Top Gun: Maverick (trái) và Spider-Man: No Way Home (phải) theo thứ tự lần lượt là phim có doanh thu lớn nhất năm 2022 và 2021

Điều gì tạo nên chiến thắng phòng vé? Suy từ quyết định kinh doanh của các hãng phim và nhà phân phối, thì thường những bộ phim có nhân vật chính diện nam da trắng — những người dễ liên hệ nhất — là sự bảo đảm đáng tin cậy nhất cho doanh thu vé cao. Như vậy, tức là những bộ phim mà trong đó các công ty dành phần đầu tư lớn, hào phóng ngân sách và chi tiêu tiếp thị lớn nhất cũng như phát hành rạp rộng rãi nhất.

Nhưng liệu cam kết chi mạnh đó có thực sự là yếu tố dự báo, chứ không đơn thuần là phản ứng, thành công phòng vé? Đây là câu hỏi mà Sáng kiến Hòa nhập Annenberg điều tra trong tóm tắt nghiên cứu mới, trong đó xem xét các nhân vật chính, ngân sách, chi tiêu tiếp thị và mật độ phát hành của 126 phim người thật đóng có doanh thu cao nhất trong năm 2021 và 2022 để xác định liệu nhân thân nhân khẩu học của nhân vật chính có liên quan gì đến hiệu quả tài chính của bộ phim.

Suy từ quyết định kinh doanh của các hãng phim và nhà phân phối, thì thường những bộ phim có nhân vật chính diện nam da trắng — những người dễ liên hệ nhất — là sự bảo đảm đáng tin cậy nhất cho doanh thu vé cao. Ảnh: Indiana Jones và Vòng quay Định mệnh đã trở thành thất bại phòng vé lớn nhấn 2023 đến nay

Mặc dù những bộ phim có sự tham gia của nam giới da trắng thực sự đạt doanh thu cao nhất cả trong nước và quốc tế, nhưng các tác giả của nghiên cứu AI2 cho rằng đây là một trường hợp lời tiên tri tự ứng nghiệm hơn là tương quan thực sự, vì phim nam giới đóng chính được cấp kinh phí sản xuất và tiếp thị lớn hơn, và được công chiếu ở nhiều rạp hơn phim do phụ nữ đóng chính.

“Những phát hiện này cho thấy nhân dạng nhân vật chính trong phim liên quan trực tiếp đến hỗ trợ tài chính nhận được từ các nhà điều hành hãng phim và nhà đầu tư,” các tác giả viết. “Do đó, không thể biết liệu thành tích phòng vé của phim phụ thuộc giới tính của nhân vật chính (và/hoặc tình trạng ít được đại diện) hay là do được hỗ trợ tài chính. Những biến số này bị nhầm lẫn.”

Những câu chuyện lấy phụ nữ da màu làm trung tâm cũng đạt thành tích tốt ở phòng vé giống như những câu chuyện lấy nam giới da trắng làm trung tâm, khi các biến số hỗ trợ tài chính được kiểm soát. Ảnh: phim thành công đình đám năm 20222 Everything Everywhere All at Once

Vì vậy, khi các nhà nghiên cứu đối chứng thống kê về ngân sách sản xuất, chi tiêu tiếp thị và phân phối, họ nhận thấy rằng xét cho cùng, giới tính và/hoặc chủng tộc không liên quan về mặt thống kê đến thành tích phòng vé trong nước hoặc quốc tế.

“Chúng tôi phát hiện những câu chuyện lấy phụ nữ da màu làm trung tâm cũng đạt thành tích tốt ở phòng vé giống như những câu chuyện lấy nam giới da trắng làm trung tâm, khi các biến số hỗ trợ tài chính được kiểm soát,” các tác giả tiếp tục và nói thêm rằng những câu chuyện lấy phụ nữ da màu làm trung tâm thực sự có điểm Metacritic trung bình cao nhất trong số bốn nhóm nhận dạng.

Những phát hiện này hỗ trợ cho nghiên cứu năm 2020 của AI2 xem xét mối quan hệ giữa nhân khẩu học của nhân vật chính và thành tích phòng vé của 1.200 bộ phim có doanh thu cao nhất từ năm 2007 đến năm 2018. “Chính cách mà các nhà điều hành ủng hộ những bộ phim về đàn ông da trắng thúc đẩy thành công của chúng chứ không phải các nhân vật chính,” tác giả chính Stacy L. Smith cho biết trong một tuyên bố.

Những câu chuyện lấy phụ nữ da màu làm trung tâm thực sự có điểm Metacritic trung bình cao nhất trong số bốn nhóm nhận dạng. Ảnh: cảnh phim The Woman King năm 2022

“Bất chấp những phát hiện này, phim về nhân vật nam da trắng vẫn được các hãng phim và nhà phân phối phát hành thường xuyên nhất. Từ dữ liệu mà nói, đây là vô trách nhiệm về mặt kinh tế… Thực tế là các hãng phim và nhà phân phối có thể bán những bộ phim mà họ muốn bán — có điều họ chọn bán những bộ phim về nam chính da trắng nhiều hơn những câu chuyện về bất kỳ nhóm nào khác.

“Hệ thống này được xây dựng để ưu tiên kể chuyện về một nhóm: nam giới da trắng,” Smith nói tiếp. “Kết quả là, đặt giá trị thấp hơn cho các bộ phim về trẻ em gái và phụ nữ có nghĩa là, tính theo số tiền thực tế, họ được trả ít hơn so với các đồng nghiệp nam. Phụ nữ ở Hollywood phải chịu bất lợi dai dẳng và phức tạp như vậy.

Tài năng ngang nhau nhưng phụ nữ được trả thù lao thấp hơn so với đồng nghiệp nam: Jennifer Lawrence (giữa) viết một tham luận về chênh lệch thù lao theo giới tính sau khi phát hiện các bạn diễn nam của cô trong American Hustle (ảnh) được trả cátxê cao hơn cô

Tác động không chỉ là khiến khán giả thấy ít câu chuyện được đưa lên màn ảnh hơn mà đối với phụ nữ trong ngành này, tài năng ngang nhau nhưng được trả thù lao thấp hơn so với đồng nghiệp nam. Sau một mùa hè khi các bên đấu tranh để có được một hợp đồng công bằng, dữ liệu này cho thấy sự bất công sâu sắc mà chỉ thay đổi thỏa thuận tối thiểu cơ bản thôi sẽ không giải quyết được.”