [chính phủ] đang xem xét các biện pháp ngăn chặn hơn nữa,” cô lưu ý. “Chúng tôi sẽ theo dõi chặt chẽ những diễn biến tiếp theo.”