• Đình công mới chỉ là một phần vấn đề của Hollywood

• Indiana Jones và Vòng quay Định mệnh gây thất vọng phải trở thành bài học cho Hollywood

Khi miêu tả doanh thu phòng vé năm nay, “phấn khích”, “trông đợi” hoặc “quan tâm” có lẽ sẽ là những từ dùng sai. Thay vào đó, hãy nghĩ đến cụm từ “vui sướng trên nỗi đau của người khác”.

Indiana Jones và Vòng quay Định mệnh — được cho là đắt nhất chuỗi phim — hoàn toàn không kích thích được khán giả bằng lời hứa một thời đáng tin cậy về những cuộc phiêu lưu xa hơn của một nhân vật được yêu mến

Gần đây nhất, Indiana Jones và Vòng quay Định mệnh — được cho là đắt nhất chuỗi phim — hoàn toàn không kích thích được khán giả bằng lời hứa một thời đáng tin cậy về những cuộc phiêu lưu xa hơn của một nhân vật được yêu mến. Thay vào đó, bộ phim trị giá 300 triệu USD này làm ăn kém đến mức hãng phim không thể kiếm được dù chỉ một nửa số tiền đã bỏ ra để làm.

Ở những nơi khác, Dreamworks chứng kiến cuối tuần mở màn tồi tệ nhất mọi thời đại với Ruby Gillman, Teenage Kraken — vì thiếu chiến dịch truyền thông đã làm giảm đi bất kỳ sự quan tâm nào do các bài phê bình khá tích cực tạo ra.

Và The Flash thành bom xịt ngoạn mục đến nỗi đoạt danh hiệu bất hạnh là phim chuyển thể từ truyện tranh thất bại thảm hại nhất mọi thời đại.

Năm nay được cho là đánh dấu sự trở lại hậu COVID của phim bom tấn mùa hè, nhưng nhiều tựa phim lớn với kinh phí phì đại đã hoạt động kém hiệu quả. Các chuyên gia suy đoán chuyện này sẽ làm thay đổi đầu ra của Hollywood trong tương lai.

Dreamworks chứng kiến cuối tuần mở màn tồi tệ nhất mọi thời đại với Ruby Gillman, Teenage Kraken — vì thiếu chiến dịch truyền thông đã làm giảm đi bất kỳ sự quan tâm nào do các bài phê bình khá tích cực tạo ra

Nicholas Janzen, nhà bình luận phim và sáng tạo nội dung ở Toronto, nói: “Chỉ có vô số sự thất vọng liên tiếp đến từ những bộ phim lớn có kinh phí quá cao này. Vậy mới chướng."

Chuỗi thất bại này là tiếp tục từ năm ngoái, bao gồm mọi thứ từ Shazam! Fury of the Gods cho đến Dungeons and Dragons và — ở một mức độ nào đó — Elemental của Pixar, có tuần mở màn tệ thứ hai mọi thời đại của hãng. Cả mớ bom xịt này đến cùng một lúc giống như hai cuộc đình công đồng thời. Các biên kịch đã nghỉ việc vào tháng 5, tiếp theo là diễn viên trong tuần này. Cả hai nhóm đều nói rằng phát trực tuyến và rủi ro ngày càng tăng từ việc AI đe dọa sinh kế của họ.

Không phải nói vậy có nghĩa là bản thân ngành công nghiệp điện ảnh đang chìm xuồng — chưa đâu. Kể từ tuần này, Cineplex đã báo cáo thu nhập của họ gần như trở lại mức trước đại dịch, với doanh thu phòng vé đạt 98% so với con số của năm 2019. Trong khi đó, những tên tuổi nặng ký sắp tới là Barbie và Oppenheimer khiến fan háo hức: trong một email gửi cho CBC News, chuỗi rạp này báo cáo đã bán được hơn 130.000 vé đặt trước, thu về cho cả hai bộ phim hơn 1 triệu đôla.

The Flash thành bom xịt ngoạn mục đến nỗi đoạt danh hiệu bất hạnh là phim chuyển thể từ truyện tranh thất bại thảm hại nhất mọi thời đại

Và những phim khác đã đạt được thành công, đôi khi bất ngờ: Mission Impossible: Dead Reckoning Part One lập kỷ lục trong cả chuỗi về số suất chiếu trước, Asteroid City đánh bại Grand Budapest Hotel trở thành phim có doanh thu cuối tuần mở màn cao nhất của Wes Anderson, và Sound of Freedom phát hành độc lập đã gây kinh ngạc khi vượt mốc 50 triệu đôla vào đầu tuần này, hơn gấp ba lần kinh phí.

Khi nói đến thành công và thất bại, ngành công nghiệp điện ảnh chưa bao giờ khó đoán hơn bây giờ, Janzen lưu ý trong một video anh thực hiện sau khi nhận thấy xu hướng này.

“Đại khái video của tôi nói, ‘Chuyện gì đang xảy ra ở đây vậy?’” anh cho biết. “Những bộ phim có vẻ chắc chắn thành công như thế mà lại ngã ngựa.”

Lịch phim hè trương phồng

Cineplex báo cáo đã bán được hơn 130.000 vé đặt trước, thu về cho cả tên tuổi nặng ký sắp tới là Barbie và Oppenheimer hơn 1 triệu đôla

Lý do đằng sau chiến lược thành công của Hollywood lại bất thành phần nào có thể là do kỳ vọng quá lớn. Khái niệm phim bom tấn bắt nguồn từ những năm 1940, với thuật ngữ này ban đầu được các phóng viên báo chí sử dụng để miêu tả “những quả bom mới, lớn, nặng 4.000 pound do quân Đồng minh thả xuống các thành phố của kẻ thù,” nhà nghiên cứu văn hóa đại chúng người Canada Charles R. Acland viết.

Trong bối cảnh Hollywood, biệt ngữ này trở thành một công cụ tiếp thị được sử dụng để biến những tháng hè một thời ảm đạm trở nên thu hút khán giả và khiến một bộ phim có vẻ đáng xem — bất kể hay dở thế nào.

Ý tưởng tiếp thị phim như những sự kiện kinh phí lớn đã phát triển vào những năm 1950, trong thời kỳ mà phó giáo sư Marco Cucco của Đại học Bologna gọi là “khủng hoảng tồi tệ nhất” của Hollywood. Trong những năm sau chiến tranh, bùng nổ sinh con, việc miễn cưỡng chi tiền cho những thứ xa xỉ như vé xem phim và việc phát minh ra một phương tiện nghe nhìn mới, dễ dàng hơn — truyền hình — đã khiến khán giả không đến rạp.

Việc đầu tư vào các xuất phẩm lớn, đắt đỏ đã tách biệt điện ảnh và truyền hình, và một số lượng tương đối lớn phim truyền hình sử thi đã tận dụng điều đó.

Sound of Freedom phát hành độc lập đã gây kinh ngạc khi vượt mốc 50 triệu đôla vào đầu tuần này, hơn gấp ba lần kinh phí

Cucco viết: “Mọi thứ xoay quanh quan niệm xuất phẩm lớn sẽ làm tốt hơn ở phòng vé.”

Nhưng sau khi Jaws năm 1975 của Spielberg và Chiến tranh giữa các vì sao của George Lucas năm 1977 đã chứng minh khả năng phiêu lưu và khoa học giả tưởng thành công như thế nào, phim bom tấn bắt đầu chuyển dần sang dựa trên sự hoành tráng.

Nhà phê bình phim Rachel Ho giải thích rằng điều đó rốt cuộc đã đưa chúng ta đến chỗ hiện nay — với các hãng phim hầu như chỉ dựa vào phim chuỗi như Fast and Furious, Mission Impossible và, cho đến gần đây, Vũ trụ Điện ảnh Marvel vô đối.

Tuy nhiên, chuỗi thất bại gần đây dường như cho thấy khán giả không sẵn sàng dung dưỡng cái chiến lược đó nữa. Giám đốc điều hành của Disney, Bob Iger, đã đổ lỗi cho sản lượng ồ ạt các chương trình gây bão hòa trên dịch vụ phát trực tuyến của hãng là nguyên nhân dẫn đến doanh thu phòng vé kém.

Giám đốc điều hành của Disney, Bob Iger, đã đổ lỗi cho sản lượng ồ ạt các chương trình gây bão hòa trên dịch vụ phát trực tuyến của hãng là nguyên nhân dẫn đến doanh thu phòng vé kém

Trong khi đó, kỳ vọng Disney phát hành mỗi năm một phim tỉ đôla — mà hãng đã đạt được kể từ năm 2014, ngoại trừ trong đại dịch COVID-19 — có nghĩa là nếu không đạt được thì những phim thành công vừa phải như Nàng tiên cá bị coi là thất bại.

“Rất có thể, đây sẽ là năm đầu tiên họ không có phim tỉ đôla phòng vé. Các dự đoán đều bảo thế,” Rachel Ho nói về thành tích năm 2023 của Disney. “Và thật đáng kinh ngạc khi nghĩ rằng tỉ đôla đã trở thành, ‘thành công hay thất bại?’”

Ánh sáng từ thất bại

Tuy nhiên, trong lịch sử, các bom xịt chiếu sáng rõ ràng: tiết lộ cho các hãng phim biết khán giả không muốn cái gì. Heaven’s Gate là ví dụ khét tiếng. Sử thi năm 1980 trị giá 40 triệu đôla Mỹ (khoảng 150 triệu đôla sau khi điều chỉnh theo lạm phát) của đạo diễn Deer Hunter Michael Cimino đã làm ăn kém cỏi đến mức chấm dứt kỷ nguyên của những phim nghệ thuật kinh phí lớn.

Gần đây hơn, John Carter năm 2012 — đặt tựa lại từ John Carter of Mars gốc với hy vọng cắt đứt bất kỳ ngụ ý liên hệ nào với bom xịt phòng vé năm 2011 Mars Needs Moms — đã thất bại một cách ngoạn mục đến mức Disney phải quay mặt hoàn toàn với đặt cược chắc chắn lúc bấy giờ vào sở hữu trí tuệ đã có, nhà báo văn hóa đại chúng Richard Newby lập luận.

Kỳ vọng Disney phát hành mỗi năm một phim tỉ đôla — mà hãng đã đạt được kể từ năm 2014, ngoại trừ trong đại dịch COVID-19 — có nghĩa là nếu không đạt được thì những phim thành công vừa phải như Nàng tiên cá bị coi là thất bại

Đồng thời, hãng phim cũng quay lưng lại với hoạt hình 2D truyền thống — nhưng đắt đỏ — sau những màn trình chiếu tệ hại của các phim như Treasure Planet và Home on the Range.

Những dự đoán về chuỗi thất bại hiện tại và ảnh hưởng đối với số phận của ngành đã xuất hiện lâu nay. Gần như đúng 10 năm trước, cả Steven Spielberg và George Lucas đều dự đoán về “sự bùng nổ” của ngành công nghiệp điện ảnh, theo cách nói của Spielberg, “nửa tá phim Mỹ trị giá 250 triệu USD thất bại ở phòng vé và làm thay đổi ngành này mãi mãi.”

Và trở lại năm 2015, nhà báo James Surowiecki của New Yorker đã dự đoán đống phim bom tấn của Hollywood trong những tháng hè sẽ khiến ta lâm vào tình cảnh bây giờ — quá nhiều phim kinh phí lớn để khán giả ủng hộ hoặc quan tâm, khiến ngành công nghiệp này chìm dần.

Nhưng giống như sự ra đời của truyền hình vào những năm 1950, quyền lực ngày càng tăng của những dịch vụ phát trực tuyến đang khiến tình hình thời hiện đại trở nên khó điều hướng hơn.

Sử thi Heaven’s Gate năm 1980 trị giá 40 triệu đôla Mỹ (khoảng 150 triệu đôla sau khi điều chỉnh theo lạm phát) của đạo diễn Deer Hunter Michael Cimino đã làm ăn kém cỏi đến mức chấm dứt kỷ nguyên của những phim nghệ thuật kinh phí lớn

Trong khi các hãng phim truyền thống phát triển mà không có khả năng che giấu doanh thu phòng vé và số lượng khán giả, thì những dịch vụ phát trực tuyến có thể quyết định cách thức, và liệu có nên, tiết lộ thành tích kém của một phim lẻ hay phim bộ không, Aaron Michael, chuyên gia điện ảnh của St. John, nghiên cứu và ghi chép tư liệu thất bại phòng vé, cho biết.

Khi các hãng phim có thể nói rằng một bộ phim đã thành công trên nền tảng phát trực tuyến mà không có kiểm chứng độc lập để xác minh tuyên bố đó, thì không thể xác định những thất bại thực sự.

“Thuật ngữ ‘thất bại lớn’, hay ‘bom xịt’, không có ý nghĩa gì cả,” Michael nói. “Họ giữ số liệu chỉ mình họ biết và không có phép đo rõ ràng như bán vé.

Các dịch vụ phát trực tuyến giữ số liệu chỉ mình họ biết và không có phép đo rõ ràng như bán vé

“Nếu hãng phim được lựa chọn, họ sẽ không thiết lập mô hình thứ hai mà họ phải liên tục thông báo rằng những kế hoạch phản tác dụng này hoặc những thất bại đáng xấu hổ nọ.”

Phát trực tuyến khác với phòng vé

Xử lý các chương trình và phim phát trực tuyến khác với các chương trình và phim trên màn hình truyền thống còn có lợi ích khác. Như tờ New Yorker gần đây đã đưa tin, chuyện này cho phép Netflix hầu như không trả thêm xu nào cho các ngôi sao của Orange is the New Black, khoản thù lao thường chuyển cho các diễn viên sau khi một tác phẩm phát sóng lần đầu tiên tiếp tục được phân phối.

Các khoản trả sau, trong phát trực tuyến được tính toán khác so với phát sóng và số tiền ít hơn nhiều, là điểm gây tranh cãi chính trong cuộc đình công hiện tại của diễn viên và biên kịch.

Netflix hầu như không trả thêm xu nào cho các ngôi sao của Orange is the New Black

“Toàn bộ mô hình kinh doanh đã thay đổi do phát trực tuyến, kỹ thuật số, AI,” chủ tịch SAG-AFTRA Fran Drescher cho biết khi thông báo về cuộc đình công của các diễn viên vào thứ năm 13 tháng 7. “Nếu chúng ta không đứng lên lúc này, tất cả chúng ta sẽ phải khổ, tất cả chúng ta sẽ có nguy cơ bị máy móc thay thế.”

Người dẫn chương trình Andor Tony Gilroy nói với IndieWire trong tuần này tình trạng diễn viên không còn có thể dựa vào thù lao trả sau nghĩa là những chi phí đó thường được tính từ đầu vào xuất phẩm, làm biến dạng các mô hình tài chính thông thường và tiến gần đến việc “hủy hoại ngành công nghiệp tuyệt vời này.”

“Dữ liệu mù mờ không có ích cho bất kỳ ai,” anh nói với IndieWire. “Tôi nghĩ có vẻ như là trái ngọt và lợi nhuận ngon lành cho một số tập đoàn, nhưng đến cuối cùng, nó chỉ phá vỡ mọi loại thị trường tự do. Nó phá vỡ tính kinh tế của công việc làm ăn này. Nó có nghĩa là có người đang được trả lương quá cao có người bị trả lương thấp và không bao giờ được trả đúng mức.”

Chủ tịch SAG-AFTRA Fran Drescher (giữa) nói khi thông báo về cuộc đình công của các diễn viên vào thứ năm 13 tháng 7: “Nếu chúng ta không đứng lên lúc này, tất cả chúng ta sẽ phải khổ, tất cả chúng ta sẽ có nguy cơ bị máy móc thay thế”

Điều đó cũng có nghĩa là nếu bạn đang hy vọng sự lựa chọn của mình ở phòng vé có thể ngăn các hãng phim làm thêm phim siêu anh hùng và phim làm lại, thì có khả năng bạn không gặp may đâu.