• Nền điện ảnh đang lên của Trung Quốc

• Điện ảnh Trung Quốc sau Gấu vàng của Bạch nhật diễm hỏa

• Thành công của điện ảnh Trung Quốc phản ánh những thay đổi quan trọng

Cảnh rùng rợn mà trực quan này ấn định giọng điệu cho Black Coal, Thin Ice / Bạch nhật diễm hỏa, một phim ly kỳ mang tính nghệ thuật của Trung Quốc đã lập cú "hat-trick" thần kỳ rầm rộ chinh phục được cả giới phê bình, thu hút khán giả, và làm hài lòng cả hội đồng kiểm duyệt khét tiếng.

Áp phích phim tiếng Trung

Đạt được tất cả những điều ấy mà không có khuôn sáo võ thuật hay hiệu ứng đặc biệt, bộ phim phát đi tín hiệu tiềm ẩn về một kỷ nguyên làm phim mới của Trung Quốc.

Mạch truyện thám tử cổ điển chi phối bộ phim: khi những xác chết bị chặt thành nhiều phần bắt đầu xuất hiện ở thị trấn phía bắc Trung Quốc, một cựu cảnh sát chuyển sang làm dân phòng, một con người thừa cân và say sưa quá chén, tìm cách truy lùng kẻ gết người hàng loạt. Trong quá trình đó anh phải lòng người phụ nữ có liên quan đến những người bị giết.

Giải Gấu vàng danh giá

Do Điêu Diệc Nam đạo diễn, một cái tên còn khá xa lạ bên ngoài giới liên hoan phim, Black Coal, Thin Ice lên tít báo vào tháng 2 năm nay khi thắng giải Gấu vàng, giải thưởng hàng đầu tại Liên hoan phim quốc tế Berlin danh giá, cùng giải Nam diễn viên chính xuất sắc cho vai nam chính, Liêu Phàm.

Phim càng làm người ta nhướng mày khi Cục Báo chí, Xuất bản, Phát thanh, Điện ảnh và Truyền hình Trung Quốc (State Administration of Press, Publication, Radio, Film and Television - SARFT), thông qua việc phát hành nội địa mà chỉ biên tập rất ít -- điều hiếm hoi đối với một phim dựa trên các chủ đề nhạy cảm chính trị về khai thác than đá và cảnh sát xuống tinh thần.

Đoàn làm phim tại buổi chiếu ra mắt ở Bắc Kinh

Niềm vui lên đến đỉnh điểm khi phim mở màn công chiếu ở Trung Quốc ngày 19/3 gặt hái doanh thu cao bất ngờ. Hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa xã đưa tin bộ phim kiếm được 12,8 triệu đôla trong hai tuần đầu tiên chiếu rạp, trở thành vua phòng vé hiện tại của điện ảnh Hoa ngữ.

"Tôi đã nghĩ rằng chúng tôi sẽ làm tốt hơn những nhà làm phim Trung Quốc khác từng thắng giải, nhưng tôi không bao giờ nghĩ chúng tôi có thể đạt mốc 100 triệu tệ," đạo diễn Điêu nói.

Thành công của Black Coal, Thin Ice là một khả năng thay đổi cuộc chơi cho nền điện ảnh toàn cầu. Nếu phim Trung Quốc tiếp tục được phát triển đa dạng, thì điện ảnh Trung Quốc sẽ có thể thách thức hiện trạng điện ảnh toàn cầu do Hollywood thống trị.

Khẩu vị thay đổi

Trung Quốc là thị trường điện ảnh lớn thứ nhì thế giới về doanh thu phòng vé, và đang trên đà nhanh chóng vượt qua Mỹ. Theo một báo cáo của Hiệp hội điện ảnh Hoa Kỳ (Motion Picture Association of America - MPAA), doanh thu phòng vé Trung Quốc năm 2013 đạt 3,6 tỉ đôla và tăng trưởng 27%, so với 1% tăng trưởng ở Mỹ. Nhiều người trong nghề dự đoán Trung Quốc sẽ qua mặt Mỹ trong vòng sáu năm nữa.

Khán phòng hiện đại trong một rạp chiếu phim mới xây ở tỉnh lỵ Lan Châu, tỉnh Cam Túc, Trung Quốc

SARFT đã công bố một sự sinh sôi nảy nở nhanh đáng báo động các rạp chiếu ở Trung Quốc trong năm 2013, bình quân một ngày có 13 rạp mới được xây. Rạp chiếu 7D đầu tiên của nước này đã khai trương ở tỉnh Sơn Tây, trong khi ở bờ đông Thanh Đảo, Dalian Wanda Group đang xây dựng một trung tâm điện ảnh và truyền hình được cho là lớn nhất thế giới.

Mặc dù không có vấn đề gì trong việc lấp đầy khán giả ở tất cả những rạp mới xây đó, điều đáng lo là việc nâng chất lượng chung của các bộ phim mà khán giả sẽ xem.

"Khi tôi đọc bài của các phóng viên và nhà phê bình của Hollywood, lúc nào họ cũng có vẻ xem thường điện ảnh Trung Quốc," Điêu Diệc Nam nói. "Tôi nghĩ họ [giới chức Trung Quốc] muốn thay đổi điều này. Họ không muốn đám đông xem phim không có giá trị văn hóa. Không thể phim nào cũng như Where Are We Going, Dad?"

Đạo diễn Điêu liên hệ đến bộ phim ăn theo một chương trình truyền hình thực tế rất thành công với các ông bố là nhân vật nổi tiếng cùng con họ. Theo Tân Hoa xã, bộ phim này kiếm được gần 15 triệu đôla trong ngày đầu ra rạp ở Trung Quốc, phá kỷ lục doanh thu ngày đầu của một phim Hoa ngữ.

Nới lỏng kiểm duyệt, chỉ chút ít

Diễn xuất của Liêu Phàm trong phim đem về cho anh Gấu bạc Nam diễn viên chính xuất sắc

Một phần trong chiến lược thay đổi khẩu vị của người xem phim là cung cấp phim tốt hơn. Điều này đòi hỏi khâu kiểm duyệt nới lỏng và giao tiếp với các nhà làm phim tốt hơn.

Điêu Diệc Nam tin phim của anh đang tạo tiền lệ cho các tác phẩm cân bằng giữa nghệ thuật với chính trị. Anh chủ ý làm phim "nghệ thuật vì trào lưu," đưa các yếu tố thương mại vào một kịch bản gai góc.

"Nếu bạn kể một câu chuyện hay, bạn cũng có thể bày tỏ trung thực quan điểm và thái độ của mình đối với cộng đồng, cuộc sống, và nhân loại. Đây sẽ chỉ là phong cách gián tiếp," anh nói.

Lấy cảm hứng nguồn từ truyện ngắn Wakefield của tiểu thuyết gia người Mỹ Nathaniel Hawthorne, Điêu Diệc Nam mất hơn năm năm viết lại kịch bản, đưa vào một cốt truyện "cảnh sát và ăn cướp" làm hài lòng đán đông và những yếu tố của phim 'noir', chịu ảnh hưởng của các đạo diễn John Huston, David Lynch, và anh em nhà Coen. "Đây là phim về người tốt truy bắt kẻ xấu. Khi còn nhỏ chúng ta đều yêu thích những câu chuyện như vậy và vẫn yêu thích khi đã lớn."

Rõ ràng là thế, ngay cả các nhà kiểm duyệt cũng thích. Điêu Diệc Nam miêu tả quá trình kiểm duyệt là "trơn tru" với chỉ "chừng 5-6 thay đổi" sau khi trao đổi qua lại với các thành viên của SARFT.

Nhưng quy trình này không trơn tru với tất cả mọi người. Nhà làm phim hàng đầu của Trung Quốc Giả Chương Kha vừa đoạt giải Kịch bản xuất sắc tại Liên hoan phim Cannes với A Touch of Sin, một tác phẩm dựa trên những sự kiện bạo lực có thực. Bộ phim dằng dai ở khâu kiểm duyệt cho tới bây giờ.

Lạc quan

Điêu Diệc Nam lập luận rằng "bây giờ mọi việc đã dễ dàng hơn trước nhiều" và rằng các nhà làm phim nên lạc quan, vì vun đắp nền điện ảnh chất lượng cao là một ưu tiên đối với mối quan tâm của Trung Quốc trong việc có tiếng nói trên vũ đài văn hóa quốc tế.

"Tất cả nghệ thuật và văn hóa rốt cuộc đều được thị trường đánh giá và định đoạt. Điện ảnh cũng vậy. Khi thị trường Trung Quốc phát triển, nó sẽ có thể cạnh tranh với Mỹ để giành quyền phát biểu. Chúng ta muốn có tiếng nói thông qua phim ảnh của chúng ta. Chúng ta muốn được thừa nhận là ngang bằng," Điêu Diệc Nam nói.

Đạo diễn Điêu Diệc Nam (phải) và nam diễn viên Liêu Phàm tại Liên hoan phim Berlin 2014

"Chúng ta không muốn được ưa thích chỉ bởi vì chúng ta công khai phê bình các vấn đề chính trị, hay chỉ vì chúng ta thể hiện mặt tối của xã hội. Chúng ta có hiểu biết riêng về điện ảnh. Điện ảnh là cái đẹp. Chúng ta muốn chinh phục bằng cái đẹp và bằng sự nhạy cảm Á Đông của chúng ta."



Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về bài viết này trên Facebook của chúng tôi