Một đằng, chúng ta có những người vừa mới bước vào tuổi 40 – bất chấp con số hiển nhiên này – chưa chịu chấp nhận tuổi trung niên. Họ vẫn muốn nghĩ mình còn trẻ trung, hấp dẫn, vui nhộn.

Và một đằng là những người tuổi 20 thực sự trẻ trung, hấp dẫn, vui nhộn, (hay, ít ra, trông có vẻ thế). Nhưng là những người nhận ra mình xếp chót, đừng hòng có công việc tốt còn chỗ ở thì rẻ tiền.

Cặp già tuổi 40 Ben Stiller, trái, và Naomi Watts

Những người lớn hơn nghĩ mình trẻ hơn thì hậm hực (nhưng thèm muốn sinh lực). Những người trẻ hơn nghĩ những người lớn đó là hàng đại hạ giá (nhưng không phiền nếu nhận chút tiền của họ).

Sự kết hợp mang tính giả nhân giả nghĩa của đố kỵ và ác cảm có thể làm nên một phim hài vụng về - đúng kiểu Noah Baumbach thích. Nên không gì ngạc nhiên khi ông không chỉ làm phim While We're Young, mà đây có lẽ còn là phim có thể xem được nhất của ông tính đến nay.

Tất nhiên, thường cái từ "xem được nhất" chỉ là cách nói lịch sự của "ngu ngốc"; những phim của Baumbach như The Squid and the Whale và Margot at the Wedding đưa khán giả vào những hành trình còn hơn cả nguy hiểm mà không có bến đỗ an toàn.

Vậy cũng không phải là tệ.

Nhưng phim mới đây nhất của ông, Frances Ha, ít mỉa mai hơn là ngọt ngào cay đắng. Và phim này cho thấy ông còn dịu dàng hơn. Ông vẫn thấy con người ích kỷ vô lối và không ngừng tự lừa dối bản thân. Nhưng ông không còn xem xét họ từ xa; ông ở ngay đó cùng họ.

Cặp trẻ tuổi 20 Adam Driver, giữa, và Amanda Seyfried

While We're Young là một phim nhỏ, kiềm chế một cách khôn ngoan bắt đầu với một đôi, Ben Stiller và Naomi Watts. Anh là một nhà làm phim tài liệu không năng suất kỳ lạ; nàng là con gái cưng của một người nổi tiếng. Họ sống sung túc. Có lẽ quá sung túc.

Rồi họ gặp Adam Driver và Amanda Seyfried, một cặp choai choai Bushwick.* Chàng cũng là nhà làm phim tài liệu; nàng làm kem thủ công (tất nhiên rồi!). Và dần dần cả hai cặp này bị cuốn vào một mối quan hệ cộng sinh. Hay là ký sinh đó?

Stiller và Watts dần dà bắt chước khẩu vị âm nhạc, thời trang, phong cách sống của cặp trẻ. Trong khi đó, Driver và Seyfried để cặp già thanh toán hóa đơn ăn nhà hàng và cung cấp những cơ hội thiết lập quan hệ. Đi lăng quăng khắp nơi hơn mức cần thiết.

Cho đến khi một người bắt đầu cảm thấy thực sự bị lôi kéo.

Stiller – cũng từng đóng bộ phim Greenberg của Baumbach – rất tuyệt vời trong vai nhà làm phim nhận ra mình đã quá già để là người nổi bật. Stiller luôn xuất sắc trong vai những anh chàng quờ quạng, ngốc nghếch tự trách bản thân, nhưng ở phim này anh còn cho chúng ta thấy nỗi đau khổ.

Người tuổi 40 dần dần bắt chước "gu" của tuổi 20 trong ăn mặc, âm nhạc, cách sống

Watts cũng rất tuyệt trong vai vợ anh – đột ngột nhận ra một cách giận dữ rằng vóc dáng của cô đã chọn lựa cho cô cuộc sống của cô. Và trong khi vai của Seyfried hơi bị ít đất diễn, Driver lại quá cừ trong vai anh chàng với cái nón vành tròn bé và giày wingtips phong cách di-gan là một tay thủ đoạn.

Đúng kiểu của Baumbach, ông đặt nhịp rất nhanh – phim chỉ chừng 1 tiếng rưỡi - mặc dù hài tinh tế. (Phần lớn yếu tố hài bật ra từ cảnh nền, hoặc đến trong lời thoại lẩm bẩm một mình và những cái liếc nửa chừng.)

Đây là một bộ phim về những sự sỉ nhục nhỏ, đố kỵ âm ỉ, phản bội chút chút. Nhưng Baumbach không để tất cả bốc hơi trong vô ý; có một vài đại cảnh và bốn cắt cảnh rất hiệu quả. Không cơ hội nào bị bỏ lỡ.

Đúng vậy, nhân vật của Seyfried có thể nên được sử dụng sâu hơn một chút, và một vài tình tiết (nhất là chuyện mấy người này trả tiền nhà thế nào) nên được thêm da thêm thịt. Nhưng While We're Young thật quái đản, khôn ngoan và gây ngạc nhiên, cho đến tận cảnh cuối.

Mối quan hệ cộng sinh hay là ký sinh?

Và, hay hơn nữa, phim tập trung vào, và khảo sát tỉ mỉ, một mâu thuẫn mới mẻ - mâu thuẫn giữa người tuổi 20 nghĩ những người tuổi 40 thu tóm hết cái ngon và rồi thay đổi cuộc chơi, còn người tuổi 40 cho rằng bọn trẻ tuổi 20 là một đám ranh con hư hỏng và chỉ biết có mình.

Và đưa ra một khả năng không lấy gì dễ chịu rằng: Không chừng cả hai đều đúng.

Lưu ý phân loại: Phim có sử dụng ma túy và ngôn ngữ thô tục.

While We're Young xếp loại R, thời lượng 97 phút, ra rạp ở Việt Nam với tựa Khi ta còn trẻ
Đạo diễn Noah Baumbach. Với các diễn viên chính Ben Stiller, Naomi Watts, Adam Driver, Amanda Seyfried

Đánh giá: ★ ★ ★ ½



* Bushwick là khu vực trung lưu và lao động đang trưởng giả hóa ở vùng phía bắc thành phố New York, Mỹ.