Dẫu những ngày ấy đã qua lâu rồi, Nhật Bản và Trung Quốc đang nỗ lực cùng nhau khuyến khích trao đổi giữa hai ngành công nghiệp điện ảnh và hợp tác sản xuất phim ảnh trong bối cảnh quan hệ song phương được cải thiện.

Quang cảnh thành phố Thượng Hải trong Flavors of Youth, phim hoạt hình hợp tác Trung–Nhật

Hai quốc gia láng giềng này đã ký kết một thỏa thuận đồng sản xuất phim hồi đầu năm, thúc đẩy nhà làm phim ở hai nước hướng ánh mắt háo hức về phía thị trường và điện ảnh của nhau.

Phim hoạt hình Flavors of Youth, do đạo diễn Nhật Bản và Trung Quốc chỉ đạo, được phát hành ở cả hai quốc gia hồi tháng 8/2018. Xuất phẩm hợp tác giữa CoMix Wave Films Inc., hãng sản xuất nổi tiếng với bom tấn hoạt hình Your Name, và một công ty Trung Quốc là bộ ba truyện ngắn có bối cảnh ở những thành phố khác nhau của Trung Quốc.

Một câu chuyện kể về một cậu thanh niên tìm thấy cuốn băng cassette cũ anh từng trao đổi qua lại với cô gái cùng anh lớn lên, gợi nhớ những ký ức vui buồn lẫn lộn về mối tình đầu nơi chàng trai.

Phim mô tả những kỷ niệm đẹp theo một cách đa sắc thái về những người thích nhau trong bối cảnh đô thị phát triển chóng mặt, nổi bật với những cảnh như đứa bé ăn mì, người bà mỉm cười, và cảnh quang đô thị Thượng Hải xưa.

Ken Takakura (trái) trong phim Riding Alone for Thousands of Miles

“Tôi muốn kết hợp các quan điểm văn hóa khác nhau (của hai quốc gia) để biến phim thành một tác phẩm đặc biệt,” tổng đạo diễn Lý Hạo Lăng nói.

Diễn viên lồng tiếng Takeo Otsuka, vào vai chính cho câu chuyện có bối cảnh ở Thượng Hải, nói mình nhận vai chính này với suy nghĩ, “Không hề có biên giới khi nói đến cảm xúc.”

Với việc chính phủ Nhật Bản và Trung Quốc đã ký kết Thỏa thuận đồng sản xuất phim hồi tháng 5/2018, số lượng xuất phẩm hợp tác giữa hai quốc gia dự kiến sẽ gia tăng.

Giới chức Nhật Bản đã bắt đầu thảo luận với các đồng cấp Trung Quốc để đáp lại lời kêu gọi từ những thành viên ngành công nghiệp điện ảnh tìm cách thâm nhập thị trường Trung Quốc, song họ thấy mình đối mặt với những rào cản lớn.

Những xuất phẩm hợp tác sẽ được xem là xuất phẩm “nội địa” ở cả hai quốc gia và sẽ không chịu giới hạn của Trung Quốc về số lượng phim nước ngoài được chiếu trong nước mỗi năm.

Takeshi Kaneshiro (phải) trong một cảnh phim Đại chiến Xích Bích

Thỏa thuận này được cho rằng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các quá trình như cấp phép từ chính quyền, mang lại lợi ích đáng kể cho các nhà làm phim Nhật Bản.

Khoảng 800 thành viên của ngành công nghiệp điện ảnh tham gia buổi họp ở Tokyo hồi tháng 10/2018 do Hiệp hội quảng bá quốc tế điện ảnh Nhật Bản (UNIJAPAN) tổ chức, một tổ chức công ích chịu trách nhiệm xác nhận những xuất phẩm hợp tác dựa trên thỏa thuận, và những bên có liên quan. Vì các cơ sở đã tràn ngập đơn từ ít nhất 100 người trong ngày nộp đơn đầu tiên, nên đã quyết định tổ chức các cuộc họp bổ sung.

Những cuộc họp này thu hút sự chú ý một phần vì sự tăng trưởng nhanh chóng của ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc. Phòng vé Trung Quốc đã mang về 20 tỉ nhân dân tệ (tương đương 320 tỉ yen, hoặc 2,9 tỉ đôla Mỹ) trong quý 1 năm 2018, vượt Bắc Mỹ trở thành thị trường lớn nhất thế giới lần đầu trên cơ sở hằng quý. [Thống kê cho thấy doanh thu phòng vé trên khắp Trung Quốc năm 2018 đạt 60,98 tỉ nhân dân tệ (8,87 tỉ USD) vào cuối ngày cuối năm 2018 - QVĐA chú thích]

Một nhà sản xuất phim nữ người Nhật đã tham dự cuộc họp nói: “Tôi cảm thấy có sự gia tăng nhu cầu ở Trung Quốc không chỉ những phim phong cách Hollywood hấp dẫn, mà cả những tác phẩm Nhật Bản mô tả nội tâm con người một cách tinh tế.”

Haruma Miura (phải) và Lưu Thi Thi trong phim Five Minutes To Tomorrow

Thỏa thuận hợp tác sản xuất không phải là yếu tố duy nhất ủng hộ cho xu hướng này. Các quan chức ở hai quốc gia đang nỗ lực giới thiệu sự hấp dẫn của phim và mở rộng cơ sở của họ. Hiệp hội phân phối và chiếu phim Thượng Hải tổ chức một liên hoan phim ở Tokyo hồi tháng 5/2018 nhằm giới thiệu phim Trung Quốc, trong khi Quỹ Nhật Bản tổ chức Liên hoan phim Nhật ở Trùng Khánh, Quảng Châu và nơi khác vào mùa thu 2018.

Thị trường điện ảnh Nhật Bản đã tăng kịch trần trong những năm gần đây, ở mức trên 200 tỉ yen.

“Kinh doanh điện ảnh Nhật Bản từng là kiểu… chúng ta sẽ làm nếu có một đề nghị (từ phía Trung Quốc), nhưng giờ đây Ấn Độ và các đối thủ khác đang đến Trung Quốc, chúng ta không thể thâm nhập thị trường nếu không chủ động hơn,” Yasushi Shiina, Phó Giám đốc UNIJAPAN nói.

Song, có những lúc các công ty Nhật Bản lâm vào tình cảnh khó khăn ở thị trường Trung Quốc bởi mối quan hệ song phương rạn nứt liên quan đến những vấn đề chính trị.

Cảnh trong phim Manhunt với Masaharu Fukuyama (giữa) và Trương Hàm Dư (trái)

“Ở Trung Quốc, các quy định về chấp thuận và cấp phép tiếp tục thay đổi, và nhiều thứ vẫn còn mơ hồ,” một nam diễn viên 49 tuổi và nhà sản xuất tham gia buổi họp nói. “Tôi hy vọng họ (cả hai chính phủ) không để cho thỏa thuận này chỉ có trên danh nghĩa.”

Những xuất phẩm lớn hợp tác Trung-Nhật

• Riding Alone for Thousands of Miles

Phát hành ở Nhật năm 2006
Đạo diễn: Trương Nghệ Mưu, Yasuo Furuhata
Diễn viên: Ken Takakura

• Red Cliff / Đại chiến Xích Bích

Năm 2008
Đạo diễn: Ngô Vũ Sâm
Diễn viên: Lương Triều Vỹ, Takeshi Kaneshiro

• Five Minutes to Tomorrow

Năm 2014
Đạo diễn: Isao Yukisada
Diễn viên: Haruma Miura, Lưu Thi Thi

• Manhunt

Năm 2018
Đạo diễn: Ngô Vũ Sâm
Diễn viên: Masaharu Fukuyama, Trương Hàm Dư

• Legend of the Demon Cat / Yêu miêu truyện

Năm 2018
Đạo diễn: Trần Khải Ca
Diễn viên: Shota Sometani (ảnh), Hoàng Xuân