Nếu các nhà sử học trong tương lai cố gắng xác định chính xác thời điểm
khi cái thuật ngữ “bộ lông kỹ thuật số” trở nên phổ biến trong văn hóa
của chúng ta, không chừng rốt cuộc họ sẽ xác định đó là vào buổi tối
ngày 18 tháng 7, khi trailer Cats được phát trực tuyến ngay khi bộ phim The Lion King làm lại của Disney công chiếu buổi đầu tiên khắp nước Mỹ.
Sau tất cả những hiệu ứng đó, The Lion King 2019 trông như thể một chương trình đặc biệt khác về đời sống hoang dã
|
Đây là hai nỗ lực đỉnh cao, sử dụng máy tính tạo ra lông thú — theo tất
cả tin tức thu thập được là một hiệu ứng đặc biệt cực kỳ khó khăn và tốn
thời gian — với các kết quả cực kỳ khác nhau. Một bên là phiên bản mới
của một bộ phim hoạt hình gia đình kinh điển năm 1994 đã được dựng kỹ
thuật số để trông giống như một cuộc phiêu lưu thực sự của những con sư
tử thật ở một vùng không xác định ở châu Phi thật. Bên kia, một trailer
kỳ dị cho một nhạc kịch phi thực, diễn ra vào ban đêm tại một thành phố
tưởng tượng, có sự tham gia của các diễn viên, ca sĩ và vũ công người
thật (Taylor Swift! James Corden! Judi Dench!) làm những người mèo đang
dạo chơi trong cơ thể giống như người có bộ lông như thật.
Và mặc dù
The Lion King đã trở thành một thành công siêu khủng, nhiều nhà phê bình tự hỏi cuối cùng có gì đặc biệt về một bộ phim cố gắng ráp bi kịch
Hamlet-với-
Bambi vào
một thứ mà, sau tất cả những hiệu ứng đó, trông như thể một chương
trình đặc biệt khác về đời sống hoang dã (nhưng có ngân sách cao hơn
loạt phim tài liệu DisneyNature của chính công ty này).
Lion King dường
như bị thui chột khi bước vào thế giới thực — ngay cả khi thế giới đó
hoàn toàn không có thật — có lẽ bởi vì thực sự nó đâu phải là câu chuyện
về sư tử, mà là một ngụ ngôn về con người.
Trailer phát hành tháng 7 cho những hình ảnh đầu tiên về hiệu ứng trong Cats
|
Và — hãy liệu hồn —
Cats cũng không phải là về lũ mèo đâu. Sẽ công bằng hơn để đánh giá bộ phim hoàn chỉnh của Tom Hooper khi
Cats khởi
chiếu vào tháng 12, và biết phim sẽ trung thành thế nào với tác phẩm
sân khấu ngông cuồng xa hoa mê đắm thập niên 1980 của Andrew Lloyd
Webbe. Không giống
Vua sư tử,
Cats không cố gắng biến
các nhân vật mèo của mình theo hình ảnh thực. Tuy nhiên người ta tự hỏi,
chính xác, họ đang cố đạt được cái gì. Xem clip có các diễn viên được
bao phủ trong bộ lông kết xuất hình ảnh thực (photorealistic), không thể
không nghĩ rằng tất cả các hiệu ứng đó dẫn đến một thứ không khác gì
trang phục mèo ngớ ngẩn được các diễn viên mặc trong phiên bản ghi hình
vở diễn sân khấu (và sau đó phát hành video gia đình) vào năm 1998.
Nói
một cách khác: Tại sao phải cố gắng thực đến vậy khi mà, trong nhiều
trường hợp, đồ giả là một phần của niềm vui? Các bộ phim luôn phải bước
trên lằn ranh tinh tế giữa ma thuật và hiện thực. Điện ảnh được xây dựng
xung quanh việc khán giả tạm gác sự hoài nghi, nhưng mỗi thời đại dường
như có ý tưởng riêng về việc tạm gác đó đòi hỏi cái gì.
Will Smith sẽ chiến đấu với một phiên bản trẻ hơn ngược thời gian, được tạo ra bằng kỹ thuật số của chính anh trong Gemini Man
|
Ngày xửa ngày xưa, hiệu ứng đặc biệt chủ yếu được sử dụng để làm chúng
ta kinh ngạc với những cảnh chúng ta chưa từng thấy trước đó. Nhưng
trong những năm gần đây, với màn ảnh ngày càng tràn ngập sử thi kỳ ảo,
khoa học giả tưởng hoành tráng và những trò hề siêu anh hùng, quan niệm
về sự kinh ngạc dường như không còn tồn tại. Chúng ta có thể chỉ nhún
vai trước cảnh đội quân các dị nhân chiến đấu ở rìa ngoài vũ trụ. “Tôi
cảm thấy như giờ đây chúng ta ở vào lúc đánh mất sự ngạc nhiên,” đạo
diễn Guillermo del Toro, người từng sở hữu một xưởng hiệu ứng đặc biệt
riêng, đã nói trong phỏng vấn với
The New York Times năm ngoái cho một bài báo về ngành công nghiệp VFX lâm cảnh vô cùng chật vật.
Điện
ảnh đã đi từ chỗ cho chúng ta xem những điều chúng ta chưa từng thấy và
thuyết phục chúng ta rằng đó là thật đến chỗ cho chúng ta xem những
điều chúng ta đã từng thấy rồi và thuyết phục chúng ta rằng đó là không
thật. Nói cách khác,
Lion King trở nên ấn tượng hơn khi bạn
biết những con sư tử và linh cẩu đó đều do máy vi tính tạo ra. Chúng ta
ngưỡng mộ công sức và khoa học, và tất cả những gì họ thể hiện, trong
khi bản thân tác phẩm nghệ thuật trở thành chỉ là trò giải trí trong câu
chuyện rộng lớn hơn về tiến bộ công nghệ.
Trong Looper, Bruce Willis (trái) du hành thời gian gặp phiên bản trẻ hơn của anh, được một diễn viên khác, Joseph Gordon-Levitt thủ vai
|
Nói cho ngay, cường điệu về hiệu ứng đặc biệt và công nghệ mới mẻ lạ mắt
luôn được sử dụng để bán phim, suy cho cùng là loại hình nghệ thuật tự
thân bắt đầu như một công nghệ mới lạ mắt. Nhưng người rao hàng thời xưa
hứa hẹn với chúng ta những điều kỳ diệu mà chúng ta chưa bao giờ chứng
kiến trước đó, cho dù không phải lúc nào họ cũng thực hiện được lời hứa.
Người rao hàng thời nay dụ dỗ chúng ta bằng những thứ chúng ta thấy
hằng ngày. Ta đã được nhắc nhở về tất cả những “tay phá hủy” công nghệ
cứ làm lại những thứ đã tồn tại.
Để đạt được điều đó, Hollywood
đã nỗ lực cố gắng tạo ra các diễn viên giả bằng kết xuất hình ảnh thực,
sẽ không thể phân biệt được với các diễn viên thực sự. “Con người kỹ
thuật số thường được coi là phép màu,” nhà báo chuyên về hiệu ứng đặc
biệt Ian Failes nói với
The New York Times năm ngoái. Ngành
công nghiệp đã đặt nền móng cho điều này bằng những tiến bộ trong công
nghệ khử-lão hóa và các phát triển khác, mang đến cho chúng ta những
phiên bản trẻ hơn của những ngôi sao hiện ở độ tuổi trung niên, già hoặc
đôi khi thậm chí đã chết. Vào mùa thu này, Will Smith sẽ chiến đấu với
một phiên bản trẻ hơn ngược thời gian, được tạo ra bằng kỹ thuật số của
chính anh trong
Gemini Man của Lý An. Kết quả không chừng thú vị đây, và ngành công nghiệp sẽ theo dõi sát sao.
Robert De Niro đóng vai một nhân vật ở nhiều thời điểm trong cuộc
đời mình, với công nghệ khử-lão hóa được sử dụng để tạo ra một phiên bản
trẻ hơn của anh trong The Irishman
|
Nhưng cho dù bộ phim thành công hơn những giấc mơ điên rồ nhất của bất
kỳ ai, nó sẽ chứng minh điều gì? Và sẽ hấp dẫn hơn nhiều về mặt cảm xúc
so với
Looper thành công năm 2012 của Rian Johnson, trong đó
Bruce Willis du hành thời gian chiến đấu với một phiên bản trẻ hơn của
anh, được một diễn viên khác, Joseph Gordon-Levitt thủ vai? Dẫu sao,
khán giả cũng đã làm được bước nhảy tưởng tượng để chấp nhận hai diễn
viên có vẻ ngoài rất khác nhau là cùng một người ở các giai đoạn khác
nhau của cuộc đời anh ta.
The Irishman của Martin
Scorsese sẽ có Robert De Niro đóng vai một nhân vật ở nhiều thời điểm
trong cuộc đời mình, với công nghệ khử-lão hóa được sử dụng để tạo ra
một phiên bản trẻ hơn của anh. Có thể hiểu vì sao nhiều người trong
chúng ta rất hào hứng việc De Niro và Scorsese tái hợp sau gần 25 năm.
Nhưng cũng đáng để nhớ rằng trong
Bố già, Phần II, (1974), chính De Niro đã vào vai một Vito Corleone trẻ tuổi, nhân vật trở nên nổi tiếng nhờ Marlon Brando trong
Bố già
chỉ hai năm trước. Không đòi có máy tính, và bằng cách nào đó, khán giả
xoay xở để không bị nhầm lẫn hoặc thấy phiền bởi De Niro thay thế
Brando. Thậm chí có thể nói người ta bị mê hoặc: De Niro đã thắng giải
Oscar nam diễn viên phụ xuất sắc nhất cho những khó nhọc của anh ấy, và
diễn xuất của anh đã đi vào huyền thoại.
Carrie Fisher trẻ tuổi trong Rogue One: A Star Wars Story
|
Đôi khi con người kỹ thuật số có thể dẫn đến những khoảnh khắc thực sự xúc động. Ở phần cuối phim
Rogue One: A Star Wars Story,
nhiều người trong chúng ta đã xúc động khi thấy một Carrie Fisher trẻ
tuổi, đã qua đời vài ngày sau khi bộ phim được phát hành năm 2016. Có lẽ
là vì bộ phim kết thúc lơ lửng sau khi giết chết hầu hết các diễn viên
của nó. Có lẽ là vì khoảnh khắc đó gợi lên ký ức về
Chiến tranh giữa các vì sao
ban đầu. Hay có lẽ — chỉ có lẽ thôi nhé — là vì, bằng cách cho chúng ta
hình ảnh này trong giây lát, bộ phim nhắc chúng ta nhớ thời gian đã
trôi qua rồi, và chúng ta không thể quay lại được nữa. Trong một giây
ngắn ngủi tỏa sáng, công nghệ cho chúng ta thấy cái gì không thể có
được. Và thế thì đẹp.
Dịch: © Hải Đăng @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The New York Times