• [Bình luận phim] 13 giờ: Lính ngầm Benghazi là một phim hành động của Michael Bay

• 13 Hours: The Secret Soldiers of Benghazi - Hollywood gây khó khăn cho chiến dịch tranh cử của bà Clinton

“Đây sẽ là bộ phim hiện thực nhất của tôi,” Zuckoff nhớ lại lời hứa của đạo diễn Bay.

Đạo diễn Michael Bay, trái, trên trường quay 13 Hours

Cuối tuần này sẽ cho thấy liệu hiện thực nghiệt ngã vụ tấn công khu ngoại giao đoàn của Mỹ ở Libya có là sự đổi kiểu với đạo diễn Bay hay không, và những phấn khích xi-nê cho khán giả nào am hiểu vụ tấn công mà trong đó Đại sứ Mỹ ở Libya J. Christopher Stevens và ba nhân viên người Mỹ khác đã bị giết, có bị chính trị phe đảng ở Mỹ làm mờ đi từ sau cái đêm xảy ra vụ việc hay không.

Bộ phim hành động kịch tính, có tựa đề 13 Hours: The Secret Soldiers of Benghazi (dự kiến phát hành ở Việt Nam ngày 22/1 với tựa 13 giờ: Lính ngầm Benghazi), chiếu ra mắt ở Texas tại AT&T Stadium. Buổi chiếu này gây quỹ cho Shadow Warriors Project, dự án hỗ trợ nhân viên anh ninh ngầm và các nhóm khác.

Sau đó phim đã được Paramount Pictures phát hành rộng rãi ở Mỹ từ ngày 15/1, hy vọng thu hút được khán giả tháng giêng đã từng làm nên thành công đình đám của những phim đề tài giao tranh như Lone Survivor và American Sniper.

Nghe những người liên quan đến 13 Hours kể chuyện, thành công của bộ phim đòi hỏi điều gì khác hơn là doanh thu vé.

John Krasinski trong vai Jack Silva

“Đây là điều chúng tôi đã trải nghiệm, chúng tôi hy vọng người ta lắng nghe,” Mark Geist nói, là tư vấn an ninh, anh bị thương khi giúp bảo vệ khu vực đồn trú của các đặc vụ CIA đã bị tấn công tiếp sau khu ngoại giao đoàn.

Là một trong năm người sống sót đã cộng tác với cuốn sách của Zuckoff lẫn bộ phim của Bay, Geist nói anh và đồng đội hy vọng bộ phim giúp khép lại chứ không phải tái mở cuộc tranh cãi về các phe phái chính trị ở Washington thiếu sẵn sàng và phản ứng trong vụ tấn công 13 giờ đồng hồ bắt đầu vào đêm 11/9/2012.

“Các phe phái chính trị cần tập trung vào sự thật, chứ đừng tập trung vào việc đánh bùn sang ao,” Geist nói qua điện thoại, anh thường được gọi là Oz, cả ngoài đời lẫn trên phim.

“Người ta cần lắng nghe người ở hiện trường,” anh nói thêm.

Mặc dù Geist không đề cập thất bại cụ thể nào trong phản ứng chính thức trước vụ tấn công, bộ phim thể hiện huỵch toẹt nhiều thất bại. Chất vấn công khai của các đặc vụ trong phim về biện pháp an ninh không thỏa đáng tại khu ngoại giao đoàn trước vụ tấn công. CIA chế nhạo và xem thường các đặc vụ, và đánh giá thấp nguy hiểm ở Libya. Hỗ trợ không lực không hề đến.

Max Martini trong vai Mark 'Oz' Geist

Tuy nhiên, Michael Bay chia sẻ sự lên án của các đặc vụ, Zuckoff và Erwin Stoff, nhà sản xuất bộ phim, rằng nói chung phải tránh xa chính trị phe đảng. Hillary Clinton, Ngoại trưởng Mỹ vào thời điểm vụ tấn công xảy ra — và đã bị đảng Cộng hòa chỉ trích cay nghiệt để cố buộc vụ tấn công này vào những gì mà họ cho là sai lầm quản lý của bà — không bao giờ được đề cập đến. Tổng thống Obama chỉ thoáng nghe giọng nói trong 13 Hours. (Mẹ của Michael Bay, mà theo ông nói là một người quan sát sát sao chính trị Mỹ, đã khẩn nài ông đừng có làm bộ phim này.)

Trong buổi cho lời khai trước Quốc hội Mỹ kéo dài nhiều giờ đồng hồ, bà Clinton đã nhận trách nhiệm chung về an ninh tại khu ngoại giao đoàn này, nhưng nói rằng những quyết định cụ thể về việc bảo vệ ở đó là do các chuyên gia an ninh.

Trong một vế nhơ có lẽ là nỗi đau nhức nhối về chính trị, kết phim chỉ ra rằng những năm sau vụ tấn công đó, Libya đã trở thành một thành trì cho tổ chức Nhà nước Hồi giáo, còn được biết với tên gọi ISIS hay ISIL.

Nhưng phần lớn thời lượng, 13 Hours, với trọng tâm “sự thật chiến trường”, là một lời ngợi ca các đặc vụ CIA, những người đã bất tuân thượng lệnh để tới khu ngoại giao đoàn kháng cự. Một trong số đó, Tyrone Woods, được gọi là Rone, đã chết. Cùng với Đại sứ Stevens, những người Mỹ khác bị giết là Sean Smith, nhân viên truyền thông, và Glen Doherty, gọi là Bub, nhà thầu an ninh tham gia chiến đấu sau khi từ Tripoli bay đến.

James Badge Dale trong vai Tyrone 'Rone' Woods

Đến một mức độ bất thường, các đặc vụ an ninh hiện trường ở Benghazi đã trở thành một ảnh hưởng trong việc sáng tạo bộ phim 13 Hours, trước cả khi Michael Bay nhận làm đạo diễn.

Trong một phỏng vấn, nhà sản xuất Stoff miêu tả quá trình dẫn đến bộ phim. Ông nói, vào tháng 5/2013, Richard Abate, một đại diện sách làm việc với ông tại công ty quản lý và chế tác 3 Arts Entertainment, nói chuyện với Kris Paronto, được gọi là Tanto, một đặc vụ khác ở Libya. Dẫn đến những cuộc nói chuyện với năm người sống sót, gồm có Geist; John Tiegen, được gọi là Tig; và hai người khác không công khai danh tính. (Trong phim, họ được gọi là Jack Silva, do John Krasinski đóng, và Boon, do David Denman đóng.)

Cả năm người nhanh chóng quyết định kể lại trải nghiệm của họ thành một cuốn sách. Abate đề nghị Zuckoff, nhà báo và thân chủ của ông, viết. Thoạt đầu Zuckoff từ chối, phần vì thời hạn tám tháng xong bản thảo là quá ngặt, và phần vì thận trọng với những tư tưởng đối lập về chính trị xung quanh câu chuyện Benghazi này.

“Tôi chẳng muốn dính dáng vào,” Zuckoff nói. Nhưng những cuộc trò chuyện trực tiếp với các đặc vụ sống sót này đã thuyết phục ông.

Đồng thời, Stoff tuyển dụng Chuck Hogan (người đã viết cuốn tiểu thuyết trở thành bộ phim The Town của Ben Affleck) viết kịch bản phim. Stoff cho biết, bốn trong số năm đặc vụ sống sót chung sức với biên kịch và nhà sản xuất trong việc giới thiệu dự án này với các hãng phim Hollywood.

“Ai cũng muốn nghe,” Stoff nói. “Nhưng chỉ Paramount có can đảm muốn làm.”

Tháng 7/2014, các điều hành Paramount gửi kịch bản cho Bay, ông đã làm bốn phim Transformers cho hãng này, và chuẩn bị đạo diễn phim thứ năm. Stoff bảo họ đừng phí thời gian: ông biết, Michael Bay sẽ bác dự án Benghazi mà thôi. Nhưng Bay lại hứng thú, và đồng ý đạo diễn.

“Tôi chỉ muốn làm cho xứng đáng,” đạo diễn Bay nói. Ông cho biết ông xem dự án này là cách để vinh danh hành động xả thân của những người tham gia trận đánh, mà trước đó ông đã chứng kiến trong lực lượng SEAL khi làm việc với họ rất nhiều cho bộ phim The Rock hồi giữa thập niên 1990.

Một dòng trên bảng quảng cáo 13 Hours nắm bắt niềm đam mê kiên trì của Michael Bay với những người hùng trong áp lực — thứ hiển nhiên trong các phim trước của ông, như Bad Boys, The Rock, Armageddon, Pearl Harbor và loạt phim Transformers. Dòng chữ đó là: “Khi mọi chuyện trở nên sai lầm, sáu người đàn ông đã có can đảm làm điều đúng.”

Stoff lưu ý, cái kết cuộc hoang tàn ở Benghazi dịch chuyển đạo diễn Bay vào lĩnh vực mà với ông là mới mẻ. “Phim của ông luôn trình bày thế giới mà người ta muốn nó sẽ như thế,” Stoff nói. “Phim này là một tông điệu hoàn toàn khác biệt.”

Geist nói anh xem 13 Hours là miêu tả chân thực về vụ tấn công và cuộc chống trả.

Anh nói, không phải mọi chi tiết đều đúng về mặt lâm sàng. Một vài hành động này khác trên mái nhà có thể được biến đổi.

Nhưng “nó chân thực, tôi nghĩ vậy, vì bạn có thể đi xem và hiểu,” Geist nói. Tất cả đặc vụ còn sống sót đã xem phim, anh nói thêm.

“Tôi không nghe ai chê trách gì.”