• Hollywood nói lời từ biệt với những khoản đầu tư khổng lồ từ Trung Quốc

• Trung Quốc tăng cường kiểm duyệt phim bom tấn Hollywood

• Thị trường Trung Quốc trở thành cơn đau đầu nhiều tỉ đôla cho Hollywood

• Trung Quốc trở thành thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới. Hollywood sẽ chịu tác động gì?

• Phim Hollywood đang bị loại khỏi thị trường Trung Quốc. Tiếp theo sẽ thế nào?

• Tương lai cuộc tình Hollywood-Trung Quốc

• Trung Quốc lên ngôi ở phòng vé toàn cầu: Tương lai Hollywood luống những ngậm ngùi?

Doctor Strange gia nhập vào danh sách những tựa phim từ bom tấn Vũ trụ Điện ảnh Marvel (MCU) không lấy được ngày phát hành ở Trung Quốc

Ngày càng nhiều tựa phim từ bom tấn Vũ trụ Điện ảnh Marvel (MCU) không lấy được ngày phát hành ở Trung Quốc, Doctor Strange tham gia vào một danh sách bao gồm Black Widow, Shang-Chi and The Legend Of The Ten Rings, Eternals và Spider-Man: No Way Home. Tựa phim MCU cuối cùng nhận được bản chiếu rạp ở Trung Quốc là Spider-Man: Far From Home năm 2019, với doanh thu hơn 200 triệu đôla, đưa tổng doanh thu phòng vé trên toàn thế giới lên 1,1 tỉ đôla.

“Không có lời từ chối chính thức nào cả. Về mặt kỹ thuật thì không bị cấm mà chỉ là không được chấp thuận,” một giám đốc điều hành ở Trung Quốc yêu cầu giấu tên cho biết. “Thật khó đoán chính xác lý do tại sao một số phim không được phép chiếu, nhưng đã ba năm liên tiếp kiểm soát chặt chẽ như vậy rồi. Sau khi bộ phận tuyên huấn bắt đầu quản lý vào năm 2018, cần có thời gian để tìm ra cách thức hoạt động cho cục điện ảnh. Việc kiểm soát bắt đầu được thắt chặt vào năm 2020.”

Lễ kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm 2021 và Đại hội đại biểu toàn quốc sắp tới — sự kiện chính trị quan trọng nhất trong thập kỷ — cũng được cho là những yếu tố ảnh hưởng. Disney phân phối các phim MCU, ngoại trừ loạt phim Người Nhện do Sony đảm nhận.

Dịch vụ phát trực tuyến Disney+ phát phim bộ truyền hình nổi tiếng A Lifelong Journey của Trung Quốc, vốn được chiếu trên đài truyền hình trung ương CCTV và nền tảng phát trực tuyến iQiyi

Nguồn tin của Screen International cho biết thêm: “Disney đáng lẽ phải không gặp trở ngại gì mới đúng, hãng này đã rất nỗ lực để có quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc kia mà.” Disney đã lấy được ngày phát hành 19 tháng 2 cho Death On The Nile thông qua 20th Century Studios, và phim hoạt hình Encanto vào ngày 7 tháng 1, trong khi dịch vụ phát trực tuyến Disney+ phát phim bộ truyền hình nổi tiếng A Lifelong Journey của Trung Quốc, vốn được chiếu trên đài truyền hình trung ương CCTV và nền tảng phát trực tuyến iQiyi.

Phim bom tấn Hollywood trong lịch sử đã đóng góp đáng kể cho doanh thu phòng vé Trung Quốc, nhưng doanh thu của chúng đã giảm mạnh từ mức trung bình 2,8 tỉ USD hằng năm trong giai đoạn 2017-2019 (30-35% thị phần) xuống còn 900 triệu USD vào năm 2021 (12,3% thị phần), theo dữ liệu từ công ty tư vấn Artisan Gateway.

Năm 2021, 26 tựa phim Mỹ được phát hành tại các rạp chiếu Trung Quốc, bao gồm 20 phim chia sẻ doanh thu và sáu phim thu phí cố định, so với năm 2020 là 30 phim (24 phim chia sẻ doanh thu, trong đó sáu phim phát hành lại và sáu phim thu phí cố định) và năm 2019 có 45 phim (32 phim chia sẻ doanh thu và 13 phim thu phí cố định).

Quảng cáo cho Fantastic Beasts and Where to Find Them ở Tam Lý Đồn, Bắc Kinh

Rance Pow, Giám đốc điều hành Artisan Gateway cho biết: “Phim Hollywood hụt mất khoảng 2 tỉ đôla doanh thu ở năm 2021. Việc đóng cửa thị trường do đại dịch Covid-19, hậu quả là ngừng phát hành phim trong nước và quốc tế, và tác động của các ngày kỷ niệm lớn là những yếu tố quan trọng dẫn đến hoạt động kém hiệu quả của phim Hollywood và thị trường rạp chiếu Trung Quốc nói chung. Phim nhập khẩu thành công là cần thiết để Trung Quốc lấy lại xu hướng tăng trưởng lịch sử trong thời gian tới.”

Trước đây tháng 4 từng là tháng phá kỷ lục cho Hollywood ở Trung Quốc với ba phim Hollywood nhập khẩu có doanh thu cao nhất: Avengers: Endgame, thu về 664 triệu đôla trong năm 2019; The Fate Of The Furious, 417 triệu đôla năm 2017; và Furious 7, đã kiếm được 378 triệu đôla vào năm 2015. Godzilla Vs Kong kiếm được 192 triệu đôla sau khi phát hành vào ngày 26 tháng 3 năm 2021, trở thành phim Hollywood có doanh thu cao thứ hai tại Trung Quốc trong năm đó.

Nhưng năm 2022 là câu chuyện hoàn toàn khác. Cuối tuần đầu tiên của tháng 4, phim ly kỳ khoa học viễn tưởng Moonfall, phim kinh dị Escape Room: Tournament Of Champions và phim hoạt hình Hotel Transylvania: Transformania giành ba vị trí đầu bảng ở phòng vé Trung Quốc. Tuy nhiên, doanh thu của chúng quá ảm đạm, tổng doanh thu phòng vé cuối tuần chỉ đạt 12,6 triệu USD — bởi thực tế là chỉ có 47% rạp chiếu phim ở Trung Quốc hoạt động vào thời điểm đó trong bối cảnh bùng phát Covid‑19 leo thang, đóng cửa các thị trường chính như Thượng Hải và Thâm Quyến.

Dàn dựng và trang trí trong rạp ở Bắc Kinh nơi Ambulance của Michael Bay chiếu ra mắt Trung Quốc, ngày 19/4/2022

Tiếp theo là Fantastic Beasts: The Secrets Of Dumbledore, Warner Bros ra mắt vào ngày 8 tháng 4, kiếm được 9,7 triệu đôla từ cuối tuần đầu tiên, và Ambulance và The Bad Guys của Universal Pictures lần lượt vào ngày 22 tháng 4 và 29 tháng 4. Phim Hollywood nhập khẩu tăng đột biến trong tháng 4 không phải là ngẫu nhiên — kết quả của “sự quản lý vi mô nền kinh tế thị trường,” theo lời một giám đốc điều hành giấu tên khác có trụ sở tại Trung Quốc nói. “Các bộ phim nước ngoài nhỏ hơn [ngoại trừ Fantastic Beasts] ngay lập tức được chấp thuận phát hành để lấp đầy khoảng trống khi phim trong nước rút lui.”

Có thể được thông qua nhanh chóng nếu Cục Điện ảnh Trung Quốc cho là cần thiết nhưng được cơ quan quản lý chấp thuận là một quá trình dài, khiến cho chỉ còn rất ít thời gian để tiếp thị và quảng bá. Escape Room: Tournament Of Champions đã được gửi xin cấp phép từ năm ngoái, nhưng được thông qua trước ngày phát hành chỉ hai tuần.

“Khi cục điện ảnh cho bạn một ngày, bạn phải nhận,” vị giám đốc điều hành cho biết thêm. “Sẽ không tốt cho mối quan hệ nếu bạn nói không và bạn sẽ không biết ngày khả dụng tiếp theo.”

Escape Room: Tournament Of Champions (ảnh) đã được gửi xin cấp phép từ năm ngoái, nhưng được thông qua trước ngày phát hành chỉ hai tuần

Thách thức địa phương

Nói để an ủi Hollywood thì phim địa phương cũng đối mặt với những thách thức tương tự. iQiyi lấy được ngày phát hành 15 tháng 4 cho phim ly kỳ tội phạm Hồng Kông Man On The Edge, mặc dù các rạp chiếu phim đã đóng cửa trên diện rộng, trong khi phim này dự kiến ​​khởi chiếu cùng ngày tại Mỹ, Canada, Australia, New Zealand và Singapore. Cho đến nay, canh bạc đã thành công, chỉ riêng các buổi chiếu trước thôi đã thu về 3,9 triệu đôla ở Trung Quốc.

Trong khi đó, phim Trung Quốc đã quay trở lại mức trước đại dịch, thu về 6,2 tỉ USD vào năm 2021 so với 6 tỉ USD vào năm 2019, theo Artisan Gateway. Một loạt phim yêu nước lớn như My People, My Country, thu được 495 triệu đôla, Trận chiến hồ Trường Tân và phần tiếp theo là Trận chiến Hồ Trường Tân II, thu về tổng cộng 1,5 tỉ đôla, giúp thúc đẩy sự phục hồi nhanh chóng của phòng vé Trung Quốc.

Cung cấp chút hy vọng cho Doctor Strange, nguồn tin của Screen Daily cho biết thêm: “Miễn là không bị cấm, một số tựa Marvel chưa phát hành vẫn có cơ hội được phát hành muộn ở Trung Quốc, có lẽ vào lúc nào các nhà kiểm duyệt Trung Quốc cần chúng để lấp đầy khoảng trống.”

iQiyi lấy được ngày phát hành 15 tháng 4 cho bộ phim ly kỳ tội phạm Hồng Kông Man On The Edge (ảnh), mặc dù các rạp chiếu phim đã đóng cửa trên diện rộng

Cơ sở hạ tầng rạp chiếu rộng lớn và công chúng yêu phim của Trung Quốc làm lợi cho Hollywood trong quá khứ, vì doanh thu khổng lồ đã thúc đẩy lợi nhuận. Nhưng địa chính trị và đại dịch toàn cầu làm thay đổi tất cả những điều đó, dẫn đến những thách thức lớn cho phim Mỹ phát hành ở Trung Quốc. Thậm chí ngày càng mù mịt hơn để hiểu được một thị trường mà một trong những đặc điểm xác định là sự không rõ ràng.

Khoảng 54% rạp chiếu phim của Trung Quốc hiện đóng cửa trong bối cảnh làn sóng Covid-19 mới nhất. Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung và căng thẳng ở Nam Thái Bình Dương và Ukraine đã làm tình hình trầm trọng thêm. Vào thời điểm bài viết, The Batman của Warner Bros đã có doanh thu thấp là 11,7 triệu đôla, trong khi các phim ra mắt gần đây khác chứng kiến ​​Uncharted của Sony thu về 10,4 triệu đôla trong bảy ngày đầu tiên và Moonfall của Roland Emmerich mở màn với 9,7 triệu đôla.

Fantastic Beasts: The Secrets Of Dumbledore của Warner Bros vừa ra rạp ở Trung Quốc với doanh thu 9,7 triệu USD, nhưng Spider-Man: No Way Home của Sony có vẻ sẽ không đạt mốc 2 tỉ USD nếu không có Trung Quốc, còn phim chiếu rạp mùa hè sắp tới của Paramount Top Gun: Maverick đang chờ bên cạnh các phim của Marvel và hoạt hình Lightyear của Disney Pixar. Trao đổi với Screen International, với điều kiện giấu tên, các nhà phân tích và giám đốc điều hành hãng phim Mỹ nói rằng cạnh tranh lấy ngày phát hành ngày càng trở nên gay gắt hơn khi chất lượng phim Trung Quốc ngày càng phát triển và có tính thương mại hơn.

Trận chiến hồ Trường Tân và phần tiếp theo là Trận chiến Hồ Trường Tân II thu về tổng cộng 1,5 tỉ đôla, đã giúp thúc đẩy sự phục hồi nhanh chóng của phòng vé Trung Quốc

Một giám đốc điều hành hàng đầu cho biết: “Bạn đang thấy một sự thay đổi về văn hóa. Họ đã rất cởi mở trong việc muốn được đến rạp chiếu phim như nước Mỹ đã từng có trong 100 năm qua. Họ đã học được từ chúng tôi.”

Các hãng phim cho hay họ phải chuyển phim cho cơ quan chức năng Trung Quốc phê duyệt trước 10-12 tuần, tăng so với từ 8-10 tuần, để hoàn tất thủ tục nhập khẩu. Cơ chế kiểm duyệt, trong đó các yếu tố tình dục và bạo lực cũng như nhạy cảm đặc biệt của Trung Quốc đối với những câu chuyện liên quan đến sự sống sau cái chết, vẫn không thay đổi, mặc dù số lượng các khoảng thời gian thường hạn chế nhập khẩu phim Hollywood đã tăng lên.

Tất cả điều này có nghĩa là nhóm tài chính của các hãng phim sẽ không đặt một con số lớn ở Trung Quốc trên dự báo, một nhà phân tích miêu tả việc này là “đáng lo ngại”. Giờ đây, các hãng phim đang đặt ngày phát hành phim của họ cho phần còn lại của thế giới, gửi đến Trung Quốc duyệt, và chắp tay cầu nguyện.

Khoảng 54% rạp chiếu phim của Trung Quốc hiện đóng cửa trong bối cảnh làn sóng Covid-19 mới nhất, đóng cửa các thị trường chính như Thượng Hải (ảnh) và Thâm Quyến

Một giám đốc điều hành lưu ý: “Thị trường Trung Quốc, khi hiệu quả, thì đúng là hiện tượng phi thường. Giờ là một trong những thời điểm khó khăn hơn và chúng tôi lạc quan rằng rồi sẽ có lúc chúng tôi đến bờ bên kia.”