Những phim xuất sắc nhất cộng hưởng thời đại ta sống.
Chúng là tập hợp những nỗi sợ, ham muốn và tội lỗi của chúng ta. Chúng
kết nối những cốt truyện to lớn và độc đáo về tội ác, rối loạn xã hội,
chính trị, bất công sắc tộc và những lo lắng về những nguồn tài nguyên
mong manh trên hành tinh đang nóng dần. Những câu chuyện này thâm nhập
dòng thời sự và cuộc sống xoay quanh công nghệ của ta, nhưng những bộ
phim, như lời thì thầm trong bóng tối, mang lại bối cảnh và sức mạnh cảm
xúc vượt qua những tít báo.
Một năm của sự tự tin kỳ lạ và tiết chế phong cách trong điện ảnh mang
lại những câu chuyện thách thức về chuyện tình đồng tính nữ bị cấm đoán,
xảo ngôn tài chính, thị trường nhà đất bùng nổ, bê bối quấy rối tình
dục trẻ em, những tay súng phân biệt chủng tộc và, nếu bạn chưa để ý,
một cuộc đua điên rồ ngang sa mạc với một Charlize Theron quá giỏi
giang, một người ủng hộ nữ quyền cơ bắp, trọc đầu và người nhễ nhại mồ
hôi bước ra từ đại họa.
Phần lớn các phim là những phương thức
đánh lạc hướng dễ chịu hoặc khó chịu được chia sẻ trong cộng đồng và bị
quên lãng một cách phổ quát. Nhưng khi một bộ phim đánh vào tâm của ý
thức cộng đồng, như
Spotlight, nói về nhóm phóng viên
Boston Globe
phanh phui một vụ che đậy của những linh mục quấy rối trẻ em tại Nhà
thờ Công giáo La Mã, mang tính phản ánh và sự rõ ràng. Cùng với cách mà
Mad Max: Fury Road
kêu gọi sự chú ý tới những hiểm họa môi trường khi Theron, bị nhóm nam
giới điên cuồng săn đuổi, lái cỗ xe đầy thương tích qua sự tuyệt vọng và
kiệt quệ.
Những thành công của các phim này công hưởng đâu đó tầm giữa những tầm ảnh trong cuốn lưu bút và dòng tweet mới nhất của bạn.
“Có
ảnh ở thời hiện tại trên Google của cát sa mạc Sahara bị thổi bay như
vậy [khắp châu Phi],” Theron nói tại Liên hoan phim Cannes. “Và thật sự
đáng sợ... và xảy ra trong thế giới khiến tôi khiếp sợ bởi nó là thứ
không quá xa xôi nếu ta không làm gì đó.” Cô nói thêm rằng bộ phim nói
về hiện tượng nóng lên toàn cầu, hạn hán và “lãnh đạo vượt ngoài tầm
kiểm soát.”
Charlize Theron, phải, trong Mad Max: Fury Road
Mad Max ra rạp đồng hành với những cố gắng mới trong những năm
gần đây nhằm hạn chế tình trạng nóng lên toàn cầu, kết lại với hội nghị
thượng đỉnh đáng nhớ tại Paris tháng 12 khi 195 quốc gia hứa sẽ hạn chế
lượng phát thải khí nhà kính. Đó là một khoảnh khắc khi những hình ảnh
điện ảnh có thật của những tảng băng tan và mực nước biển tăng lên đứng
trên thiết kế chính trị toàn cầu tiến hóa kiểu Darwin. Tổng thống Obama
nói về hiệp ước lịch sử: “Ta đã cho thế giới thấy cả ý chí và khả năng
để đối mặt với thử thách này.”
Đạo diễn bởi George Miller, người đã được đề cử Quả cầu vàng,
Mad Max xuất hiện và nói thay cho xu thế chung. Điều tương tự có thể áp dụng cho
The Danish Girl,
câu chuyện dựa theo cuộc đời Lili Ebe, người đã thực hiện thử nghiệm
phẫu thuật chuyển giới đầu thế kỷ trước. Có Eddie Redmayne trong vai
chính, bộ phim được phát hành giữa sự bàn tán rầm rộ quanh màn ra mắt
của Caitlyn Jenner,* những lời kêu gọi ngày càng nhiều cho quyền của
người chuyển giới và sự nổi tiếng của những loạt phim truyền hình xem
trực tuyến như
Orange is the New Black và
Transparent.
Những phim khác đang trong cuộc đua giải thưởng mùa này bao gồm
Carol,
một câu chuyện về tình yêu đồng tính nữ tinh tế đặt trong ánh hào quang
hồi tưởng của thập kỷ 1950 khi lớp sơn vécni đẹp đẽ còn những luật lệ
xã hội thì hà khắc. Với Cate Blanchett và Rooney Mara trong vai chính,
Carol
ra rạp vài tháng sau khi Tòa án Tối cao hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới
và vạch sâu hơn nữa làn ranh giữa các cử viên tranh cử phe Cộng hòa và
Dân chủ.
Rooney Mara và Cate Blanchett trong Carol, ra rạp vài tháng sau khi
Tòa án Tối cao hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới
Chi-Raq của đạo diễn Spike Lee là một phim châm biếm về bạo lực
băng nhóm ở Chicago, những năm gần đây đã trở thành một trong các thành
phố chết chóc nhất nước Mỹ. Bộ phim vay mượn ý tưởng từ vở kịch Hy Lạp
cổ
Lysistrata – phụ nữ ngừng quan hệ tình dục để ngăn nam giới
tham chiến – thành một ngụ ngôn hiện đại về những nam giới da đen trẻ
đang làm hại nhau. Bộ phim đi trước
The Hateful Eight của
Quentin Tarantino, về những nỗ lực của một thợ săn tiền thưởng da đen,
do Samuel L. Jackson thủ vai, lèo lái thái độ phân biệt chủng tộc ngay
sau Nội chiến tàn bạo.
Chi-Raq và
The Hateful Eight trình chiếu bên cạnh
Between the World and Me
của Ta-Nehisi Coates, hồi ký viết dưới dạng một lá thư gửi con trai về
chuyện trưởng thành là người da đen ở Mỹ nơi mà cảnh sát “được trao đặc
quyền hủy hoại thân xác ta.” Quyển sách, nằm trong danh sách “những cuốn
sách hay nhất năm” của hầu hết tất cả mọi người, là một lời cầu nguyện
cho đứa trẻ được lớn lên lành lặn trong thời kỳ những người da đen không
vũ trang, như Freddie Gray và Michael Brown, bị giết bởi cảnh sát.
Đó là bài học mà nam giới Mỹ gốc Phi học từ rất sớm.
“Tôi được dạy những điều tương tự để sống sót ở Tennesse,” nam diễn viên 67 tuổi Jackson nói, nhân vật của ông trong
The Hateful Eight
dựa vào trí thông minh và xảo quyệt của mình. “Nếu một cảnh sát dừng
tôi lại, tôi sẽ không hạ kính xuống và nói ‘Chào, [chửi bậy]. Tôi là
Samuel L. Jackson.’ Tôi sẽ nói ‘Tôi xin lỗi, thanh tra, chuyện gì vậy?’
Tôi muốn xua anh ta đi thật nhanh. Tôi sẽ không nhảy lên hoặc lao vào
anh ta như mấy tên hát rap hip-hop.”
Chi-Raq
Những bộ phim như
99 Homes và
The Big Short khai thác
sự quấy rối thành hệ thống trong ngành tài chính và những hậu quả giáng
lên tầng lớp trung lưu và người nghèo. Cả hai phim xoay quanh khủng
hoảng tài chính năm 2008:
99 Homes, có Michael Shannon vai chính, là về những người chớp thời cơ bán trước những ngôi nhà bị đóng cửa ở Florida.
The Big Short, đạo diễn Adam McKay, là một cái nhìn không thể quên về lòng tham, ngạo mạn và bất lực thúc đẩy và đe dọa thị trường thế giới.
Cả
hai phim đều là những câu chuyện đạo đức với cái nhìn đau lòng về hiểm
họa của chủ nghĩa tư bản không được kiểm soát và những xúc cảm của chúng
chạy xuyên suốt chiến dịch tranh cử tổng thống vừa tuyên chuyến vừa gạ
gẫm phố Wall. Những bộ phim này hài hước, gây buồn bã và đều rất thật,
mang theo những tia sáng chỉ dẫn và những dấu hiệu cho thấy sự việc sẽ
xảy ra lần nữa.
Nói về phản ánh và nhận thức thì thời điểm của những phim này, như
Spotlight,
được đặt trong quá khứ gần lúc mà những sự kiện đã trượt từ mức chấn
động thời sự chìm xuống sâu hơn trong tâm trí. Những năm qua đi đã cho
chúng sức nặng để đọng lại thành lời chứng thực cho những tội ác của cá
nhân và cộng đồng, giống như những bộ phim xuất hiện sau năm 1975,
Coming Home và
Apocalypse Now.
Samuel L. Jackson, trái, trong cảnh phim The Hateful Eight
“Chúng tôi muốn khán giả cảm thấy sự hứng thú mà các phóng viên cảm thấy
khi phá được vụ án và rồi sự kinh hoàng khi cảm nhận sự tàn bạo mình
tìm thấy. Đó là một ranh giới hoàn hảo để bước qua,” đạo diễn Tom
McCarthy của
Spotlight nói. “Bộ phim cho thấy có khán giả cho những chính kịch hiện thực và lay động. Nếu bạn làm phim và làm hay, khán giả sẽ tới.”
Dịch: © Phương Hà @Quaivatdienanh.com
Nguồn: Los Angeles Times
* Vận động viên điền kinh, ngôi sao chuyển giới Bruce Jenner công khai sống như phụ nữ từ 1/6, với tên mới là Caitlyn Jenner.