Một hôm, Rylance hỏi nguyên nhân chứng mất ngủ của nhà làm phim huyền
thoại từng đoạt giải Oscar. Spielberg đáp: “Vì tôi chưa biết bộ phim này
nói cái gì.”
Đạo diễn Steven Spielberg làm việc với Tom Hanks trên trường quay Bridge of Spies
Tất nhiên là ông biết bộ phim này nói cái gì. Ông là Steven Spielberg
mà. Nhưng, đó là lúc Rylance, nam diễn viên được đề cử Emmy cho tuyệt
tác truyền hình
Wolf Hall của đài PBS, thấy nhà đạo diễn giông
giống một nhà soạn kịch Hy Lạp cổ điển: “Lúc hầu hết chúng ta đang mơ,
tâm trí ông sẽ không nghỉ ngơi vì ông đang tìm kiếm một điều quan trọng
nào đó.”
Cuộc săn lùng của Spielberg để kể những câu chuyện tưởng
tượng vĩ đại, những lời thoại tượng đài và thăm lại lịch sử diễn ra đã
hơn 40 năm và làm rung động bao thế hệ khán giả, với các cuộc phiêu lưu
của Indiana Jones, các quái vật nhai rau ráu phòng vé của
Jurassic Park và Jaws, người ngoài hành tinh cả hiền lành (
Close Encounters of the Third Kind) lẫn ác ý (
War of the Worlds), và những câu chuyện nhìn lại những thời kỳ quan trọng như
Saving Private Ryan và
Schindler’s List.
Phim điện ảnh gần đây nhất của ông,
Lincoln năm
2012, nhắc nhở Spielberg, 68 tuổi, tình yêu dành cho lịch sử và đất
nước, còn bộ phim mới nhất của ông thể hiện sự can đảm của một người đàn
ông chỉ muốn làm điều đúng.
Dựa trên những sự kiện có thật trong thập niên 1950 và 1960,
Bridge of Spies
đưa Tom Hanks vào vai luật sư bào hiểm người New York tên James B.
Donovan, được chính phủ yêu cầu bào chữa cho gián điệp Liên Xô tên
Rudolf Abel (Rylance) khi ông này bị bại lộ và bị bắt ở Brooklyn.
Luật sư James Donovan (Tom Hanks) và Mary (Amy Ryan) vợ anh trở thành đích của những người phản ứng
Mọi người, từ vợ của Donovan (Amy Ryan) đến đối tác luật của anh (Alan
Alda) đến các con anh, đều thấy đây không phải ý hay. Nhưng đối với
Donovan luật pháp là rất quan trọng, kể cả vào cái lúc mà “Mối đe dọa
đỏ” nạp nhiên liệu cho chứng hoang tưởng của người Mỹ và “công khai bênh
vực cho một kẻ thù được đào tạo là một việc làm nguy hiểm,” Spielberg
nói. Dù với ý thức hệ khác biệt, Donovan và Abel tiến tới chỗ bạn bè.
Sau đó, Donovan môi giới một cuộc trao đổi ở Đông Đức lấy phi công U-2
Francis Gary Powers (Austin Stowell) và sinh viên người Mỹ Frederic
Pryor (Will Rogers) bị cầm tù.
Vì khán giả mất hơn hai tiếng đồng
hồ với Donovan, khó mà không cảm thấu khó khăn của anh. Và phản ánh
cuộc đời anh, Spielberg kể lại rằng ông cần dạng ngoan cường đó vào cái
thời mà ai nấy đều khuyên ông tránh xa một số bộ phim.
“Bạn thực
sự thử sức mình khi ai cũng nói đây không phải là một lựa chọn tốt và
bạn không ngã lòng,” Spielberg nói. “Sự thỏa mãn lớn lao nhất là khi
chứng minh được tất cả những người nói không đều sai, và tất nhiên cảm
giác tồi tệ nhất là khi hóa ra những người nói không ấy là đúng.
“Nhưng
bất luận trường hợp nào, sai hay đúng, tôi cần quyết định thuận theo
bản thân. Tôi không thể kể cho ai nghe câu chuyện mà tôi không tin.”
Thành tựu lớn nhất của ông với giới phê bình?
E.T. The Extra-Terrestrial,
bộ phim gia đình kinh điển năm 1982 mà nhiều hãng phim từ chối vì “ai
cũng nghĩ chúng tôi đang làm một phim hoạt hình truyền hình sáng chủ
nhật,” Spielberg nói, bật ra một tiếng cười thầm tự hào.
Tom Hanks và Mark Rylance trong phim Bridge of Spies
“George Lucas cũng gặp chuyện tương tự với
Star Wars khi ai
cũng nghĩ ông ấy điên rồi mới làm một phim bộ lê thê về không gian như
thế. Bạn phải lắng nghe và bạn phải cân nhắc… và quyết định phải được
đưa ra từ chỗ tất cả những quyết định trung thực nhất, sâu thẳm nhất có
thể tìm thấy.”
Có một cảnh trong
Bridge of Spies gợi nhớ phim
E.T.,
dù thay vì một cậu bé đạp xe đạp với một chiếc giỏ chứa người ngoài
hành tinh muốn gọi điện thoại về nhà, là hai đứa trẻ đạp xe qua sảnh dài
chuyển lá thư mà Donovan trông đợi, chờ cuộc gặp gỡ ở Đông Berlin.
Spielberg
khăng khăng ông không tham khảo chính mình. Thay vì thế, ông muốn một
cách để người ta thư từ liên lạc từ đầu này đến đầu kia nhanh chóng.
“Tôi chỉ nghĩ đến hiệu quả, mà người Đức nổi tiếng về tính hiệu quả.”
Ryan
ấn tượng trước tài khéo của Spielberg trong việc dàn dựng cảnh xử án
với Donovan và Abel. Trong phim, vụ án gây náo loạn dữ dội — và rất
nhiều đau khổ cho vị luật sư và gia đình anh — và Ryan nhớ một cảnh gia
đình Donovan bị tống ra khỏi tòa nhà có bóng đèn chụp của máy ảnh phóng
viên khắp trên sàn. Máy quay được cố định trên sàn thể hiện kính bị
nghiền nát bới những bước chân giẫm đạp như một thủ pháp điện ảnh thể
hiện sự hỗn loạn của thời đại đó.
Thủ tướng Đức Angela Merkel, giữa, trò chuyện với đạo diễn Steven
Spielberg, trái,
và Tom Hanks trên trường quay Bridge of Spies ở Berlin,
Đức
“Ông ấy rất hào hứng,” Ryan nói về Spielberg. “Bạn chợt thoáng thấy ông
như (thể) một đứa trẻ 8 tuổi làm phim trong sân sau nhà mình. Niềm đam
mê kể những câu chuyện bằng phim ảnh chứng như chưa bao giờ rời bỏ ông
hay mờ đi hoặc mỏi mệt.”
Spielberg thừa nhận mọi phim ông từng
đạo diễn ngay cả những phim về những nhà khảo cổ đi khắp thế giới và cá
mập đói ngấu — đều trở nên rất cá nhân với ông. Và
Bridge of Spies
thực sự bắt đầu kiểu đó, vì một Spielberg sinh ra ở Cincinnati và lớn
lên trong thời kỳ Chiến tranh lạnh, khi tập luyện tránh máy bay ném bom
là một phần trong cuộc sống hàng ngày.
Đạo diễn nói thêm rằng một cảnh trong
Spies khi
con trai của Donovan mở nước cho đầy bồn tắm nếu chiến tranh hạt nhân
xảy ra. Hồi 15 tuổi Spielberg đã làm đúng như vậy vào tháng 10/1962
trong vụ khủng hoảng tên lửa Cuba — khi đó ông không chỉ cho nước vô đầy
hai bồn tắm, mà cả bốn bồn rửa bát và hồ bơi bằng nhựa ngoài nhà “vì
tôi tưởng tận thế đến nơi.”
Còn có nguyên nhân khác cho những nỗi
lo về tương lai của nhà làm phim này: ông bà của ông và các cụ tổ nhà
ông là người Do Thái từ Nga và Ukraine, và Spielberg lo rằng ai đó nghe
gia đình ông nói chuyện bằng tiếng Nga và tiếng Đức cổ của người Do Thái
như gió thì sẽ giải họ tới FBI.
Spielberg tại một sự kiện ra mắt phim Bridge of Spies
“Tôi nghĩ, ‘Sắp có tiếng gõ cửa phải không? Sắp hết đời nhà Spielberg rồi chăng?’”ông cười lớn kể lại.
Gia
tộc Spielberg phát triển theo hàm mũ kể từ đó, tuy nhà gần đây ít nhộn
nhịp hơn vì người con thứ bảy của ông, cô con gái tên Destry 18 tuổi,
rốt cuộc cũng ra riêng để đi học đại học.
Ông đưa thêm chỗ thời
gian dôi ra đó, cùng sức sáng tạo mới tìm thấy, vào công việc. Ông hiện
đang chuyển thể cuốn truyện thiếu nhi
The BFG của Roald Dahl —
ra rạp tháng 7/2016, với Rylance trong vai một người khổng lồ thân thiện
— và vị đạo diễn bắt đầu sản xuất bộ phim phiêu lưu dựa theo trò chơi
video
Ready Player One.
“Như thể một cách để cho mái ấm
gia đình không trống trải. Lấp đầy bằng những bộ phim,” Spielberg nói.
Vả lại, dù các con ông đều đang có cuộc sống riêng, “thể nào chúng cũng
về nhà!”
Ông nghiệm ra rằng không làm việc thậm chí tốn sức lực
hơn làm việc, và dù Spielberg đã qua tuổi về hưu, Rylance thấy một con
người vẫn bị cuộc đời mê hoặc như trước giờ ông vốn thế.
Ryan nói về Spielberg: “Bạn chợt thoáng thấy ông như (thể) một đứa trẻ 8 tuổi làm phim trong sân sau nhà mình."
“Ông thật là thiên tài: Ở giữa một ngành nhiều tỉ đôla với bao nhiêu
chuyên gia xung quanh, vậy mà ông vẫn nguyên vẹn sự vô tư và tình yêu
công việc ông làm,” nam diễn viên nói.
“Nếu người ta có sáng chế
ra được thứ gì giúp con người sống lâu 1.000 năm, tôi bầu cho Steven là
người nhận thứ đó. Ông sẽ tận dụng tốt cho mà xem.”
Dịch: © Yên Khuê @Quaivatdienanh.com
Nguồn: USA Today