• Hollywood nói lời từ biệt với những khoản đầu tư khổng lồ từ Trung Quốc

• Vì sao phim Hollywood hầu như không vào được thị trường Trung Quốc mấy năm gần đây

• Thị trường Trung Quốc trở thành cơn đau đầu nhiều tỉ đôla cho Hollywood

• Phim Hollywood đang bị loại khỏi thị trường Trung Quốc. Tiếp theo sẽ thế nào?

• Tương lai cuộc tình Hollywood-Trung Quốc

Truyền thống 25 năm cắt lược những cảnh phim Hollywood không tuân theo lý tưởng của chính phủ Trung Quốc đã được mở rộng.

Poster các phim điện ảnh và phim truyền hình Trung Quốc sản xuất trưng bày tại Hội chợ Thương mại Dịch vụ Quốc tế Trung Quốc tại Bắc Kinh vào 3 tháng 9 năm 2021

“Giờ đã nâng lên tầm cấm thẳng phim thay vì chỉ can thiệp hay đòi hỏi cảnh phim bị cắt bỏ,” Stanley Rosen, giáo viên khoa học chính trị Đại học Southern California, theo dõi ngành điện ảnh Trung Quốc, cho biết.

Những nhà phân tích trong ngành nói cơ quan kiểm duyệt còn yêu cầu phiên bản phim cho khán giả bên ngoài Trung Quốc cũng phải tuân theo chỉ đạo của Bắc Kinh.

Phim Hollywood, kiểm duyệt Trung Quốc

Khó có khả năng các nhà kiểm duyệt Trung Quốc sẽ cho phép chiếu bộ phim năm 2022 của Marvel Studios, Doctor Strange in the Multiverse of Madness

Khó có khả năng các nhà kiểm duyệt Trung Quốc sẽ cho phép chiếu bộ phim năm 2022 của Marvel Studios, Doctor Strange in the Multiverse of Madness. Tờ Global Times đã đăng một bài viết phát biểu ý kiến gay gắt về phim này vào đầu tháng 5, nói rằng bộ phim có ý ủng hộ Pháp Luân Công, một phong trào tâm linh đã bị cấm. Theo bài viết, trong khung hình cảnh Doctor Strange chiến đấu với quái vật có xúc tu xuất hiện một sạp báo The Epoch Times, ấn phẩm được coi là “cơ quan ngôn luận của Pháp Luân Công.”

Liu Pengyu, phát ngôn viên của đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, nói, “Là một quốc gia pháp trị, Trung Quốc kiểm soát ngành phim theo quy định của Cục Điện ảnh.”

Marvel Studios không trả lời các câu hỏi của VOA về Doctor Strange in the Multiverse of Madness.

Cục Điện ảnh Trung Quốc, cơ quan giám sát thị trường 7,4 tỉ USD, đã cấm các phim siêu anh hùng Eternals và Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings do Marvel Studios phát hành năm 2021.

Spider-Man: No Way Home vuột mất sự chấp thuận của Trung Quốc vì cơ quan kiểm duyệt muốn hãng Sony Pictures cắt bỏ các hình ảnh Tượng Nữ thần Tự do ra khỏi bộ phim

Phim siêu anh hùng Spider-Man: No Way Home năm 2021 đã vuột mất sự chấp thuận của Trung Quốc vì cơ quan kiểm duyệt muốn hãng Sony Pictures cắt bỏ các hình ảnh Tượng Nữ thần Tự do ra khỏi bộ phim, một số báo chí đưa tin.

Phim khoa học-giả tưởng Pixels năm 2015 đến được Trung Quốc sau khi cắt cảnh người ngoài hành tinh bắn thủng Vạn Lý Trường Thành, theo các tin được đưa vào thời điểm đó.

“Khi con rồng to lên, sức đòn bẩy của nó lớn hơn và chưa có ai dám kháng cự lại,” Chris Fenton, một giám đốc điều hành Hollywood và thành viên lâu đời của viện nghiên cứu Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, nói.

Gia tăng căng thẳng Trung-Mỹ kể từ thời cựu tổng thống Mỹ Donald Trump có thể đã khiến cách đối xử của Trung Quốc với phim Mỹ trầm trọng hơn, James Tager, giám đốc nghiên cứu của PEN America ở New York, nói.

Hãng phim mắc kẹt ở giữa

Walt Disney Co. có 47% cổ phần ở Disneyland Thượng Hải

Các hãng phim đã hoạt động dưới áp lực vừa làm hài lòng các nhà kiểm duyệt ở Trung Quốc — một thị trường khổng lồ vào thời bình thường, khi các rạp chiếu phim không đóng cửa vì COVID-19 — vừa phải thể hiện trước khán giả và các nhà lập pháp Mỹ như những người ủng hộ tự do nghệ thuật, Tager nói.

Hollywood không muốn có một tình huống “bật qua bật lại” — khi các công chức Mỹ và Trung Quốc đều nhắm vào ngành điện ảnh, ông nói.

Các công ty Hollywood đang tự kiểm duyệt phim trước để tránh mất thị trường phòng vé sinh lời của Trung Quốc, theo báo cáo năm 2020 của PEN America.

Phản đối lệnh cắt cảnh phim của Trung Quốc sẽ gây rủi ro cho các dự án tương lai của hãng phim ở Trung Quốc, như phim Disney hay Marvel tiếp theo hay các tài sản khác, Tager nói. Walt Disney Co. chẳng hạn, có 47% cổ phần ở Disneyland Thượng Hải, theo báo cáo của PEN America.

Việt Nam và Phillippines đều cấm phim Uncharted

“Có khi bạn còn mang tiếng là không biết luật chơi, gây ra phản ứng dây chuyền, ảnh hưởng đến các phim khác hoặc những mối quan hệ kinh doanh của các hãng phim lớn ở Trung Quốc,” ông nói.

Việc tự kiểm duyệt trước đang tệ đi, Fenton nói. Một số hãng phim còn lo Trung Quốc sẽ trừng phạt họ vì để lại những cảnh chướng tai gai mắt trong phiên bản chiếu cho khán giả bên ngoài Trung Quốc.

“Với tôi, vấn đề lớn hơn là Trung Quốc bảo chúng ta không thể có những thứ này trong phim cho thị trường khác,” Fenton nói. “Đó là lúc chúng ta tự nhiên cho phép họ lan truyền câu chuyện của họ thay vì câu chuyện của những nhà làm phim hay hãng phim hay Hollywood — hay Mỹ hay phương Tây. Sao họ có quyền bảo chúng ta không thể có cái này cái kia trong một phim cho người ở Argentina xem?”

Trung Quốc muốn thế giới quan của họ được cộng hưởng trên toàn thế giới, James Gomez, giám đốc khu vực của Asia Centre, một viện nghiên cứu tại Bangkok, nói.

Việt Nam và Phillipines đã cấm phát hành Abominable, phim hoạt hình do các công ty Mỹ và Trung Quốc hợp tác sản xuất năm 2019, vì đường chín đoạn xuất hiện trong phim

“Các thế lực đấu nhau, các tiếng nói đấu nhau,” ông nói. “Đó là một thế giới quan khác, và Trung Quốc muốn họ có thể nhào nặn nên thế giới quan.”

Phản đối những phim chiều ý Trung Quốc

Philippines đã phản đối nỗ lực cưng chiều Trung Quốc của các hãng phim trong việc phát hành phim hành động Mỹ năm 2022 Uncharted. Các rạp chiếu của quốc gia Đông Nam Á này đã cấm bộ phim theo yêu cầu của Bộ Ngoại giao Philippines, để phản đối một cảnh cho thấy hình ảnh bản đồ đường chín đoạn phi pháp trên Biển Đông. (Việt Nam cũng cấm chiếu phim này vì phát hiện yếu tố đường lưỡi bò.)

Trước đó, Việt Nam và Phillipines đã cấm phát hành Abominable, phim hoạt hình do các công ty Mỹ và Trung Quốc hợp tác sản xuất năm 2019, vì đường chín đoạn xuất hiện trong phim.

Một số hãng phim sau này có thể sẽ bỏ qua thị trường Trung Quốc để được nhìn nhận là “tôn vinh tự do nghệ thuật ở những nơi khác trên thế giới,” Tager nói.

Một điều Hollywood đã rút ra được là tránh làm phim có chủ đề Trung Quốc như Shang-Chi (ảnh) vì những phim đó có thể được làm tốt hơn ở Trung Quốc

Hollywood đang dần phải tính đến những yêu cầu “chuyên quyền” từ Trung Quốc, Rosen nói. Theo ông, một điều họ đã rút ra được là tránh làm phim có chủ đề Trung Quốc như Shang-Chi vì những phim đó có thể được làm tốt hơn ở Trung Quốc.