• 2021 nhìn lại: Một năm hỗn loạn và đổi thay nữa cho cuộc đấu tranh sinh tồn của phim ảnh

• 2021 nhìn lại: Phát trực tuyến rầm rập tiến vào thế giới anime

• 2021 nhìn lại: Trung Quốc xây dựng đế chế điện ảnh một mình một cõi

• 2021 nhìn lại: 12 phim Á hay nhất năm 2021

• 2021 nhìn lại: Điện ảnh châu Á lên ngôi

• 2021 nhìn lại: Tốp 10 phim phòng vé toàn cầu

Khi Bong Joon Ho thắng giải Phim hay nhất cho Parasite ở Oscars 2020, phát biểu nhận giải của ông kèm theo một lời nhắn nhủ tới khán giả phương Tây. “Một khi vượt qua rào cản phụ đề cao một inch, quý vị sẽ được giới thiệu rất nhiều phim tuyệt vời khác,” ông nói với những người xem phim trước đây đã tránh các phim không nói tiếng Anh — hay tệ hơn, đợi phiên bản Mỹ làm lại tất yếu. Nhà đạo diễn không phải chờ đợi lâu các dấu hiệu cho thấy lời ước của ông đang thành hiện thực.

Từ Seoul tới Surrey, cách Squid Game vươn xúc tu ảnh hưởng khắp địa cầu là chưa từng có tiền lệ

Trừ phi trong vòng vài tháng qua bạn mắc sống trên hoang đảo không có internet, tách khỏi thế giới để tham gia vào đa dạng các trò chơi chết chóc để giành tiền thưởng, chớ không thì bạn sẽ phải nghe nói tới Squid Game. Đó là phim bộ truyền hình đã đâm xuyên hệ tư tưởng của thời đại như một cây kim xuyên qua bánh xốp tổ ong — với ước tính khoảng 140 triệu khán giả khắp thế giới, trở thành chương trình được xem nhiều nhất mọi thời đại của Netflix. Nếu bạn có tham dự một bữa tiệc Halloween vào tháng 10, chắc hẳn bạn đã thấy các vị khách diện bộ đồ thể thao màu xanh lá dính máu thương hiệu của bộ phim. Nếu bạn là giáo viên dạy học ở Anh, bạn còn có thể đã phải giải tán các trò chơi trên sân trường lấy cảm hứng từ bộ phim, mặc dù đã được gắn phân loại 15.

Từ Seoul tới Surrey, cách Squid Game vươn xúc tu ảnh hưởng khắp địa cầu là chưa từng có tiền lệ. Trong vòng vài năm qua, đã có rất nhiều chương trình màn ảnh nhỏ ăn khách nhờ lời truyền miệng vươn lên thành sự kiện văn hóa đại chúng: ví dụ, phim bộ tài liệu tội phạm Tiger King châm ngòi cho vô số các cuộc tranh luận trên Zoom và các màn tung giả thuyết với bạn bè trong đợt giãn cách đầu tiên trong 2020. Nhưng kể từ Stranger Things hay Game of Thrones chẳng chương trình nào có được dấu ấn văn hóa đại chúng đến thế này.

Trước khi xuất hiện các dịch vụ phát trực tuyến, The Wire, một phim bộ cuốn hút nói tiếng Anh giờ được đông đảo đón nhận như phim bộ hay nhất của thế kỷ 21, mà còn chật vật để được các đài truyền hình để mắt tới, thì khó có cơ hội cho một phim bộ ly kỳ đẫm máu, phản đối tư bản nói tiếng Hàn

Điều đáng chú ý về vị trí của Squid Game giữa các chương trình có sự nổi tiếng khủng là để đạt tới vị trí đó, nó phải vượt rào qua rào cản cao 1 inch mà Bong Joon Ho đã nói tới. Ước tính đã có hàng chục triệu người ở Anh xem Squid Game, bất kể phụ đề tiếng Anh (cũng có một bản lồng tiếng, nhưng các nguồn tin thân cận của bộ phim nói với BBC Culture rằng khán giả Anh Quốc đa phần xem các tập phim với phụ đề, theo ý muốn của đạo diễn phim Hwang Dong Hyuk).

Các phim không nói tiếng Anh như Parasite, Pan’s Labyrinth của Guillermo Del Toro, phim lãng mạn Amélie của Pháp và Ngọa hổ tàng long năm 2000 đã đều giành được lời khen ngợi và giải thưởng từ phương Tây trước đó (không phải là thang điểm để đánh giá chúng: đây đều là những tác phẩm nghệ thuật gây sửng sốt, dù có sự chấp thuận từ phương Tây hay không). Nhưng Squid Game đã đạt được sự hiện diện đại chúng toàn cầu theo cách có thể nói là không phim điện ảnh hay chương trình truyền hình không nói tiếng Anh nào đã làm được.

Chuyện đó đặt ra vài câu hỏi. Điều gì ở Squid Game đã đánh bạt được sự ngần ngại của đại chúng phương Tây với các nội dung không nói tiếng Anh trong 2021? Và sự nổi tiếng của nó có nghĩa gì cho điện ảnh và truyền hình năm 2022? Squid Game có phải là một bất thường của văn hóa đại chúng thời đại dịch chỉ xảy ra một lần duy nhất — hay là khởi đầu cho một thời đại vươn lên mới của điện ảnh và truyền hình không nói tiếng Anh trên thế giới?

Việc chúng ta tăng sử dụng tin nhắn trên điện thoại đã vượt qua sự kháng cự phụ đề và giúp những phim không nói tiếng Anh như Parasite (ảnh trên) thành công toàn cầu

Không còn ngăn cách văn hóa

Thời điểm nhà bình luận văn hóa làm việc tại Seattle David Chen còn đang trưởng thành, “cách duy nhất để xem cái gì như Squid Game là trên một vài trang web mờ ám hay các cửa hàng DVD,” ông bật cười. “Giờ thì khác rồi. Giờ đó là giải trí dành cho thị trường đại chúng.” Là người dẫn các podcast giải trí đáng kính The Filmcast và Culturally Relevant, Chen đưa ra quan điểm chính xác. Một hay hai thập kỷ trước, một phim bộ như Squid Game sẽ chẳng đủ khả năng tiếp cận khán giả phương Tây đại chúng để tận hưởng kiểu thành công mà nó có trên Netflix vào năm 2021.

Trước khi xuất hiện các dịch vụ phát trực tuyến, phần lớn các kênh truyền hình đã thử nghiệm một vài chương trình không nói tiếng Anh. Nói thế này đi: nếu The Wire, một phim bộ cuốn hút nói tiếng Anh giờ được đông đảo đón nhận như phim bộ hay nhất của thế kỷ 21, mà còn chật vật để được các đài truyền hình để mắt tới, thì khó có cơ hội cho một phim bộ ly kỳ đẫm máu, phản đối tư bản nói tiếng Hàn. Nó đã có thể được xuất bản DVD trọn bộ vào thời đầu đến giữa những năm 2000 khi văn hóa “cày” phim nổi lên, nhưng không chương trình nào nhảy vọt từ lời truyền miệng từ bộ đĩa lên địa vị ăn khách đột phá.

Thiếu khả năng tiếp cận những tựa phim không nói tiếng Anh thời đó được phán đoán dựa trên nghi ngờ của những người gác cổng ngành giải trí là khán giả không muốn nội dung có phụ đề. “[Các hãng phim và nhà phát hành] đã tuyên bố khán giả không thích đọc phụ đề bởi vì nó gây mệt mỏi và phân tâm trên màn hình, nhưng chúng ta đọc tin nhắn trên điện thoại suốt ngày và trong mọi khía cạnh của cuộc sống, nên tôi luôn thấy nói vậy thật buồn cười,” Darcy Paquet, tác giả và nhà phê bình điện ảnh tại Seoul, đã dịch Parasite sang phụ đề tiếng Anh để phát hành phim ra quốc tế, nói. Nhiều năm, phụ đề có “vấn đề hình ảnh — liên hệ với một thứ mà mọi người tưởng tượng là rối rắm và khó xem,” ông nói.

Money Heist / La Casa de Papel ban đầu được dự định là một phim bộ ngắn, nhưng dần được mở rộng thành ba mùa

Thành công của Squid Game cho thấy cách nhìn nhận về phụ đề có thể sai — hoặc ít nhất cực kỳ cổ hủ. Nó cũng làm xói mòn bờ đê ngăn cách văn hóa đã đặt ra cách nhìn nhận đó ngay từ đầu. Trên truyền hình truyền thống, có giới hạn không gian phát sóng 24 giờ một ngày cần được lấp đầy. Trên máy chủ của những khổng lồ phát trực tuyến như Netflix thì có vô hạn không gian, có nghĩa là công ty đóng ở California này và các đối thủ của họ chẳng nề hà việc đặt làm các chương trình cho một loạt thị trường quốc tế khác nhau, và rồi đặt làm phụ đề hay lồng tiếng cho chúng trong đa dạng các ngôn ngữ để có thể tiếp cận người xem Netflix khắp thế giới. Từ khi ra mắt ở Hàn Quốc năm 2016, Netflix đã sản xuất 80 chương trình sử dụng tài năng và nhà sáng tạo Hàn Quốc — tất cả đều có thể được xem với phụ đề hay lồng tiếng khác nhau từ bất cứ nơi đâu trên thế giới, sẵn sàng được tuồn vào gợi ý chương trình và phim cho người xem nhờ thuật toán.

“Điều khiến tôi phấn khích là liệu Stranger Things tiếp theo có đến từ bên ngoài nước Mỹ không,” giám đốc nội dung của Netflix Ted Sarandos nói vào năm 2018. “Hiện giờ, về mặt lịch sử, không có gì tầm cỡ đó đến từ bất cứ đâu ngoài Hollywood.” Rõ ràng, đó không chỉ là nói suông. Công ty đã lặng lẽ nuôi dưỡng chu đáo trên nền tảng của họ hoàn cảnh cho một sự kiện toàn cầu như Squid Game nổi lên, thông qua việc làm các dự án như Money Heist của Tây Ban Nha và Dark của Đức, rồi cung cấp cho chúng mọi công cụ để được khám phá bên ngoài những thị trường này.

Netflix quả đã bỏ rất nhiều công sức vào việc tái tạo vỏ ngoài cho các chương trình từ những nước khác để khiến chúng thực sự dễ tiếp cận cho các khán giả khác. Cùng với Money Heist là Dark của Đức, phim tâm lý học đường Tây Ban Nha Elite và Lupin của Pháp đã trải thảm để Squid Game bước lên tỏa sáng

“Họ quả đã bỏ rất nhiều công sức vào việc tái tạo vỏ ngoài cho các chương trình từ những nước khác để khiến chúng thực sự dễ tiếp cận cho các khán giả khác,” Chen nói, chỉ ra Squid Game đại diện cho đỉnh điểm của những nỗ lực này. Nói cách khác, Money Heist, Dark, phim tâm lý học đường Tây Ban Nha Elite và Lupin của Pháp đã trải thảm để Squid Game bước lên tỏa sáng.

Giờ, với Squid Game chứng minh “các câu chuyện không cần được kể bằng tiếng Anh thì mới ăn khách ở những nước nói tiếng Anh,” theo lời Chen, một số chuyên gia trong ngành đang kỳ vọng các đối thủ phát trực tuyến của Netflix sẽ tăng tốc đầu tư vào các quốc gia khác, và các tựa phim không nói tiếng Anh sẽ được trao nhiều không gian quảng bá hơn so với trước thời Squid Game. Apple TV+ chẳng hạn, gần đây đã quảng bá phim bộ Hàn Quốc mới sản xuất có tên Dr Brain (có Lee Sun Kyun của Parasite đóng chính) với khán giả Anh Quốc bằng trailer và poster đều đặn cả trên mạng xã hội và trên chính nền tảng, đi trước các chương trình và phim khác. “Sáu tháng trước, có thể họ đã không quảng cáo với mức độ dữ dội như vậy,” một nguồn tin nói với BBC Culture. “Sau Squid Game cuộc chơi đã hoàn toàn khác.”

Nhiều nội dung Hàn Quốc hơn

Hiệu ứng rõ ràng và có khả năng nhất từ thành công của Squid Game là nhiều nội dung Hàn Quốc hơn sẽ được nhanh chóng đẩy lên màn ảnh khắp thế giới. Chắc chắn là có nhu cầu: cuối tháng 10, một bài báo trên The Guardian liệt kê đầy đủ các phim bộ Hàn Quốc để xem nếu bạn thích Squid Game trở thành một trong 10 bài được đọc nhiều nhất của tờ báo này, ngang hàng với những bài phóng sự tố cáo các hoạt động nội bộ của Facebook và tin đồn về một đợt giãn cách sắp tới do virus corona ở Anh.

Hellbound đã vượt qua Squid Game trở thành chương trình được xem nhiều nhất trên Netflix, đứng đầu bảng xếp hạng ở 80 quốc gia khác nhau trong vòng 24 giờ công chiếu hồi tháng 11/2021

“Mọi người đang khám phá nội dung Hàn Quốc ở một cấp độ chưa từng có,” Paquets nói, chỉ ra “quá trình xây dựng chậm rãi này” đã bắt đầu hai thập kỷ trước với những phim như Oldboy của Park Chan Wook được số nhỏ sùng bái. “Có những phim đã [tìm cách] kết nối với một số người ở nước ngoài. Tuy nhiên, một vài năm trước, cảm giác như có một bước nhảy vọt, với nhiều phim hơn chắc chắn sẽ tiếp nối.” Một nguồn tin tại một dịch vụ phát trực tuyến lớn củng cố giả thuyết này. Được phỏng vấn với yêu cầu giữ kín tên, họ gợi ý BBC Culture rằng với các phim lẻ và phim bộ Hollywood vẫn đang trong chế độ chạy đuổi sau khi bị ngừng sản xuất vì đại dịch, các bên phát trực tuyến hoàn toàn có thể bắt đầu mua bản quyền các chương trình Hàn Quốc có sẵn vừa để ăn theo thành công của Squid Game vừa để giữ nền tảng của họ luôn đầy nội dung mới. “Mọi người đang tự hỏi Squid Game tiếp theo là gì, liệu họ có thể tự làm ra nó bằng việc đầu tư cho các nhà sáng tạo Hàn Quốc không và cho đến lúc đó, họ có thể dựng cầu nối ngắn hạn bằng việc mua các chương trình có sẵn chưa có mặt [ở các thị trường phương Tây] ra sao,” họ giải thích. “Điều này dĩ nhiên đã diễn ra nhưng sau Squid Game, [có] tính khẩn cấp hơn.”

Chương trình Hàn Quốc đã được cho hiện diện nhiều hơn trên các nền tảng. Vào tháng 11, phim bộ giả tưởng bạo lực của Yeon Sang Ho Hellbound được đẩy mạnh quảng bá nhằm ăn theo thành công của Squid Game, được hiển thị nổi bật trong thư viện của người dùng một cách đáng nghi là đã chẳng được như thế nếu bộ phim của Hwang Dong Hyuk không thành công khủng như vậy. Hellbound sau đó đã vượt qua Squid Game trở thành chương trình được xem nhiều nhất trên Netflix tháng đó, đứng đầu bảng xếp hạng ở 80 quốc gia khác nhau trong vòng 24 giờ công chiếu.

Phim kinh dị hành động Hàn Quốc Train to Busan năm 2016 sắp có bản Mỹ làm lại gây tranh cãi tên Last Train to New York

Phim lẻ và phim bộ Hàn Quốc đã vươn lên từ trước khi Seong Gi Hun, Cho Sang Woo và các bạn chơi mặc bộ đồ thể thao màu xanh lá lần đầu. Từ Parasite tới phim kinh dị xác sống Train to Busan của nhà sáng tạo Hellbound Yeon Sang ho, đã trở thành một phim ăn khách bất ngờ với khán giả phương Tây nhờ lời truyền miệng từ khi phát hành năm 2016, dẫn đến một phần tiếp theo năm 2019 và một bản Mỹ làm lại sắp ra mắt, điện ảnh Hàn Quốc đã có tiếng vang toàn cầu với tần suất ngày càng tăng trong vòng năm năm qua.

Yeon Sang Ho nói với tạp chí Time trong một phỏng vấn gần đây rằng “nội dung Hàn Quốc dần đã chiếm được lòng tin của khán giả toàn cầu trong vòng 10 hay 15 năm qua... Có vẻ như bất chợt, nhưng tôi tin rằng nhiều nhà sáng tạo phim điện ảnh và truyền hình đã từng chút một tập hợp sự tin tưởng từ các thị trường toàn cầu qua nội dung chất lượng cao, và tôi cảm thấy điều đó đã dẫn tới sự quan tâm bùng nổ này.”

Phim ly kỳ tâm lý Burning của Lee Chang Dong trở thành phim Hàn Quốc dầu tiên lọt vào danh sách rút gọn chín phim tranh giải phim quốc tế hay nhất tại Oscar 2019 trước khi Parasite quét sạch mọi đối thủ một năm sau bằng việc thắng hạng mục chính phim hay nhất. Từ đó, Minari của Lee Isaac Chung — nói cho đúng thì là phim Mỹ nhưng có sự tham gia của các tài năng Hàn Quốc và nói về trải nghiệm nhập cư của một gia đình Hàn Quốc — cũng đã được công nhận bằng giải thưởng từ phương Tây. Liên hoan phim Hàn Quốc London lần gần đây nhất đã thu hút lượng khán giả kỷ lục với chương trình 60 phim điện ảnh từ trước cho tới sắp ra mắt của khu vực (‘Tôi đặc biệt hào hứng muốn mọi người xem Escape from Mogadishu của Ryoo Seung Wan. Đó là một phim thực sự làm bạn trầm trồ vì quy mô,” Paquet tươi cười nói).

Năm 2020, BTS trở thành nhạc sĩ có năm đĩa đơn đứng đầu tại Mỹ nhanh nhất sau Michael Jackson

Paquet miêu tả sự bùng nổ của điện ảnh Hàn Quốc ở nước ngoài như một phần của quá trình trẻ hóa văn hóa rộng lớn hơn. Theo Choe Sang Hun của The New York Times viết gần đây, suốt nhiều thập kỷ, “danh tiếng của quốc gia này được định nghĩa bằng xe và điện thoại di động từ những công ty như Hyundai và LG.” Giờ những mặt hàng văn hóa xuất khẩu — phim điện ảnh như Parasite, phim bộ như Squid Game và những ban nhạc Kpop thu phục khán đài chật ních như BTS và Blackpink, được khán giả toàn cầu thưởng thức trên những điện thoại đó và trong những chiếc xe đó. “Kpop chắc chắn đã khiến mọi người biết về Hàn Quốc nhiều hơn, và thành công đó đã lan sang các lĩnh vực khác như điện ảnh và truyền hình,” Paquet nói. Mỗi mặt hàng xuất khẩu thành công mang tới thêm đầu tư vào nghệ thuật và giải trí Hàn Quốc, ông bổ sung. Squid Game, mặt hàng xuất khẩu văn hóa có sức vươn xa nhất tới giờ, có thể đẩy mạnh đầu tư vào (và mặt hàng xuất ra từ) văn hóa đại chúng Hàn Quốc tới Anh Quốc và xa hơn nữa.

Cuộc đại tu ngành dịch thuật

Ảnh hưởng của Squid Game khó mà chỉ giới hạn ở phim điện ảnh và truyền hình Hàn Quốc. Nhìn rộng ra toàn cảnh, bạn sẽ nhận thấy không chỉ có mình Squid Game mang nội dung có phụ đề tới khán giả đại chúng nói tiếng Anh trong năm 2021. Ở các cụm rạp chiếu, gần đây phim Marvel Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings trở thành phim thời đại dịch đầu tiên vượt mốc 400 triệu USD ở phòng vé toàn cầu, thu về 100 triệu USD chỉ trong năm ngày đầu công chiếu ở Mỹ — dù phần lớn bộ phim nói tiếng Quan thoại với phụ đề tiếng Anh. Phiên bản điện ảnh của vở nhạc kịch In the Heights của Lin-Manuel Miranda cũng cho thấy thành công tương tự với khán giả nói tiếng Anh. Họ rõ ràng không để ý chuyện lời thoại và lời bài hát trong phim liên tục chuyển sang tiếng Tây Ban Nha để phản ánh cộng đồng Mỹ Latinh mà phim miêu tả (và phiên bản West Side Story của Spielberg có các đoạn hội thoại tiếng Tây Ban Nha với phụ đề tiếng Anh).

Khán giả Hàn Quốc chất vấn chất lượng phụ đề tiếng Anh của Squid Game

Các nhà phân tích trong ngành tuyên bố, điều này phản ảnh khung cảnh văn hóa đại chúng toàn cầu hóa hơn. Bật đài năm 2021 và bạn không phải đợi lâu mới được nghe những nhạc sĩ như người tiên phong nhạc pop Latinh Bad Bunny hay BTS lên sóng — cả hai đã leo thang bảng xếp hạng và bán sạch vé các khán đài ở các thị trường nói tiếng Anh mặc dù hát bằng tiếng mẹ đẻ. “Điều này đi theo một xu hướng lớn hơn, khi khán giả lớn lên với internet và không nhìn những biên giới địa lý như người ta đã từng nhìn,” một nguồn tin từ một nền tảng phát trực tuyến khác nói, chỉ ra phát triển đó được đẩy nhanh nhờ những nền tảng như TikTok, nơi các liên hệ và đề xuất liên quan đến văn hóa đại chúng được chia sẻ trong cộng đồng người dùng quốc tế (một “thử thách bánh quy dalgona Squid Game” bắt đầu thành xu hướng trên TikTok thu về hơn 58 triệu lượt xem và giúp tăng độ nổi tiếng của bộ phim với khán giả trẻ tuổi hơn). “Năm 2022, hãy kỳ vọng các nội dung không nói tiếng Anh từ muôn nơi tạo ra đột phá,” họ dự đoán.

Các bánh xe có vẻ đã vào guồng rồi. Đầu tháng 1, nổi lên tin tức “thiếu hụt người dịch” vì các công ty cung cấp phụ đề phim và chương trình truyền hình cho các thị trường khác chật vật theo kịp nhu cầu tạo ra từ những chương trình như Squid Game. “Không có người dịch, không có người lồng tiếng, không có người ghép — ngành công nghiệp chưa có đủ nguồn lực để làm việc đó,” David Lee — CEO của Iyuno-SDI, một trong những nhà cung cấp phụ đề và lồng tiếng lớn nhất của ngành — nói với trang công nghệ Rest of World sau khi trên mạng nổ ra một cuộc tranh luận (khá thú vị) về cách phụ đề đến với màn ảnh của chúng ta.

“Thử thách bánh quy dalgona Squid Game” bắt đầu thành xu hướng trên TikTok thu về hơn 58 triệu lượt xem và giúp tăng độ nổi tiếng của bộ phim với khán giả trẻ tuổi hơn

Vào tháng 9, nhân vật có ảnh hưởng người Mỹ gốc Hàn Youngmi Mayer làm một video lan truyền chỉ ra các điểm không chính xác trong bản dịch tiếng Anh của Squid Game — các khoảnh khắc đánh mất bối cảnh văn hóa quan trọng hay thể hiện sai những chi tiết nhân vật quan trọng (dù khán giả tranh cãi rằng phụ đề của Squid Game được dịch chính xác hơn thuyết minh được cung cấp nhằm tăng độ dễ tiếp cận). Các thiếu sót này có thể cho là gắn với khủng hoảng lao động liên quan đến trả lương thấp và điều kiện làm việc áp lực cao: Netflix, như Rest of World chỉ ra, trả có “13 USD một phút để dịch thoại tiếng Hàn sang phụ đề tiếng Anh, [với] chỉ một phần con số đó [về] trực tiếp vào túi của người dịch.” Mức lương này phản ánh định mức trong ngành.

Thành công của Squid Game có thể dẫn đến cải thiện những định mức này. Với bộ phim của Hwang Dong Hyuk cho thấy tiềm năng thương mại của chương trình không nói tiếng Anh ở các thị trường khác — Netflix đã ước tính Squid Game tạo ra gần 900 triệu USD giá trị cho công ty — Paquet hy vọng mọi thứ sớm sẽ thay đổi. “Khó để dịch những ẩn ý trong ngôn ngữ tiếng Hàn vào những từ hiện lên chớp nhoáng trên màn hình. Tôi nghĩ nếu bỏ thật nhiều thời gian vào phụ đề thì thực sự sẽ cải thiện trải nghiệm người xem hơn. [Nhưng để làm điều đó bạn cần] nhiều nguồn lực và thời gian.”

Khai tử phim làm lại

“Chỉ vài năm trước, Squid Game sẽ thành thứ được chia sẻ trong ngành chủ yếu như một nguồn nguyên liệu để làm lại ở Mỹ cực kỳ công hiệu,” nhân vật có sức ảnh hưởng trong ngành phim Mỹ và nhà sáng lập trang web biên kịch The Blacklist Franklin Leonard viết trên Twitter gần đây. Leonard cho rằng, một thập kỷ trước, khả năng cao là phần lớn người xem toàn cầu sẽ chạm trán lần đầu với một phim như thế này qua một phiên bản Mỹ chuyển thể tư liệu gốc. Đặc biệt đầu những năm 2000, các phim kinh dị châu Á được Mỹ làm lại luôn có mặt ngoài rạp chiếu.

Park Hae Soo, nam diễn viên đã tham gia Squid Game, đóng chính trong Money Heist phiên bản Hàn của Netflix

Về lý thuyết, thành công của Squid Game có thể đóng đinh vào cỗ quan tài của xu hướng dần biến mất này. Với Squid Game (và về mặt này tính cả Shang-Chi nữa) cho thấy một văn hóa tan dần ngần ngại với phụ đề, và theo đó là mong muốn xem bản nguyên tác nếu có, thì sao phải mất công làm lại với một dàn diễn viên Anh hay Mỹ?

“Lý lẽ cho [phim làm lại] đã trở nên hạn chế hơn,” Chen nói. “Squid Game chẳng hạn. Có thể có một bản làm lại Squid Game không? Có thể hình dung được, nhưng tôi nghĩ nhiều người sẽ lập luận rằng khá là vô ích.” Luôn sẽ có lý lẽ để có phần làm lại trong những trường hợp khi người ta không dễ dàng tiếp cận được nguyên tác, hay trong đó một bối cảnh văn hóa khác có thể bổ sung đáng kể vào tác phẩm hiện có, ông nói, chỉ ra The Departed chuyển thể tác phẩm tội phạm Hồng Kông kinh điển Vô gian đạo của Martin Scorsese năm 2006 là một ví dụ tốt. “Bổ sung đáng kể vào những điều đã có sẵn bằng việc đặt vào một bối cảnh văn hóa mới là mafia Boston. Bằng việc đặt vào một nơi chốn mới để trở thành một dạng câu chuyện khác, tôi nghĩ có giá trị trong đó. Nhưng trường hợp làm lại thứ gì đó mà có ích và có lợi tài chính đang ngày càng trở nên hạn chế hơn.”

Chưa có phán quyết liệu Squid Game có thực sự đại diện cho khởi đầu của dấu chấm hết cho các phần làm lại không. Hiếu kỳ là Netflix đang sản xuất một bản làm lại Hàn Quốc của Money Heist, còn Tilda Swinton và Mark Ruffalo đang thảo luận để đóng chính một phiên bản truyền hình ngoại truyện Parasite, cho dịch vụ phát trực tuyến HBO Max, cho thấy vẫn còn sự sống trong định dạng làm lại của Mỹ. Đạo diễn Train to Busan Yeon Sang Ho nói với tạp chí Time: “Là người sáng tạo, cá nhân tôi hy vọng phiên bản làm lại mới sẽ không thực sự liên hệ hay nghĩ quá nhiều về việc phải trung thành với nguyên tác... Nếu thể hiện lại gần như chính xác nguyên tác, thì xem luôn bản gốc Train to Busan không tốt hơn sao?”

Lý lẽ cho phim làm lại đã trở nên hạn chế hơn

Tuy nhiên, điều chắc chắn là chủ đề chính của Squid Game sẽ tiếp tục được thảo luận trong phim điện ảnh và truyền hình khắp thế giới — bất kể ngôn ngữ hay quốc gia tạo ra nó. “Squid Game nói về chủ nghĩa tư bản, cùng cách một chương trình như [phim tâm lý về ông trùm truyền thông Jesse Armstrong] Succession nói về chủ nghĩa tư bản,” Chen nhận xét. “Cả hai phim xoáy sâu vào chủ nghĩa tư bản và những hiểm họa đi cùng. Trong thế giới đang vật lộn với đại dịch, bất bình đẳng thu nhập và các vấn đề chăm sóc sức khỏe đã được phóng đại. Có lý do những câu chuyện cụ thể như vậy cộng hưởng với người xem. Tôi sẽ nói rằng việc cả hai phim đều nói về chủ nghĩa tư bản đã là một yếu tố lớn trong sự nổi tiếng của chúng.”

Các gợn sóng lan ra từ thành công của Squid Game sẽ mất chút thời gian mới cảm nhận được nhưng sẽ thú vị để quan sát. Như Sang Woo do Park Hae Soo thủ vai tuyên bố trong một trận chiến cam go ở tập cuối của bộ phim: “Chúng ta đã đi quá xa không còn có thể ngừng lại lúc này.” Điều tương tự có thể đúng với Squid Game (đã được làm tiếp mùa hai) — và ảnh hưởng nó sẽ có lên điện ảnh và truyền hình trong năm 2022 và xa hơn nữa.