Vị đạo diễn kỳ cựu người Đài Loan Hầu Hiếu Hiền không ngạc
nhiên trước sự công nhận bất ngờ với giải Đạo diễn xuất sắc
nhất ở Liên hoan phim Cannes năm nay.
Đạo diễn 68 tuổi nhận giải thưởng ngày 24 tháng 5 cho phim
Nhiếp Ẩn Nương (
The Assassin),
bộ phim truyện thứ 21 của ông – nhưng là phim võ thuật đầu tiên –
trong một sự nghiệp thành công trải dài hơn ba thập kỷ.
Hầu
Hiếu Hiền giữ vẻ bình tĩnh và không tỏ rõ phản ứng khi được
đọc tên, sau đó nói với phóng viên rằng ông đã vui mừng khi
được đề cử rồi, trong khi đùa về tuổi tác của mình và nói
thêm đây không phải là lần đầu ông tới Cannes.
Hầu Hiếu Hiền nhận giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại Cannes 2015
Đúng vậy, đây là lần thứ bảy phim của ông được trình chiếu tại Cannes từ khi
Daughter of the Nile
được góp mặt trong lĩnh vực độc lập Directors’ Fortnight năm
1988, dù năm đó đánh dấu lần đầu ông mang về giải thưởng Đạo
diễn xuất sắc nhất. Bộ phim
The Puppetmaster thắng giải Ban giám khảo năm 1993, còn
Millennium Mambo thắng giải Technical Grand Prize tại Cannes năm 2001.
Nói
bằng tiếng Quan Thoại qua người phiên dịch, vị đạo diễn giữ
bài phát biểu nhận giải của ông ngắn gọn và thú vị, “Rất khó
để làm phim, để tìm tài trợ, tôi muốn cảm ơn toàn bộ đoàn
làm phim và diễn viên.”
Không may cho Hầu Hiếu Hiền, ông
lại thất bại – lần thứ sáu – trong việc mang về giải thưởng
cao quý nhất của Cannes, Cành cọ vàng, được trao cho đạo diễn
bản địa Jacques Audiard cho phim
Dheepan. Tờ báo Pháp
Liberation phê phán quyết định này của ban giám khảo, khẳng định
Nhiếp Ẩn Nương là bộ phim xứng đáng hơn.
Trong
khi vui mừng với chiến thắng của mình, đạo diễn họ Hầu nói
rằng giải thưởng không có ý nghĩa nhiều với ông, nói thêm
“nghệ sĩ thực thụ không thể chỉ nghĩ về việc thắng giải” và
điều quan trọng nhất trong việc làm phim là “có tâm”.
Thư Kỳ trong vai Nhiếp Ẩn Nương
Ai cũng có thể làm đạo diễn; họ chỉ cần chú ý đến môi
trường sống, nơi họ sinh trưởng và con người xung quanh, ông nói.
Phim và tiểu thuyết chỉ là cách diễn đạt, ông nói thêm.
Là một phim kiếm hiệp thời Đường,
Nhiếp Ẩn Nương
tạo một sự đối lập rõ ràng với các phim chính kịch trước đó
của Hầu Hiếu Hiền, dù các nhà phê bình phải ngỡ ngàng với
việc ông biết cách giữ phong cách và nghệ thuật hình ảnh tối
giản tiêu biểu trong khi vẫn trung thành với bản chất của thể
loại này.
Nói chuyện với các phóng viên về thắng lợi
cột mốc trong sự nghiệp, Hầu Hiếu Hiền phủ nhận các thông tin
dự án tốn 10 năm mới hoàn thành, nói rằng chỉ hơn tám năm,
phần lớn bởi ông bận bịu với công việc tại giải Kim Mã của
Đài Loan và Liên hoan phim Đài Bắc. Đạo diễn Hầu thành lập Học
viện điện ảnh Kim Mã năm 2009, một chương trình giảng dạy và
phát triển cho các đạo diễn tài năng mới của Đài Loan. Ông
cũng là chủ tịch danh dự của Hiệp hội Phim ảnh và Văn hóa
Đài Loan.
Ngoài khó khăn trong việc tìm tài trợ cho
Nhiếp Ẩn Nương,
có kinh phí khá nhỏ là 15 triệu USD – hơn một nửa đến từ
Trung Quốc – đạo diễn Hầu nói việc khó khăn nhất trong quá
trình làm phim là viết kịch bản, bởi ông phải suy nghĩ xem
những hình ảnh kiếm hiệp đẹp mắt trong tâm trí ông có thể được
chuyển lên màn ảnh không.
Cảnh trong phim Nhiếp Ẩn Nương
Tạ Hải Minh, một trong các biên kịch của
Nhiếp Ẩn Nương,
nói Hầu Hiếu Hiền cũng không thỏa mãn 100% với bộ phim được
các phê bình coi là hay nhất của ông. Tạ Hải Minh tiết lộ ban
đầu vị đạo diễn muốn quay cả phim bằng một camera Bolex cổ chỉ
có thể quay được 20 giây một lần, nhưng bị cả đoàn phim thuyết
phục đổi ý. Ông đành chấp nhận sử dụng đa số các công nghệ
thiết bị quay phim tân tiến nhất.
Sinh năm 1947 tại tỉnh
Quảng Đông, phía nam Trung Quốc, Hầu Hiếu Hiền cùng gia đình di
cư sang Đài Loan khi mới một tuổi và dành phần lớn tuổi thơ ở
thành phố Cao Hùng miền nam.
Sau khi hoàn thành nghĩa vụ
quân sự, ông học điện ảnh tại Đại học Nghệ thuật Quốc gia Đài
Loan, khi đó còn là Học viện Nghệ thuật Quốc gia, trước khi làm
trợ lý cho đạo diễn bản địa nổi tiếng Lý Hành vào năm 1973.
Ông viết kịch bản đầu tay năm 1975, và đến năm 1980 đạo diễn bộ
phim đầu tiên,
Cute Girl, còn được biết đến với tên
Lovable You.
Kể
từ đó, các phim của ông đã được đón nhận tại các liên hoan
phim quốc tế danh tiếng. Hai năm liền ông thắng giải Khí cầu
vàng tại Liên hoan phim Three Continents năm 1984 và 1985 với các
phim
The Boys From Fengkuei và
A Summer at Grandpa’s. Một năm sau, bộ phim
A Time to Live, a Time to Die nhận giải FIPRESCI tại Liên hoan phim quốc tế Berlin. Tại Liên hoan phim Venice năm 1989, bộ phim
Bi tình thành thị (
A City of Sadness, tạm dịch:
Thành phố buồn) thắng giải Sư tử vàng, giải thưởng lớn nhất của liên hoan này.
Cảnh trong phim Bi tình thành thị
Bốn phim của vị đạo diễn đã được tạp chí Hồng Kông
Yazhou Zhoukan
chọn vào danh sách “100 phim Hoa ngữ hay nhất thế kỷ 20”. Ông
cũng được bình chọn là Đạo diễn của thập kỷ cho thập kỷ 1990
trong một cuộc bình chọn của các nhà phê bình phim Mỹ và
quốc tế do
The Village Voice và
Film Comment tổ
chức. Ông đã nhận giải Thành tựu trọn đời do cống hiến cho
điện ảnh tại Giải thưởng điện ảnh châu Á tháng 3 năm 2014.
Các
phim của Hầu Hiếu Hiền không đơn thuần nói tiếng Quan thoại hay
Khách Gia. Năm 2003, ông đạo diễn bộ phim Nhật
Café Lumiere tưởng nhớ đạo diễn Nhật Bản Yasujiro Ozu, và năm 2008 ông hoàn thành dự án nói tiếng Pháp đầu tiên,
Flight of the Red Balloon, nói về một gia đình Pháp qua cái nhìn của một học sinh người Trung Quốc.
Hầu Hiếu Hiền cũng có vài kinh nghiệm diễn xuất, đã góp mặt trong bộ phim
Taipei Story
năm 1984 của đồng nghiệp cũng đoạt giải Đạo diễn xuất sắc
nhất ở Cannes Dương Đức Xương, cũng như bộ phim hài chính kịch
Young Style năm 2013. Ông cũng là một ca sĩ và góp giọng trong nhạc phim của
Dust of Angels, một phim Đài Loan do ông đồng sản xuất.
Bất
chấp thành công ngất ngưởng về mặt phê bình, rất ít phim của
Hầu Hiếu Hiền được phát hành rộng rãi cho khán giả phương Tây
ngoài phạm vi liên hoan phim bởi hương vị nghệ thuật của chúng.
Hầu Hiếu Hiền sẽ nhận thưởng 5 triệu Tân Đài tệ (164.000 USD) tiền
mặt từ chính quyền Đài Loan cho chiến thắng tại Cannes của
mình, song ông nói mình không làm phim vì tiền.
Cảnh trong phim Café Lumiere
Khi không làm phim, Hầu Hiếu Hiền tích cực tham gia các hoạt
động chính trị xã hội. Ông đã tham gia nhiều sự kiện bênh vực
quyền lợi của người lao động nhập cư, hôn nhân với người nước
ngoài và bảo tồn các di sản và khu di tích lịch sử.
Dịch: © Phương Hà @Quaivatdienanh.com
Nguồn: Want China Times