• Denis Villeneuve - Người đưa hết đam mê sa mạc vào Dune: Hành tinh cát

• Vì sao Dune sẽ thành công hơn Blade Runner 2049 ở phòng vé

• Dune sẽ theo chân Avatar hay John Carter?

• Denis Villeneuve có thể phá bỏ lời nguyền Dune của Frank Herbert trên màn ảnh rộng không?

• Dune và những tin bài liên quan

Timothée Chalamet và Rebecca Ferguson ở Jordan. Quay phim trong bối cảnh “siêu thực,” Chalamet nói

Timothée Chalamet nhớ bóng tối đêm hôm đó. Mùa hè năm 2019, và các diễn viên và đoàn làm phim Dune mạo hiểm tiến sâu vào hẻm núi sa thạch và đá granit miền nam Jordan, rời đi vào giữa đêm để có thể bắt được bình minh vào máy quay. Ánh sáng tràn qua các lỗ hổng tạo cho cảnh quan cảm giác một thế giới khác. Họ đến đây chính là vì điều đó.

“Thật sự siêu thực,” Chalamet nói. “Có những cảnh quan Goliath, mà bạn có thể tưởng tượng tồn tại trên các hành tinh trong vũ trụ của chúng ta, nhưng không phải trên Trái đất.”

Dù sao họ cũng đâu còn là người trên Trái đất nữa. Họ đang ở trên một hành tinh chiến trường khô khan, bụi bặm, chết chóc tên là Arrakis. Trong sử thi khoa học giả tưởng năm năm 1969 của Frankbertbert, Arrakis là địa điểm duy nhất được biết đến có tài nguyên quan trọng nhất của thiên hà, loại “gia vị” biến đổi tâm trí, biến ảo-thời gian-và-không gian. Trong bản chuyển thể điện ảnh mới, do đạo diễn của Arrival và Blade Runner 2049 Denis Villeneuve chỉ đạo, Chalamet đóng vai hoàng thân trẻ Paul Atreides, người xa lạ ở một vùng đất hoàn toàn xa lạ, chiến đấu để bảo vệ ngôi nhà mới đầy thù địch này ngay cả khi nó đe dọa hủy hoại anh. Ở Arrakis, con người là người ngoài hành tinh. Các loài chiếm ưu thế ở thế giới đó là những con giun cát khổng lồ, phàm ăn, chui qua những trầm tích cằn cỗi như rồng đất.

Zendaya trong vai Chani

Vì những vùng biển cát vô tận đem lại tựa đề cho câu chuyện, việc sản xuất phải chuyển đến những vùng xa xôi bên ngoài Abu Dhabi ở Các tiểu vương quốc Ảrập thống nhất, nhiệt độ ở đây thậm chí cạnh tranh với nhiệt độ hư cấu trong câu chuyện của Herbert.

“Tôi nhớ mình ra khỏi phòng lúc 2 giờ sáng, và trời nóng chắc phải 100 độ,” Chalamet nói. Trong quá trình ghi hình, anh và các diễn viên khác được phục trang trong cái thừ mà thế giới của Dune gọi là “bộ đồ tĩnh” (stillsuit) — áo giáp cao su dày cui giữ ẩm cho cơ thể, thậm chí thu thập từng chút ẩm trong hơi thở thoát ra từ mũi. Trong câu chuyện, bộ đồ này là sự sống. Trong đời thực, chúng là nỗi thống khổ. “Nhiệt độ khi ghi hình có lúc là 120 độ,”* Chalamet nói. “Tôi không nhớ con số chính xác, nhưng bạn không thể tiếp tục làm việc.” Những tình tiết dẫn đến câu chuyện khiến họ ở đó: “Để thực sự có cơ sở, thật hữu ích khi mặc bộ đồ tĩnh và ở mức độ kiệt sức đó.”

Hoàng gia Atreides, từ trái sang phải: Timothée Chalamet trong vai Paul Atreides, Stephen Mckinley Henderson trong vai Thufir Hawat, Oscar Isaac trong vai Công tước Leto Atreides, Rebecca Ferguson trong vai Phu nhân Jessica Atreides, Josh Brolin trong vai Gurney Halleck và Jason Momoa trong vai Duncan Idaho

Sẽ không là Dune nếu dễ dàng. Cuốn tiểu thuyết của Herbert đã trở thành chuẩn mực khoa học giả tưởng vào những năm 1960, được chào đón vì nội dung xây dựng thế giới và sinh thái, cũng như cốt truyện phức tạp (một số người cho rằng không thể lĩnh hội) tập trung vào hai gia tộc tranh giành quyền cai trị tối thượng Arrakis. Cuốn sách đã tạo ra những gợn sóng mà nhiều người nhìn thấy trong mọi thứ, từ Star Wars đến Alien đến Game of Thrones. Tuy nhiên, trong nhiều thập kỷ, bản thân cuốn tiểu thuyết từ chối được chuyển thể. Trong thập niên 70, nhà làm phim thử nghiệm ngông cuồng Alejandro Jodorowsky đã cưỡi sứ mệnh đưa cuốn tiểu thuyết lên phim, nhưng Hollywood cho rằng dự án này quá mạo hiểm. David Lynch đã đưa Dune lên màn ảnh rộng trong một bộ phim năm 1984, nhưng nó bị chế giễu là một mớ hỗn độn không thể hiểu được và là điểm tối trên danh mục phim của ông. Vào năm 2000, phim bộ truyền hình ngắn tập Dune trên kênh mà bây giờ kênh SyFy đã trở thành ‘hit’ cho đài cáp này, nhưng bây giờ chỉ được nhớ tới một cách mờ nhạt.

Villeneuve dự định tạo ra một Dune mà cho đến nay chỉ tồn tại trong trí tưởng tượng của độc giả. Anh nói, chìa khóa là phá vỡ câu chuyện ngổn ngang ra làm hai. Khi Dune ra rạp vào ngày 18 tháng 12, nó sẽ chỉ là một nửa cuốn tiểu thuyết, với việc Warner Bros đồng ý kể câu chuyện thành hai phim, tương tự như cách tiếp cận với It và It Chapter Two của Stephen King. Villeneuve cho biết, “Tôi sẽ không đồng ý thực hiện chuyển thể này thành một phim duy nhất. Thế giới đó quá phức tạp. Đó là một thế giới có sức mạnh trong những chi tiết.”

Đạo diễn Denis Villeneuve (trái) và Javier Bardem trên trường quay

Đối với Villeneuve, câu chuyện 55 tuổi về một hành tinh bị khai thác đến chết này không chỉ đơn thuần là một cuộc phiêu lưu không gian, mà là một lời tiên tri. “Bất kể bạn tin điều gì, Trái đất đang thay đổi và chúng ta sẽ phải thích nghi,” anh nói. “Bởi vậy tôi nghĩ rằng Dune, cuốn sách này, được viết vào thế kỷ 20. Đó là một khắc họa từ lâu về hiện thực dầu mỏ và chủ nghĩa tư bản và sự bóc lột — khai thác quá mức — Trái đất. Ngày nay, mọi thứ còn tồi tệ hơn. Đây là một câu chuyện tuổi mới lớn, nhưng cũng là một lời kêu gọi hành động cho giới trẻ.”

Paul, nhân vật của Chalamet, nghĩ mình chỉ là một cậu bé đang cố gắng tìm chỗ trên đời, nhưng thực ra anh sở hữu khả năng làm thay đổi thế giới. Anh có khả năng siêu nhiên để khai thác và giải phóng năng lượng, lãnh đạo người khác, và hòa nhập với trái tim của thế giới quê hương mới của mình.

Paul xuất thân từ một gia tộc thiên hà hùng mạnh với cái tên nghe như một chòm sao — Hoàng gia Atreides. Cha và mẹ anh, Công tước Leto (do Oscar Isaac thủ vai) và Phu nhân Jessica (Rebecca Ferguson), đưa con trai của họ từ thế giới quê nhà tươi tốt, giống như Scandinavia để chỉ huy việc khai thác gia vị trên Arrakis. Sau đó là cuộc đụng độ với băng tội phạm, có liên quan chính trị với Hoàng gia Harkonnen, dẫn đầu bởi Nam tước Vladimir khổng lồ (Stellan Skarsgård), một con voi ma mút thèm ăn tàn bạo. Gã nam tước, toàn thân là bộ phận giả, giống như một con tê giác trong hình dạng con người. Phiên bản này của nhân vật không giống một kẻ điên mà giống một kẻ săn mồi nhiều hơn. Villeneuve cho biết, “Vì tôi rất mê cuốn sách, tôi cảm thấy tay nam tước thường xuyên bỡn cợt bằng biếm họa. Tôi cố gắng cho anh ta có chiều sâu hơn. Đó là lý do tại sao tôi mời Stellan. Có cái gì đó trong mắt Stellan. Bạn cảm giác rằng có người đang suy nghĩ, suy nghĩ — sự căng thẳng và tính toán bên trong, sâu thẳm trong đôi mắt đó. Tôi có thể chứng thực, chuyện đó có thể rất là đáng sợ.”

Từ trái qua: Josh Brolin trong vai Gurney Halleck, Rebecca Ferguson trong vai Phu nhân Jessica Atreides, Oscar Isaac trong vai Công tước Leto Atreides

Đạo diễn cũng mở rộng vai trò của mẹ Paul, Phu nhân Jessica. Cô là thành viên của Bene Gesserit, một giáo phái phụ nữ có thể đọc được suy nghĩ, điều khiển mọi người bằng giọng nói (một lần nữa, tiền thân của trò lừa tâm trí Jedi) và điều khiển sự cân bằng quyền lực trong vũ trụ. Trong kịch bản, mà Villeneuve viết cùng với Eric Roth và Jon Spaihts, thậm chí cô còn đáng sợ hơn trước. Tóm tắt cốt truyện của hãng phim miêu tả cô là một “nữ tư tế chiến binh”. Như Villeneuve nói đùa, “Vậy tốt hơn là nữ tu không gian.”

Nhiệm vụ của Phu nhân Jessica là mang đến một vị cứu tinh cho vũ trụ — và bây giờ cô còn có vai trò lớn hơn trong việc bảo vệ và huấn luyện Paul. “Cô ấy là một người mẹ, cô ấy là một người thiếp, cô ấy là một người lính,” Ferguson nói. “Denis rất tôn trọng tác phẩm của Frank, [nhưng] chất lượng của các tuyến truyện cho hầu hết phụ nữ đã được đưa lên một tầm cao mới. Anh ấy đã làm một số thay đổi, và bây giờ họ được khắc họa rất đẹp.”

Trong một thay đổi hấp dẫn so với tư liệu nguồn, Villeneuve cũng đã cập nhật Tiến sĩ Liet Kynes, nhà sinh thái học hàng đầu về Arrakis và một nhà môi giới quyền lực độc lập giữa các phe tham chiến khác nhau. Mặc dù luôn được miêu tả là một người đàn ông da trắng, nhưng nhân vật này hiện do Sharon Duncan-Brewster (Rogue One), một phụ nữ da đen thủ vai.

Jason Momoa trong vai Duncan Idaho

“Denis bảo tôi là thiếu nhân vật nữ trong dàn diễn viên của anh, và anh ấy luôn luôn rất nữ quyền, ủng hộ phụ nữ và muốn viết vai diễn cho phụ nữ,” Duncan-Brewster nói. “Con người này xoay xở để giữ hòa bình giữa nhiều dân tộc. Phụ nữ rất giỏi làm điều đó, thế nên sao Kynes không thể là phụ nữ chứ? Tại sao Kynes không nên là phụ nữ chứ?”

Như người hâm mộ sẽ biết, có cơ man tộc người cho các nhân vật khác của Dune. Có tộc người được gọi là “mentat”, được nâng cấp bộ não như máy tính. Paul được hai chiến binh dũng cảm Duncan Idaho và Gurney Halleck, do Jason Momoa và Josh Brolin thủ vai, làm cố vấn. Dave Bautista đóng vai người thi hành án Harkonnen độc ác Glossu Rabban, và Charlotte Rampling có vai quan trọng là người mẹ đáng kính Bene Gesserit. Danh sách còn dài. Trong vùng hoang dã dường như không thể sống được Arrakis, Javier Bardem lãnh đạo bộ tộc Fremen là Stilgar, và Zendaya là một phụ nữ bí ẩn tên Chani, ám ảnh Paul trong giấc mơ như một ảo ảnh với đôi mắt xanh lấp lánh.

Sharon Duncan-Brewster trong vai Liet Kynes

Độ rộng của Dune là điều khiến nó trở nên khó hiểu để người khác chuyển thể. Villeneuve cho biết, “Đây là cuốn sách xử lý chính trị, tôn giáo, sinh thái, tâm linh — và với rất nhiều nhân vật. Tôi nghĩ rằng, đó là lý do nó khó đến vậy. Thành thật mà nói, đây là việc khó khăn nhất mà tôi làm trong đời.” Sau khi hoàn thành phim đầu tiên này, anh sẽ phải làm lại từ đầu.