Trên bờ biển gồ ghề ở một thế giới vô danh, một phàm nhân, Lý Hàng Châu, thách thức thủy thần Cung Công. Khi Cung Công tỉnh dậy sau giấc ngủ dài hàng triệu năm, những đám mây đen cuộn xoáy và những con sóng dữ dội đập vào vách đá. Mặt đất rung chuyển, núi nứt ra và một loạt sóng thần đe dọa nhấn chìm Lý Hàng Châu.

Cuộc đối đầu này đánh dấu một cảnh quan trọng trong The Mirror of Mountains and Seas: Breaking Waves, phim bộ siêu ngắn mới dài năm tập, mỗi tập chỉ dài ba phút, thống trị các bảng xếp hạng ở Trung Quốc.

Có điều mọi yếu tố — từ kịch bản và lời thoại đến phân cảnh, hiệu ứng đặc biệt và thậm chí cả nhạc phim — đều không phải do bàn tay con người tạo ra mà là do các công cụ AI tiên tiến.

“Với những cảnh chiến đấu hoành tráng đòi hỏi phải dựng hình và hiệu ứng đặc biệt, AI đã cắt giảm hơn 75% thời gian và chi phí sản xuất cho chúng tôi,” Trần Khôn, đạo diễn và nhà sản xuất kỳ cựu chỉ đạo phim bộ siêu ngắn này cho biết. “Những gì từng mất tới sáu tháng, chúng tôi đã hoàn thành chỉ trong hai tháng.”

Cảnh từ trailer The Mirror of Mountains and Seas: Breaking Waves

Sự quan tâm đã nhanh chóng lan tỏa. Sau khi ra mắt trên ứng dụng video ngắn phổ biến Kuaishou vào ngày 13 tháng 7, The Mirror of Mountains and Seas: Breaking Waves đã thu hút hơn 52 triệu lượt xem, trở thành phim bộ hàng đầu trên nền tảng này.

Và với việc phim truyền hình và phim truyền thống dần mất thị phần vào tay phim siêu ngắn, khi khán giả ngày càng ưa chuộng giải trí dạng ngắn, công nghệ AI đang vào cuộc để đáp ứng nhu cầu.

Vào năm 2023, số người dùng ứng dụng phim bộ ngắn đã vượt 500 triệu, đưa quy mô thị trường lên gần 40 tỉ nhân dân tệ (5,58 tỉ đôla) — gần 70% quy mô thị trường phim truyền thống, theo báo cáo của Kuaishou và Endata. Con số này dự kiến sẽ vượt 100 tỉ nhân dân tệ trong vòng năm năm.

Poster phim Sanxingdui: Revelation of Future

“Trên Kuaishou, có 94 triệu người dùng ứng dụng phim ngắn xem hơn 10 tập phim mỗi ngày. Nguồn cung phim ngắn rất thiếu hụt. Chúng tôi muốn tăng năng lực sản xuất bằng hai phương pháp: tăng số lượng người sáng tạo và cải thiện năng suất của người sáng tạo,” Trần Di Ngâm, đứng đầu bộ phận kinh doanh giải trí của Kuaishou, cho biết tại một cuộc họp báo gần đây.

Các nhà sản xuất phim hàng đầu cũng đang nhanh chóng áp dụng AI. Bona Film Group, nhà phân phối và sản xuất hàng đầu tại Trung Quốc, hợp tác với Douyin, phiên bản tiếng Trung của TikTok, để đồng sản xuất Sanxingdui: Revelation of the Future. Ra mắt vào ngày 8 tháng 7, phim bộ 13 tập miêu tả một thế giới tận thế trong bối cảnh nền văn minh Tam Tinh Đôi và đã thu hút được 140 triệu lượt xem cho đến nay.

Trong một phim khác gần đây, A Legend, Thành Long, hiện 70 tuổi, đã giảm tuổi đáng kể xuống trông như 27 bằng cách sử dụng công nghệ AI hoán đổi khuôn mặt.

Cảnh từ trailer phim Sanxingdui: Revelation of the Future

“Bản năng mách bảo tôi rằng AI sẽ mang đến những đổi mới đột phá cho ngành công nghiệp điện ảnh và video,” Trần Khôn, 42 tuổi, một người kỳ cựu trong ngành giải trí nổi tiếng với vai trò đạo diễn các chương trình tạp kỹ như The Voice of China và The Street Dance of China. “Đó là lý do tại sao tôi quyết định chuyển sang AI.”

Tuy nhiên, khi AI định hình lại bối cảnh sáng tạo, không phải là không có những thách thức. Các nhà phê bình cho rằng nội dung do AI tạo ra thường thiếu chiều sâu cảm xúc và các chi tiết sắc thái như cách làm phim truyền thống, hình ảnh đôi khi có vẻ lạnh lùng và máy móc.

Ngay cả những người sáng tạo cũng thừa nhận rằng AI vẫn cần sự can thiệp đáng kể của con người để đạt được kết quả mong muốn, đặc biệt là trong các lĩnh vực như vũ đạo hành động và biểu cảm nhân vật.

Nhân vật do AI tạo hình trong Sanxingdui: Revelation of the Future

Biên cương mới

Bất chấp mức độ phổ biến ngày càng tăng, phim bộ siêu ngắn thường chỉ giới hạn ở những thể loại đã kể chuyện rất nhiều như tổng tài độc đoán, du hành thời gian sến sẩm, hoặc xung đột trong các gia đình giàu có.

Nhưng theo Trần Khôn, AI hiện cung cấp cho người sáng tạo những công cụ để thoát khỏi những câu thúc sáo rỗng này. “Thay vì tranh giành miếng bánh giống nhau, công nghệ này cho phép chúng tôi đổi mới và thu hút khán giả mới,” anh giải thích. “Chúng tôi đang tạo ra một thể loại hoàn toàn mới trong môi trường này.”

Một số nguồn khác được Sixth Tone phỏng vấn lặp lại quan điểm của Trần Khôn, nhấn mạnh rằng một tỷ lệ đáng kể các phim bộ ngắn do AI sản xuất hiện nay tập trung vào những câu chuyện thần thoại và khoa học viễn tưởng tương lai.

Sử dụng cùng các công cụ AI như nhau có thể tạo ra các tác phẩm có phong cách tương tự, chẳng hạn như tạo ra các biểu cảm khuôn mặt hoặc nhân vật giống hệt nhau

Những phim bộ do AI thúc đẩy này bao gồm cảnh tượng hoành tráng và yêu cầu hậu kỳ phức tạp, thường cản trở phim bộ truyền hình truyền thống do chu kỳ sản xuất ngắn và kinh phí hạn chế. “Hy vọng nội dung đổi mới này sẽ thu hút những người xem thường không xem phim bộ ngắn, mang lại lợi ích cho tất cả những người tham gia,” Trần Khôn nói.

Đi theo lý do cơ bản này, Trần Khôn đã cẩn thận lựa chọn những câu chuyện để chuyển thể. The Mirror of Mountains and Seas kể hành trình một chàng trai trẻ giải cứu người mẹ bị bắt cóc và chiến đấu với con quái vật toàn năng để giành chiến thắng. Trần Khôn chọn câu chuyện này vì nhu cầu hình ảnh phức tạp và cộng hưởng văn hóa sâu sắc với khán giả.

Mia Fan, giám đốc nghệ thuật 30 tuổi đến từ Thượng Hải, đã tận dụng AI để tạo ra The Fairy Tale of Yun Tianming, một phim ngắn lấy cảm hứng từ tiểu thuyết khoa học viễn tưởng mang tính biểu tượng của Trung Quốc Tam thể. Bộ phim ngắn sáu phút đã thu hút được 86.000 lượt xem trên nền tảng phát trực tuyến Bilibili.

Một cảnh từ phim ngắn The Fairy Tale of Yun Tianming của Mia Fan

“Trước đây, việc tạo ra một bộ phim hoạt hình là quá trình vất vả kéo dài nhiều năm,” Mia Fan nói. “Với AI, chúng tôi có thể nhanh chóng tạo ra hình ảnh, giúp nhóm của chúng tôi tinh chỉnh kịch bản và tạo ra nhiều câu chuyện hơn.”

Trong khi Mia Fan tự học cách sử dụng phần mềm AI thì Jia Suruina, một nhà thiết kế hình ảnh AI 23 tuổi đến từ tỉnh Hồ Nam, đã chi khoảng 1.000 nhân dân tệ mỗi tháng cho chi phí phần mềm. Jia đã sử dụng công nghệ này để trình bày kỹ thuật số các loại dược liệu từ Bản thảo cương mục, đưa ra cách khôi phục những kho báu đã mất của y văn thời nhà Minh (1368–1644).

Dashu, một người sáng tạo nội dung nổi tiếng trên Bilibili, cho biết: “Tạo phim AI ngắn đơn giản cũng gần như tạo video trên điện thoại của bạn.”

Những phim bộ do AI thúc đẩy này bao gồm cảnh tượng hoành tráng và yêu cầu hậu kỳ phức tạp, thường cản trở phim bộ truyền hình truyền thống do chu kỳ sản xuất ngắn và kinh phí hạn chế

Làm việc toàn thời gian, Mia Fan có thể sản xuất khoảng 5 phút video hàng tháng, theo anh, con số này có thể so sánh với sản lượng của một người sáng tạo toàn thời gian tạo video truyền thống. Anh nhấn mạnh: “Sức sáng tạo tốt và đạo đức làm việc vững chắc có thể thu hẹp mọi khoảng cách kỹ thuật.”

Trong khi đó, những gã khổng lồ công nghệ của Trung Quốc đang nhanh chóng bắt kịp. Lấy cảm hứng từ những đổi mới như Sora của OpenAI, các công ty khởi nghiệp Pica, ByteDance, Tencent và Kuaishou đang nhanh chóng phát triển và triển khai công cụ chuyển văn bản thành video tiên tiến.

Ví dụ, hợp tác của Trần Khôn với Kuaishou trong phim bộ ngắn của anh tận dụng mô hình tạo video của họ, Kling, cùng với các phần mềm khác.

Một tỷ lệ đáng kể các phim bộ ngắn do AI sản xuất hiện nay tập trung vào những câu chuyện thần thoại và khoa học viễn tưởng tương lai. Ảnh: Cảnh từ phim The Mirror of Mountains and Seas: Breaking Waves

Với Kling và Dreamina do Bytedance hậu thuẫn đang mở rộng ảnh hưởng — tổ chức nhiều cuộc thi phim AI để khuyến khích những người sáng tạo — cơ hội cho các công ty khởi nghiệp video AI khác đang thu hẹp lại.

“Với hơn 1,5 tỉ người dùng kết hợp, các nền tảng này thống trị việc sáng tạo video ngắn hầu khắp Trung Quốc, về cơ bản làm thay đổi bối cảnh cạnh tranh,” một chuyên gia trong ngành gần đây đã nói với truyền thông trong nước.

Vượt ra ngoài máy móc

Bất chấp sự lạc quan xung quanh tiềm năng của AI, những người sáng tạo nội dung nhanh chóng chỉ ra những hạn chế của công cụ này, nhấn mạnh rằng chất lượng của các bộ phim ngắn do AI sản xuất thường không đạt kỳ vọng. Ngay cả những bộ phim được tiếp thị là hoàn toàn do AI tạo ra vẫn phụ thuộc rất nhiều vào sự can thiệp của con người.

Thiết kế trang phục, tuổi tác và phong cách cho nhân vật chính của The Mirror of Mountains and Seas

Lấy ví dụ như The Mirror of Mountains and Seas của Trần Khôn. Mặc dù sử dụng công nghệ chuyển văn bản thành hình ảnh và chuyển hình ảnh thành video tiên tiến, nhưng không thể thiếu sự giám sát của con người.

Đạo diễn đưa ra những gợi ý cụ thể về ngoại hình của nhân vật, chẳng hạn như quần áo, độ tuổi và phong cách của nhân vật chính, và mặc dù AI tạo ra hàng trăm lựa chọn, nhưng lựa chọn cuối cùng vẫn nằm trong tay con người.

“Các mô hình hiện tại không thực sự giỏi hiểu và miêu tả các chuỗi hành động, rất khó khớp vào các bộ phim truyền thống,” Trần Khôn thừa nhận. Trong một cảnh chiến đấu, nhóm sáng tạo đã thử hàng trăm lần lặp lại nhưng vẫn không thể đạt được kết quả mong muốn.

Trong The Mirror of Mountains and Seas, AI rất vất vả giữ cho khuôn mặt của nhân vật chính nhất quán trong suốt các cảnh quay

“Ngay cả phiên bản cuối cùng cũng không hoàn toàn thỏa đáng,” Trần Khôn thừa nhận, đồng thời nói thêm rằng kết quả do AI tạo ra thường không đạt được sự hoàn hảo mà anh mong muốn.

Khán giả cũng có những nghi ngờ của họ.

Chen Youjin, sinh viên chuyên ngành tài chính 21 tuổi đã xem bộ phim của Trần Khôn, chỉ trích cốt truyện, nói rằng, “Rất sáo rỗng. Cảm giác như được tạo ra chỉ để giới thiệu công nghệ hiệu ứng đặc biệt của AI, không có cốt truyện thực sự.”

Những người khác chỉ ra rằng các bộ phim do AI sản xuất cũng thiếu sự tinh tế và chiều sâu cảm xúc vốn có trong phim truyền thống. Zhang An, một chuyên gia nghệ thuật 30 tuổi đến từ tỉnh Hồ Nam, cho biết vẫn cần phải có những cải tiến đáng kể, đặc biệt là ở các lĩnh vực như chuyển tiếp sáng tối, xử lý biểu cảm nhân vật và chú ý tổng thể đến từng chi tiết.

Mọi thứ vẫn có vẻ khá cứng nhắc và non tay, đặc biệt là khi nói đến việc thể hiện các nhân vật con người

“Mọi thứ vẫn có vẻ khá cứng nhắc và non tay, đặc biệt là khi nói đến việc thể hiện các nhân vật con người,” cô nhận xét. “Hình ảnh do máy móc tạo ra lạnh lùng thấy rõ, thiếu cốt truyện hấp dẫn, khiến khán giả khó có thể đắm chìm hoàn toàn.”

Theo Dashu, mặc dù AI có thể thúc đẩy đáng kể hiệu quả sáng tạo, nhưng tính ngẫu nhiên vốn có của nó đặt ra thách thức trong việc đạt được hình ảnh nhất quán và liên kết giữa các nhân vật.

“Đôi khi, để có được hình ảnh bảng phân cảnh ưng ý, tôi phải liên tục điều chỉnh câu lệnh cho AI và cuối cùng tạo ra hàng trăm hình ảnh,” lập trình viên 35 tuổi đến từ trung tâm công nghệ phía nam Thâm Quyến cho biết.

Hình ảnh do máy móc tạo ra lạnh lùng thấy rõ

Một mối quan tâm khác là khả năng đồng nhất. “Những người sáng tạo khác nhau sử dụng cùng các công cụ AI như nhau có thể tạo ra các tác phẩm có phong cách tương tự, khiến việc sao chép nội dung do AI tạo ra trở nên dễ dàng,” Dashu giải thích. “Điều này làm nảy sinh các vấn đề tiềm ẩn về tác quyền và đạo đức, chẳng hạn như tạo ra các biểu cảm khuôn mặt hoặc nhân vật giống hệt nhau.”

Trần Khôn đồng tình, lưu ý rằng các mô hình ngôn ngữ lớn hiện có chỉ đơn giản chuyển đổi các truy vấn của người dùng thành câu lệnh, lấy từ các cơ sở dữ liệu hiện có để tạo nội dung. “Nghĩa là nội dung mới thường chỉ là sự kết hợp lại của tài liệu hiện có chứ không phải là thứ gì đó thực sự độc đáo,” anh nói.

Zhu Guli, giám đốc nội dung của một hãng phim bộ ngắn chuyên sáng tạo phim bộ cho khán giả nước ngoài, cho biết nhóm của ông sử dụng AI để tạo nhạc nền cho các bộ phim của họ. Nhưng họ vẫn thận trọng về các vấn đề bản quyền, vì nội dung của họ nhắm đến thị trường toàn cầu. “Chúng tôi vẫn dựa vào các nhạc sĩ là con người và chỉ sử dụng nhạc do AI tạo ra làm tài liệu tham khảo,” ông nói.

Một hình ảnh quảng cáo cho A Legend của Thành Long

Đối với Zhu, tính xác thực của phim điện ảnh và phim bộ do người thật sản xuất vượt trội hơn so với những gì AI tạo ra, vì khán giả khao khát sự kết nối cảm xúc với các nhân vật.

“Chiều sâu cảm xúc đến từ trải nghiệm cá nhân, hiểu biết văn hóa và khả năng truyền tải những tín hiệu tinh tế của các diễn viên thông qua đối thoại, biểu cảm và tương tác. Những yếu tố này cộng hưởng sâu sắc hơn với khán giả,” ông nói thêm.

Bất chấp sự cường điệu xung quanh việc sử dụng công nghệ hoán đổi khuôn mặt AI, A Legend của Thành Long đã thất bại ở phòng vé, chỉ kiếm được 80 triệu nhân dân tệ doanh thu. Phần tiếp theo của The Myth và Kung Fu Yoga, cũng do Đường Quý Lễ đạo diễn, đã không thu hút được khán giả như mong đợi, đạt điểm đánh giá 5,1 đáng thất vọng trên Douban, so với 7,0 cho The Myth.

Chứng kiến ​​một Thành Long 70 tuổi vẫn thực hiện các pha nguy hiểm khó khăn mang lại một giá trị không thể thay thế mà công nghệ không thể sao chép được

Ngay cả trong thời đại công nghệ tiên tiến thống trị, hành động thực tế vẫn có sức hấp dẫn — đặc biệt là với những biểu tượng như Thành Long, người mà mọi cú đấm đá đều có cảm giác chân thực.

Mặc dù các hiệu ứng đặc biệt, nhất là khi kết hợp với AI, có thể tạo ra hình ảnh cực kỳ chân thực, nhưng chúng cũng có thể làm giảm trải nghiệm khi khán giả biết rằng đó là nhân tạo. Zhu cho biết: “Việc chứng kiến ​​một Thành Long 70 tuổi vẫn thực hiện các pha nguy hiểm khó khăn mang lại một giá trị không thể thay thế mà công nghệ không thể sao chép được.”