• Điện ảnh Trung Quốc đang trên đà thắng lợi nhưng liệu có bền lâu

• Phòng vé Trung Quốc hè 2023 toàn thắng với phim trong nước

• Phim nội địa dẫn đầu sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường phim Trung Quốc hè 2023

Khoảng 1,53 tỉ nhân dân tệ (214 triệu USD) từ hơn 36,6 triệu lượt đến rạp trong thời gian từ ngày 30 tháng 12 đến ngày 1 tháng 1, trong đó phim nội địa đóng góp 1,41 tỉ nhân dân tệ, tức 92% tổng doanh thu bán vé, theo dữ liệu từ Cục Điện ảnh Trung Quốc, cơ quan quản lý đầu ngành.

Khách tới rạp chiếu phim ở Hoài An, tỉnh Giang Tô, xếp hàng mua vé vào đêm giao thừa bước sang năm 2024

Shining for One Thing, làm lại từ phim bộ truyền hình nổi tiếng cùng tên năm 2022, đã thống trị bảng xếp hạng phòng vé đầu năm 2024, lôi kéo hàng triệu cặp đôi trẻ trải qua đêm giao thừa lãng mạn và đáng nhớ tại rạp chiếu phim.

Tổng cộng có 1.314 rạp đã tổ chức các buổi chiếu đặc biệt khi bộ phim ra mắt, tái hiện khung cảnh kinh điển với những đợt phun tuyết nhân tạo.

Phim hài Johnny Keep Walking!, gây được tiếng vang trong lòng đông đảo dân văn phòng nhờ miêu tả châm biếm vấn nạn công sở, đã giành được vị trí thứ hai trên bảng xếp hạng phòng vé toàn quốc trong kỳ nghỉ năm mới. Theo sau ở vị trí thứ ba là phim tội phạm Hồng Kông The Goldfinger, lấy cảm hứng từ một vụ tham nhũng khét tiếng vào những năm 1980.

Doãn Hồng, phó chủ tịch Hiệp hội Điện ảnh Trung Quốc, cho biết sau khi vượt qua những khó khăn do đại dịch COVID-19 kéo dài ba năm, ngành điện ảnh Trung Quốc đã chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ và ổn định với hàng loạt phim bom tấn chất lượng cao. Điều này thể hiện sự sôi động của thị trường nội địa cũng như sự kiên trì và cần cù của các nhà làm phim, Doãn Hồng nói thêm.

Khán giả xem áp phích Johnny Keep Walking và The Goldfinger tại Wanda Cinema trong kỳ nghỉ Tết Dương lịch 1 tháng 1 năm 2024 tại Trùng Khánh, Trung Quốc

Năm ngoái đã kết thúc đầy hứa hẹn, với tổng doanh thu phòng vé là 54,91 tỉ nhân dân tệ, tăng 83,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù con số này thấp hơn 64,3 tỉ nhân dân tệ thu được vào năm 2019, một năm trước khi đại dịch khiến các rạp chiếu phim trên toàn quốc phải đóng cửa trong sáu tháng, nhiều người trong ngành và các nhà phân tích cho biết ngành công nghiệp điện ảnh ở Trung Quốc đang phục hồi lành mạnh.

Ngoài cư dân thành thị, dân ở vùng sâu vùng xa chưa có rạp chiếu phim giờ đây đã được tiếp cận với giải trí điện ảnh. Cục Điện ảnh Trung Quốc cho biết 262 chuỗi rạp chiếu phim kỹ thuật số ở nông thôn, chủ yếu chiếu phim ngoài trời, đã tổ chức 42.000 đội cung cấp 8,24 triệu suất chiếu miễn phí cho cư dân nông thôn vào năm ngoái.

Doãn Hồng cho biết, “Từ mùa tết đến mùa hè, và từ kỳ nghỉ Quốc khánh đến kỳ nghỉ Tết Dương lịch gần đây, các rạp chiếu phim ở Trung Quốc đã chứng kiến khán giả trở lại đáng kể trong những mùa phòng vé cao điểm này, cho thấy sức hấp dẫn ngày càng tăng của phim nội địa.”

Bom tấn chiếm ưu thế

Người đàn ông bế đứa trẻ đi ngang qua áp phích phim Mãn giang hồng trong một rạp chiếu phim ở Phúc Châu, ngày 25 tháng 1 năm 2023

Báo hiệu một xu hướng thay đổi trong những năm gần đây, khán giả Trung Quốc hiện chuộng những câu chuyện nội địa hơn, bằng chứng là cả 10 phim bom tấn có doanh thu cao nhất năm ngoái đều là xuất phẩm nội địa.

Quán quân phòng vé năm ngoái, phim ly kỳ lịch sử Mãn giang hồng của Trương Nghệ Mưu, và á quân, sử thi giả tưởng Lưu lạc địa cầu II của đạo diễn Quách Phàm, đã được phát hành trong mùa tết, mùa phòng vé cạnh tranh nhất toàn quốc.

Thành công của Mãn giang hồng, câu chuyện hư cấu về một nhóm dân thường liều lĩnh tìm cách trả thù cho Nhạc Phi, vị tướng yêu nước bị gài bẫy và bị hành quyết vào thời nhà Tống (960-1279), phần lớn là nhờ kịch bản được viết khéo léo và diễn xuất cảm động của dàn diễn viên xuất sắc, bao gồm Thẩm Đằng, Dịch Dương Thiên Tỉ và Lôi Giai Âm.

Bộ phim đã kiếm được 4,54 tỉ nhân dân tệ, đứng đầu bảng xếp hạng phòng vé Trung Quốc năm ngoái và cũng là phim có doanh thu cao thứ tám trên toàn thế giới.

Người dân đi ngang qua tấm áp phích của bộ phim khoa học giả tưởng Trung Quốc Lưu lạc địa cầu II ở Bắc Kinh vào ngày 22 tháng 1 năm 2023

Được coi là chuỗi phim có khả năng thay đổi cuộc chơi trong việc hồi sinh các tác phẩm khoa học giả tưởng trong nước, Lưu lạc địa cầu — phần đầu được phát hành năm 2019 — đã trở lại màn ảnh Trung Quốc với phần hai, kiếm được 4,03 tỉ nhân dân tệ chiếm vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng phòng vé năm ngoái.

Được phát hành ở tổng cộng 39 quốc gia và khu vực, Lưu lạc địa cầu II là một trong những phim bom tấn Trung Quốc có ảnh hưởng nhất được trình chiếu ở nước ngoài năm ngoái.

Ngoài tuyến truyện chính của phần đầu tiên kể về việc con người bắt đầu chuyến thám hiểm kéo dài 2.500 năm để thoát khỏi mặt trời đang hấp hối, Lưu lạc địa cầu II suy ngẫm sâu hơn về sống số bằng việc khám phá cách bảo toàn ý thức của con người trên internet để đạt được "sự bất tử" và tiếp tục nền văn minh.

Nhà phê bình phim Yuan Yun'er, sống và làm việc ở Bắc Kinh, cho biết những khái niệm này đan xen với những tiến bộ khoa học tiên tiến của Trung Quốc như hàng không vũ trụ và trí tuệ nhân tạo, đã thu hút sự quan tâm lớn hơn của những người đam mê khoa học viễn tưởng.

Never Say Never dựa trên câu chuyện về người sáng lập câu lạc bộ võ thuật giúp đỡ trẻ em từ các gia đình nghèo khó ở tỉnh Tứ Xuyên

“Tiến bộ trong nghiên cứu và phát triển khoa học của Trung Quốc mang lại mảnh đất màu mỡ cho nguồn cảm hứng trong các tác phẩm khoa học viễn tưởng, cũng là một trong những thể loại hứa hẹn nhất để thể hiện những câu chuyện Trung Quốc ở nước ngoài và thu hút khán giả nước ngoài,” bà nói thêm.

Nhiêu Thự Quang, chủ tịch Hiệp hội phê bình điện ảnh Trung Quốc, cho biết phim chuyển thể từ các vụ án có thật hoặc tập trung vào các vấn đề xã hội có liên quan cũng nổi lên thành một thể loại vượt bật, thu hút đông đảo khán giả.

Những bộ phim nổi tiếng như vậy bao gồm No More Bets, lấy cảm hứng từ nhiều vụ lừa đảo qua mạng ở một số nước Đông Nam Á; Never Say Never, dựa trên câu chuyện về người sáng lập câu lạc bộ võ thuật giúp đỡ trẻ em từ các gia đình nghèo khó ở tỉnh Tứ Xuyên; và Beyond the Clouds, kể câu chuyện có thật về cô giáo Trương Quế Mai đã cống hiến cả cuộc đời mình cho việc giáo dục trẻ em gái nông thôn ở tỉnh Vân Nam.

Beyond the Clouds kể câu chuyện có thật về cô giáo Trương Quế Mai đã cống hiến cả cuộc đời mình cho việc giáo dục trẻ em gái nông thôn ở tỉnh Vân Nam

Ngoài ra, Endless Journey, phim tội phạm chuyển thể từ tác phẩm văn học lấy cảm hứng từ câu chuyện có thật, bật lên thành phim có doanh thu phòng vé cao nhất tháng cuối năm ở Trung Quốc. Endless Journey là một trong 69 bộ phim được chiếu trong tháng 12, tăng đáng kể so với 19 phim được chiếu cùng tháng đó năm 2022.

Endless Journey miêu tả một người hùng bất đắc dĩ, một cựu cảnh sát kiên trì hơn 12 năm truy lùng kẻ chịu trách nhiệm vụ tấn công tình dục rồi sát hại một cô gái 14 tuổi.

Nhiêu Thự Quang nói, “Thành công của những bộ phim như Endless Journey, dựa trên những câu chuyện có thật, phản ánh thị hiếu đang thay đổi của khán giả Trung Quốc. Khán giả ngày nay thích những câu chuyện liên quan đến Trung Quốc hiện đại hoặc đề cập đến những chủ đề thân thuộc.”

Văn hóa truyền thống, được nuôi dưỡng bằng lịch sử lâu đời của Trung Quốc, cũng đã truyền cảm hứng cho các nhà làm phim.

Endless Journey miêu tả một người hùng bất đắc dĩ, một cựu cảnh sát kiên trì hơn 12 năm truy lùng kẻ chịu trách nhiệm vụ tấn công tình dục rồi sát hại một cô gái 14 tuổi

Ví dụ về phạm vi này từ thành công của Tràng An tam vạn lý, phim hoạt hình kể lại câu chuyện các thi hào nhà Đường (618-907), đến Phong thần tam bộ khúc, sử thi giả tưởng lấy cảm hứng từ tiểu thuyết Phong thần diễn nghĩa thời nhà Minh (1368-1644).

Giao lưu nước ngoài

Với việc Trung Quốc dỡ bỏ các hạn chế về đại dịch vào đầu tháng 1 năm ngoái, trao đổi điện ảnh toàn cầu và nhập khẩu phim nước ngoài cũng chứng kiến sự phục hồi.

Tổng cộng có 84 phim nhập khẩu, trong đó có 28 phim Hollywood, được phát hành ở nước này năm ngoái, theo dữ liệu từ Hiệp hội Chiếu bóng và Phát hành phim Trung Quốc.

Ngoài các phim bom tấn trong nước như Lưu lạc địa cầu II và Vô danh trình chiếu ở một số thị trường nước ngoài, bao gồm Bắc Mỹ, phim Trung Quốc đã được trình chiếu ở tổng cộng 19 quốc gia và khu vực, bao gồm Ai Cập, Chile, Colombia, Nam Phi và Nigeria.

Người hâm mộ xem bộ phim hoạt hình Nhật Bản The First Slam Dunk tại rạp chiếu ở Thượng Hải vào tháng 4 năm 2023

Phim bom tấn nước ngoài dù không thành công về mặt thương mại như những phim ra mắt cách đây vài năm nhưng vẫn tạo được dấu ấn ở thị trường Trung Quốc.

Fast X, phần thứ 10 của chuỗi Fast and Furious chủ đề đua xe đường phố, kiếm được 984 triệu nhân dân tệ trở thành phim nước ngoài có doanh thu cao nhất ở Trung Quốc năm ngoái. Với sự tham gia của nam diễn viên Vin Diesel, đây cũng là phim Hollywood có doanh thu cao thứ 12 trên bảng xếp hạng phòng vé hàng năm của đất nước này.

Phim hoạt hình Nhật Bản tiếp tục được ưa chuộng ở Trung Quốc. Bộ phim phiêu lưu tuổi mới lớn Suzume của đạo diễn nổi tiếng Makoto Shinkai, và The First Slam Dunk, phim truyện đầu tiên dựa trên phim bộ hoạt hình thể thao Slam Dunk, cực kỳ nổi tiếng vào giữa những năm 1990, lần lượt chiếm vị trí thứ hai và thứ tư, trên bảng xếp hạng phòng vé phim nước ngoài ở Trung Quốc năm ngoái.

Đạo diễn Nhật Bản Makoto Shinkai (giữa) và ca sĩ Trung Quốc Chu Thần (phải) tại buổi ra mắt Suzume ở Đại học Bắc Kinh ngày 18 tháng 3 năm 2023

The First Slam Dunk, xoay quanh một đội bóng rổ trung học tham gia tranh tài quốc gia, gợi lên ký ức chung của khán giả Trung Quốc sinh vào những năm 1980 và đầu những năm 1990, mặc dù khán giả chính của thị trường phim Trung Quốc là ở độ tuổi 20.

Zhi Feina, giáo sư tại Học viện Nghệ thuật Quốc gia Trung Quốc, cho biết khán giả Trung Quốc không còn chỉ hài lòng với những bộ phim bom tấn nước ngoài có hình ảnh đẹp mắt, nhất là nếu chúng có cốt truyện và nhân vật rập khuôn. Tuy nhiên, những phim Hollywood nổi tiếng như Oppenheimer và Barbie tiếp tục giành được thị phần bằng cách thu hút khán giả địa phương vốn đánh giá cao các tựa phim nước ngoài, bà nói thêm.

Thị trường phục hồi nhanh chóng ở Trung Quốc cũng thu hút các nhà làm phim nước ngoài và các ngôi sao hàng đầu trở về nước để quảng bá dự án của họ sau đại dịch, giáo sư Zhi nói thêm.

Christopher Nolan ký tên trên áp phích phim Oppenheimer, Bắc Kinh, ngày 22 tháng 8 năm 2023

Vào tháng 3, Shinkai — được nhiều người đam mê điện ảnh xem là người kế nhiệm nhà làm phim hoạt hình nổi tiếng Miyazaki Hayao — đã đến Bắc Kinh để quảng bá Suzume, phim kể về cuộc phiêu lưu của một nữ sinh 17 tuổi với chàng trai sở hữu siêu năng lực ngăn chặn thảm họa thiên nhiên.

Đạo diễn người Mỹ gốc Anh Christopher Nolan đã tới Thượng Hải và Bắc Kinh vào tháng 8 để quảng bá cho Oppenheimer, phim tiểu sử về nhân vật chính, được ca ngợi là "cha đẻ của bom nguyên tử".

Vào tháng 12, đạo diễn người Pháp Luc Besson đã tới bốn thành phố, bao gồm Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang và Tô Châu, tỉnh Giang Tô, để quảng bá cho bộ phim giả tưởng báo thù Dogman của ông.

Đạo diễn người Pháp Luc Besson (phải) đã tới bốn thành phố Trung Quốc, bao gồm Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang và Tô Châu, tỉnh Giang Tô, để quảng bá cho bộ phim giả tưởng báo thù Dogman của ông

Cùng lúc đó, đạo diễn Hollywood James Wan và nam diễn viên Jason Momoa bắt đầu chuyến lưu diễn tới Bắc Kinh, Thượng Hải, Thành Đô và Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, để quảng bá Aquaman and Lost Kingdom. Đây là phần tiếp theo được mong đợi từ lâu của Aquaman, bộ phim có doanh thu cao nhất ở Trung Quốc dựa trên một siêu anh hùng của DC Comics.

Zhi nói rằng Trung Quốc, với doanh thu phòng vé năm 2023 tăng 83% so với năm 2022, đã đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sự phục hồi toàn cầu của ngành điện ảnh. Mức tăng ở Bắc Mỹ và Nhật Bản lần lượt là 20,71% và 7%.

Năm ngoái, số lượng khách đến rạp chiếu phim ở các thành phố trên khắp Trung Quốc đạt 1,3 tỉ, con số cao thứ hai thế giới, sau Ấn Độ. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn mức 1,71 tỉ được ghi nhận ở Trung Quốc năm 2019, cho thấy quốc gia này vẫn phải đối mặt với những thách thức trong việc hoàn toàn trở lại mức trước đại dịch.

Đạo diễn Hollywood James Wan và nam diễn viên Jason Momoa tại buổi họp báo quảng bá Aquaman and Lost Kingdom ở Bắc Kinh ngày 6 tháng 12 năm 2023

“Những thành tựu đạt được trong năm 2023 sẽ giúp thu hút thêm nguồn tài trợ cho ngành công nghiệp điện ảnh, hỗ trợ thêm nhiều nhà làm phim tạo ra những tác phẩm chất lượng, thu hút nhiều khán giả đến rạp hơn và phát triển ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc hơn nữa trong năm 2024,” giáo sư Zhi nói thêm.