Với Ngưu Tiểu Vũ, đạo diễn trẻ từ Hợp Phì tỉnh An Huy phía đông Trung Quốc, cách cô tạm biệt người ông đã từ giã cõi đời năm 2017 đã trở thành một bộ phim như truyện thần tiên đầy những tưởng tượng.

Với Ngưu Tiểu Vũ, đạo diễn trẻ từ Hợp Phì tỉnh An Huy phía đông Trung Quốc, cách cô tạm biệt người ông đã từ giã cõi đời năm 2017 đã trở thành một bộ phim như truyện thần tiên đầy những tưởng tượng

Virgin Blue, phim đạo diễn đầu tay của Ngưu Tiểu Vũ, được phát hành ở Đại lục ngày 25/11, hơn một năm sau khi bộ phim độc lập này lấy đề cử tại Liên hoan phim Locarno lần thứ 74 ở Thụy Sỹ hồi tháng 8/2021.

Đầu năm nay, bộ phim cũng thắng giải Tinh thần Độc lập, tôn vinh những phim thể nghiệm với thẩm mỹ tiên phong, tại Liên hoan phim quốc tế FIRST lần thứ 15 ở Tây Ninh, tỉnh Thanh Hải.

Được mở ra qua mạch kể không tuyến tính đan xen những tầng giấc mơ, bộ phim nói về Diệp Tử, một sinh viên mới ra trường, trở về quê và dành cả kỳ nghỉ hè bên bà ngoại. Trong căn hộ cũ đầy kỷ niệm, hai bà cháu thấy đâu đó như ông trở về, cho dù mang hình dáng của những món đồ hay những sinh vật kỳ lạ, chẳng hạn một cái đèn hay chú gấu hình người, hay là cả một ngọn gió. Dần dần vượt qua sợ hãi và đau buồn, Diệp Tử bắt đầu chấp nhận chuyện đã thực sự xảy ra và tìm cách hiểu tình yêu và cái chết.

Đắm chìm trong thế giới tưởng tượng của riêng mình, Ngưu Tiểu Vũ bắt đầu “tưởng tượng” rằng tất cả mọi thứ đều có thể là “tín hiệu” từ người ông quá cố của cô, vì cô tin rằng ông không sẵn lòng “rời bỏ” họ

Nhiều người xem bình luận rằng bộ phim, hiện đứng 7/10 điểm trên trang bình luận phổ biến của Trung Quốc Douban, với cách quay hết sức nổi bật điều khiển ánh sáng và bóng tối, khiến người ta nhớ đến tượng đài phim nghệ thuật Đài Loan Thái Minh Lượng hay đạo diễn người Thái Lan Apichatpong Weerasethakul.

Tuy nhiên, Ngưu Tiểu Vũ tin rằng chính những tác phẩm kinh điển có nhịp độ chậm và được quay tinh xảo do đạo diễn Đài Loan Hầu Hiếu Hiền chỉ đạo có ảnh hưởng lớn nhất đến quá trình sáng tạo điện ảnh của cô.

Khi đang chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh của Học viện Điện ảnh Bắc Kinh, Ngưu Tiểu Vũ — hiện đã có bằng cử nhân hoạt hình và thạc sĩ về phim thử nghiệm — đang học chương trình nghệ thuật với một gia sư ở Vọng Nguyên thuộc quận Triều Dương.

Ngưu Tiểu Vũ tin rằng chính những tác phẩm kinh điển có nhịp độ chậm và được quay tinh xảo do đạo diễn Đài Loan Hầu Hiếu Hiền chỉ đạo có ảnh hưởng lớn nhất đến quá trình sáng tạo điện ảnh của cô

“Hầu hết các bạn cùng lớp đều lớn tuổi hơn tôi. Chúng tôi xem rất nhiều phim trong thời gian rảnh rỗi. Tôi đã bị ám ảnh với những bộ phim do Hầu Hiếu Hiền đạo diễn. Ông giống như một người cố vấn, khuyến khích tôi sống chậm lại và có góc nhìn mới để quan sát thế giới,” Ngưu Tiểu Vũ nhớ lại.

Sinh năm 1993, Ngưu Tiểu Vũ chuyển đến ở với ông bà lúc 6 tuổi, và học trường địa phương ở trung tâm Hợp Phì có đủ cấp từ tiểu học tới trung học, và tập trung chuyên tuyển chọn những trẻ em tài năng.

Khi ông của Ngưu Tiểu Vũ qua đời vào năm 2017, cô trở về căn hộ cũ để bầu bạn với bà trong suốt mùa hè.

“Tôi có nhiều thời gian để gà gật ở nhà, khiến tôi hòa hợp hơn với những thứ tinh tế trong phòng,” cô nói.

Trịnh Thánh Chi, bà của Ngưu Tiểu Vũ, trong vai bà của nhân vật chính

Đắm chìm trong thế giới tưởng tượng của riêng mình, Ngưu Tiểu Vũ bắt đầu “tưởng tượng” rằng tất cả mọi thứ, từ cơn gió nhẹ thổi vào phòng cho đến sự thay đổi nhẹ của ánh sáng mặt trời, có thể là “tín hiệu” từ người ông quá cố của cô, vì cô tin rằng ông không sẵn lòng “rời bỏ” họ.

Đây không phải lần đầu tiên cô có những tưởng tượng “kỳ quặc” như vậy. Vào năm 2013, khi một người hàng xóm lớn tuổi trong cộng đồng của cô qua đời, cô đã tò mò về tác động và hậu quả của cái chết. Năm đó, cô cùng với một số người bạn đã dành năm ngày để quay một bộ phim ngắn, đã trở thành tiền thân của Virgin Blue.

Lấy đó làm cơ sở, Ngưu Tiểu Vũ bắt đầu viết kịch bản cho phim truyện của mình, đan xen những ký ức của cô về Ngư Hoa Đường, một hồ nước trong công viên gần nhà cô, và cũng là đoạn hào bao quanh khu vực trung tâm thành phố Hợp Phì. Là địa danh mang tính biểu tượng thu hút nhiều người dân địa phương, từ những cặp tình nhân khao khát địa điểm hẹn hò yên tĩnh đến những nhà thám hiểm đô thị quan tâm đến cái gọi là bí ẩn, Ngư Hoa Đường đã tạo ra rất nhiều câu chuyện, hầu hết đều diễn ra khi màn đêm buông xuống.

Được quay xung quanh Ngư Hoa Đường và trong căn hộ của ông bà Ngưu, quá trình quay phim diễn ra từ tháng 9 đến tháng 10 năm 2019

Trong suốt thời thơ ấu đến tuổi thiếu niên, Ngưu Tiểu Vũ đã đi qua con hồ trên đường đến trường, khơi dậy trí tưởng tượng táo bạo và thú vị của cô. Điều đó đã được phản ánh trong bộ phim, Ngư Hoa Đường được miêu tả là chốn của “linh hồn” và “sinh vật huyền bí”.

Được quay xung quanh Ngư Hoa Đường và trong căn hộ của ông bà Ngưu, quá trình quay phim diễn ra từ tháng 9 đến tháng 10 năm 2019, với dàn diễn viên bao gồm bạn bè, người thân của Ngưu Tiểu Vũ và các thành viên trong đoàn làm phim.

“Mẹ tôi đã hỗ trợ rất nhiều từ khi tôi còn nhỏ. Sau khi thấy tôi vất vả nhưng không thể huy động đủ tiền cho việc sản xuất, bà đã bán một căn hộ từng mua cho tôi để làm của hồi môn” Ngưu Tiểu Vũ nhớ lại và cho biết thêm rằng mẹ cô không giàu và căn hộ gần như là tất cả những gì bà có thể mua được khi đó.

Diệp Tử, bạn thân của Ngưu Tiểu Vũ, trong vai sinh viên đại học Diệp Tử

Lặp lại vai diễn của cô trong bộ phim ngắn năm 2013, cũng lấy bối cảnh ở Ngưu Hoa Đường, bộ phim có Diệp Tử, bạn thân của Ngưu Tiểu Vũ, trong vai sinh viên đại học Diệp Tử, và Trịnh Thánh Chi, bà của Ngưu Tiểu Vũ, trong vai bà của nhân vật chính.

“Khi tôi học lớp hai ở trường tiểu học, Diệp Tử chuyển đến trường của tôi. Chúng tôi đã lớn lên cùng nhau và là bạn bè bao năm. Cô ấy hơi nhút nhát và sống nội tâm, và phải mất một thời gian để thuyết phục cô ấy thôi việc và đóng phim,” Ngưu Tiểu Vũ nhớ lại.

Với nỗ lực giúp Diệp Tử diễn xuất tự nhiên và hòa mình hơn vào thế giới nội tâm của nhân vật, Ngưu Tiểu Vũ đã dành một tháng để huấn luyện Diệp Tử, yêu cầu cô viết nhật ký và chụp 30 bức ảnh tự sướng, cũng như tập thể dục để cải thiện vóc dáng mỗi ngày.

Ngưu Tiểu Vũ (đứng) và hai diễn viên chính của cô: một là bạn thân, một là bà ngoại

Không giống như Diệp Tử, bà của cô, lúc đó đã 77 tuổi và bị bệnh thận, sẵn sàng nhận công việc diễn xuất hơn, vì trước đây bà từng là diễn viên Lư Kịch và xem bộ phim là cách để tưởng nhớ người chồng quá cố của mình. “Tôi thấy rất biết ơn bà. Sức khỏe yếu và thậm chí bị sốt trong khi quay phim, nhưng bà không bao giờ phàn nàn,” Ngưu Tiểu Vũ nói.

Vào thời điểm khó khăn này, khi các rạp chiếu phim Trung Quốc đang chật vật, bộ phim dù không đạt thành tích ấn tượng ở phòng vé nhưng đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ những người hâm mộ phim nghệ thuật, phần lớn xoay quanh nỗ lực chân thành của bộ phim trong việc khám phá con đường đúng đắn để chia tay những người chúng ta đã yêu, ra đi mãi mãi.