Ngô Trấn Vũ trong một cảnh phim Drifting. Trong đó, đạo diễn Lý Tuấn đi sâu vào hoàn cảnh của những người bên bờ vực xã hội

Sau lần ra mắt tác phẩm đạo diễn đầu tay được ngợi khen Tracey (2018), phim tâm lý về đồng tính mang đậm sắc thái thảo luận một cách thông minh về nhân dạng giới tính, giờ đây Lý Tuấn hướng sự chú ý của anh vào những người vô gia cư Khu Thâm Thủy Bộ ở Cửu Long, Hồng Kông và cuộc sống khó khăn mà họ đối mặt.

Drifting xoay quanh Fai (Ngô Trấn Vũ), sau khi ra tù, được người bạn cũ chào đón trở lại cuộc sống vô gia cư. Thế nhưng, anh đâu được yên, đồ đạc của anh và những người vô gia cư khác sống trên con phố đó đã bị công chức nhà nước vứt bỏ oan uổng. Được sự ủng hộ của cô Ho (Thái Tư Vận của Beyond the Dream), một nhân viên xã hội đáng mến, họ đệ đơn kiện đòi bồi thường và lời xin lỗi chính thức.

Từ trái sang: Thái Tư Vận, Tạ Quân Hào và Ngô Trấn Vũ trong Drifting

Đây không phải là vụ kiện hư cấu, như dòng chữ cho khán giả biết ngay trước phần danh đề cuối phim. Năm 2021, một vụ kiện tương tự đã được 19 người vô gia cư đệ trình, mỗi người được trả 2.000 đôla Hồng Kông, dù không có lời xin lỗi chính thức nào được đưa ra.

“Đó là sự kiện mà tôi miêu tả trong phim,” đạo diễn Lý Tuấn nói với South China Morning Post trong cuộc phỏng vấn sau khi Drifting được chiếu trực tuyến cho khán giả Hà Lan. “Song việc giải tỏa đường phố vẫn diễn ra ngày nay. Thật vậy, chuyện đó xảy ra vào mùa đông hằng năm và phóng viên đưa tin về nó, song thái độ của chính quyền đối với cộng đồng vô gia cư vẫn không thay đổi.”

Cũng như đạo diễn của nó, Drifting rất thẳng thắn trong việc trung thực với sự thật và trải nghiệm sống của người vô gia cư

Trong phim, chẳng bao lâu sau khi việc trục xuất diễn ra, Fai và các bạn anh đã tìm cho mình chỗ mới dưới gầm cầu ở Khu Thâm Thủy Bộ và dựng những túp lều gỗ. Ở đây họ cố kết thành cộng đồng, song không gian họ sống khiến họ tương phản rõ rệt với những tòa nhà cao tầng sang trọng mọc như nấm ở xung quanh theo quá trình chỉnh trang đô thị.

Hơn hết, họ đối mặt với kiến trúc thù địch của môi trường đô thị thể hiện rõ quan điểm vô nhân đạo và kỳ thị giai cấp. “Nếu xem kỹ hơn, những thiết kế thù địch đó có khắp mọi nơi ở Hồng Kông, và khiến cho những người ngủ ở đường phố không thể nào trú ngụ được,” Lý Tuấn nói.

Hơn hết, họ đối mặt với kiến trúc thù địch của môi trường đô thị thể hiện rõ quan điểm vô nhân đạo và kỳ thị giai cấp

Từ chỗ gác tay ngay giữa băng ghế công cộng đến đinh tán và bu-lông ở bề mặt phẳng, thành phố không khuyến khích người vô gia cư lảng vảng ở đó. Nhà mở có thể là một giải pháp; tuy nhiên, đạo diễn nói, “những nơi này không mở cửa ban ngày, vì bạn phải đi làm. Nhưng đối với những người không dễ gì tìm được việc làm, họ phải bám trụ đường phố.”

Mặc dù xoay quanh Fai, Drifting nói về trải nghiệm chung của những người sống bên lề xã hội. Phim ít khi đá động đến quá khứ của nhân vật vì “bất kỳ hồi tưởng nào cũng sẽ biện minh cho lý do vì sao chúng ta thích nhân vật nào đó,” Lý Tuấn nói, “và tôi tin rằng chúng ta không cần lý do nào để đứng về phía họ.”

“Bất kể xuất thân thế nào hoặc đã làm gì trước đây, họ không nên bị đối xử tàn tệ như thế trong phim. Họ không nên bị tước đoạt phẩm giá.”

Không gian họ sống khiến họ tương phản rõ rệt với những tòa nhà cao tầng sang trọng mọc như nấm ở xung quanh

Trong Drifting, Lý Tuấn đã miêu tả con người và cộng đồng bên lề xã hội này, và anh không hề né tránh việc khắc họa khía cạnh hiện thực khó chịu nhất. “Những người sống gần đó nhận thức rõ vấn đề vệ sinh và ma túy đường phố,” anh thừa nhận, “nhưng tôi có một cách nhìn khác về việc sử dụng ma túy. Đương nhiên, tôi không khuyến khích nhưng tôi xem trọng mạng sống con người hơn là mỹ quan đô thị.”

Cũng như đạo diễn của nó, Drifting rất thẳng thắn trong việc trung thực với sự thật và trải nghiệm sống của người vô gia cư. “Tôi không muốn Drifting là câu chuyện cổ tích,” Lý Tuấn nói. “Tôi không muốn mọi người nghĩ câu chuyện tôi miêu tả là ngoại lệ.”

Đạo diễn Lý Tuấn

Về phương diện đó, tông điệu tôn trọng và ý thức xã hội của phim đã minh chứng rõ ràng cho ý đồ của nhà làm phim.