• 6 lý do đưa Kimi no Na wa trở thành hiện tượng hoạt hình Nhật Bản

• Your Name rọi niềm hy vọng cho hoạt hình Nhật Bản ở Trung Quốc

Cụ thể, Makoto Shinkai, tác phẩm Your Name của anh đang là phim điện ảnh có doanh thu cao nhất năm 2016 của Nhật, thường được hỏi anh cảm thấy thế nào khi là người kế tục Hayao Miyazaki, vị đạo diễn đứng trên đỉnh tháp của làng hoạt hình Nhật Bản trong gần ba thập kỷ với vai trò là người sáng tạo được yêu mến của những thành công được giới phê bình ca ngợi như Princess Mononoke và tác phẩm đoạt giải Oscar Spirited Away.

Makoto Shinkai, 43 tuổi, đạo diễn Your Name

“Tôi thấy rất vinh dự, nhưng tôi nghĩ đó là một sự đánh giá quá mức,” Makoto Shinkai, 43 tuổi, cho biết trong một buổi phỏng vấn tại văn phòng của Toho, công ty sản xuất và phân phối phim Nhật Bản, từ chối một cách lịch sự vương miện này. “Tôi không nghĩ bất cứ ai có thể thay thế ngài Miyazaki.”

Nhưng Your Name, câu chuyện về việc tráo đổi thân xác và du hành thời gian, một thảm họa tự nhiên và tình yêu định mệnh trên nền nhạc pop Nhật, là phim Nhật Bản có doanh thu cao thứ hai trong lịch sử của nước này, ngoài Spirited Away và Howl’s Moving Castle của Hayao Miyazaki. Từ thời điểm ra rạp vào tháng 8, Your Name đã duy trì vị thế hàng đầu tại các phòng vé trong 12 tuần và đã thu về tổng 19,4 tỉ yen (khoảng 170 triệu đôla Mỹ).

Với Makoto Shinkai, người đến giờ vẫn được yêu thích tôn sùng vì những đóng góp về mặt tài chính cũng như những tác phẩm trước của anh, Your Name đã vượt qua mọi sự mong đợi, thu về gấp hơn 10 lần doanh thu phòng vé so với phim trước của anh, Garden of Words.

Your Name đã bắt đầu một tuần lấy tư cách tranh giải Oscar tại Los Angeles và công chiếu ở 7.000 rạp Trung Quốc. (Funimation, nhà phân phối tại Mỹ của bộ phim, sẽ đem đến một sự công chiếu tại Mỹ rộng rãi hơn nữa vào đầu 2017.) Chính phủ Nhật Bản đang quảng bá Your Name – cùng với Godzilla Resurgence, một thành công phòng vé khác năm nay – với vai trò là sản phẩm văn hóa xuất khẩu quy mô lớn.

Những ngôn từ dành cho phim này bên ngoài Nhật Bản cũng mạnh mẽ. Trên tờ The Daily Telegraph của London, Robbie Collin đã miêu tả Your Name “đẹp đến mức gần như bật cười.” Hiệp hội hoạt hình quốc tế đã đề cử Your Name cho giải Annie với hạng mục phim hoạt hình độc lập xuất sắc nhất.

Tại Nhật Bản, nơi phim này nhận được các phản hồi hầu hết là tích cực, sự thành công đáng ngạc nhiên của phim là nhờ truyền miệng. Người hâm mộ cuồng nhiệt đến mức làm những cuộc hành hương đến các địa điểm được cho là đã tạo cảm hứng cho những cảnh quan trọng trong phim.

Mặc dù vị thế thành công là mới đối với Makoto Shinkai, chủ đề trong Your Name thì không. Từ tác phẩm đầu tiên của anh, Voices of a Distant Star (2002) – phim của anh gần như tự làm hoàn toàn bằng máy tính – Makoto Shinkai đã khám phá cách mà nam giới và nữ giới trẻ tuổi liên hệ và mất liên hệ như thế nào. Tin nhắn biến mất, không gọi được, và các nhân vật lướt qua nhau trên tàu điện.

“Shinkai là bậc thầy trong việc khắc họa và khám phá khoảng cách giữa con người,” Jonathan Clements, tác giả của Anime: A History, viết trong một email. Ông cho biết thêm, “Anh vượt trội trong việc biểu tượng hóa cách con người bị chia cắt bởi hố sâu mong mỏi.”

Trong Your Name, Mitsuha, một cô gái thôn quê mong muốn chuyển đến thành phố lớn, và Taki, một nam sinh Tokyo đầy cảm xúc, hoán đổi thân xác trong giấc mơ. Những tình huống hài hước xảy ra khi họ khám phá những niềm vui và thử thách khi ở trong cơ thể của giới tính khác.

Nhưng dần dần, khi họ để lại lời nhắn điện thoại cho nhau miêu tả những điều họ làm trong thân xác của người kia, những tình cảm lãng mạn nhen lên mặc dù họ chưa từng gặp mặt.

Trong chiếc áo len màu xám dài, kính gọng và chòm râu mờ nhạt, Makoto Shinkai nhấp một ngụm cà phê lon mua ở máy ven đường và cười rụt rè khi miêu tả đề tài quay đi quay lại trong tác phẩm của mình.

“Khi tôi còn là một thiếu niên, với tôi đây là điều kỳ bí nhất trên đời: Tại sao con người không kết nối?" Makoto Shinkai, đã kết hôn có một cô con gái sáu tuổi, nói.

“Ngay cả đến giờ tôi vẫn có ám ảnh này,” anh bổ sung. “Thật là kỳ bí, tôi cố gắng tìm câu trả lời.”

Nói về ảnh hưởng, Makoto Shinkai không trích dẫn Hayao Miyazaki, người gần đây đã ám chỉ rằng ông sẽ quay trở lại từ việc nghỉ hưu để thực hiện một tác phẩm cuối cùng. Thay vào đó, anh nhắc đến Hideaki Anno, đạo diễn hoạt hình đã tạo ra loạt phim Neon Genesis Evangelion, và tiểu thuyết gia Haruki Murakami. Những người hâm mộ tinh ý có lẽ đã nhận ra một số điểm tương tự về đề tài với truyện ngắn của Haruki Murakami có tựa On Seeing the 100 Percent Perfect Girl One Beautiful April Morning.

Vượt lên trên sự lôi cuốn của đề tài tình cảm lãng mạn tuổi mới lớn, Your Name gợi nhớ khi khắc họa nỗi tiếc thương một thị trấn sau thảm họa thiên nhiên. Sự so sánh với trận động đất và sóng thần năm 2011 đã lấy đi gần 18.500 mạng người đồng thời gây nên sự nóng chảy hạt nhân ở lò phản ứng tại Fukushima là không thể tránh khỏi.

“Tôi không định đưa điều nào vào tác phẩm của mình ngay từ đầu,” Makoto Shinkai nói. “Nhưng, hiển nhiên, đó là một sự kiện và thảm họa lớn đối với toàn xã hội Nhật Bản.”

Phim này rõ ràng đã tận dụng được cảm giác hối hận và mong ước viên mãn tại Nhật Bản.

“Nhiều người có mặc cảm tội lỗi kiểu, ‘Chắc chắn có điều gì đó mà chúng ta có thể làm được,’” Ryusuke Hikawa, giáo sư thỉnh giảng sau đại học về nghiên cứu Nhật Bản toàn cầu tại Đại học Meiji cho biết. “Giờ điều này trở thành một phần trong tâm lý người Nhật.”

Phương pháp của Makoto Shinkai khác biệt so với những nhà làm phim hoạt hình khác. Anh viết kịch bản trước, và với Your Name, thậm chí còn viết một tiểu thuyết, ra mắt trước hai tháng, và đã bán được hơn 1,3 triệu bản.

Sử dụng một bảng kỹ thuật số, anh cụ thể hóa lời thoại, hiệu ứng âm thanh và nhạc trong một khung hình đa phương tiện trước khi vẽ hình ảnh.

Anh sẵn sàng nói khả năng vẽ của mình là xoàng xĩnh. Để hoàn tất bản vẽ mạch truyện, anh đã lấy hình ảnh từ khắp các trang mạng, bao gồm cả Google Maps, và rồi các họa sĩ hoạt hình sẽ cụ thể hóa góc nhìn của anh.

Your Name mang đến những hình ảnh tinh tế chi tiết về những truyền thống Nhật Bản xưa cũ tại quê hương của Mitsuha và một Tokyo hiện đại nhộn nhịp. Thủ pháp tầm thường như ánh sáng điện thoại di động chiếu lên khuôn mặt của nhân vật vào ban đêm lại mang một vẻ đẹp đáng ngạc nhiên

"Tôi chú ý đến những điều mà không ai khác nhìn tới," Makoto Shinkai nói. "Trong cuộc sống hàng ngày, tôi rất ấn tượng với các chi tiết nhỏ, như khi tôi nhìn lên ánh đèn đường trên hè phố, dường như nó có ý nghĩa hoặc chứa đựng rất nhiều thông điệp."


"Thế giới," anh nói thêm, "đã tạo ra vạn vật một cách hoàn hảo."

Your Name phát hành ở Việt nam ngày 13/1/2017 với tựa Tên cậu là gì?.