• Lý giải phòng vé Bắc Mỹ 31/7-2/8: 6 lý do Mission: Impossible và yếu tố hoài niệm thống trị

• [Bình luận phim] Rogue Nation: Điệp vụ đã hoàn thành, thưa ông Cruise!

• Con đường bất thường đến với Mission: Impossible - Rogue Nation của đạo diễn Christopher McQuarrie

• Trụ lại trong danh sách ngôi sao hạng A: Nhiệm vụ bất khả cho Tom Cruise

• Mission: Impossible 5 - Những gì đã biết đến nay

Do Christopher McQuarrie viết kịch bản và đạo diễn (phát triển trên kịch bản nháp ban đầu của Drew Pearce), bộ phim mới của Tom Cruise hiệu quả ở nhiều cấp độ. McQuarrie bắt tay vào việc viết những cảnh hành động trước, thế nên có cảm giác phim là một loạt những đại cảnh — lưu ý cái cảnh nhà hát opera kiểu phim Manchurian Candidate — nhưng vì ông xâu chuỗi thành một câu chuyện tinh tế nên không bao giờ có cảm giác quá tải cảnh hành động.

Tiện thể nói luôn, cốt truyện đó không dễ miêu tả — cơ bản là, liên quan đến một cuộc đấu cờ giữa giữa tổ chức Syndicate loạn trí và Ethan Hunt của Tom Cruise (được nhóm IMF của anh hỗ trợ), với một bí ẩn khó đoán trong nhân vật Ilsa Faust (Rebecca Ferguson), (có thể) là một nội gián Syndicate hay (có thể) là một gián điệp Anh trung thành.

Đó là đỉnh của một tảng băng trôi ‘khủng’. Sau đây là những gì ngầm dưới nước:

Bay cao. Chắc chắn bạn đã nghe nói tới màn bám máy bay bão táp của Cruise, vì vừa quá ấn tượng về thị giác — một trong những minh tinh điện ảnh lớn nhất thế giới treo lơ lửng bên hông một chiếc máy bay quân sự Airbus A400 — lẫn vì đây là điểm nhấn trong chiến dịch quảng cáo của Paramount. Trớ trêu là với tất cả những sự chú ý dồn vào đó, cảnh phim này lại diễn ra ngay đầu phim và chỉ có mối quan hệ lướt qua với những gì xảy ra về sau. Có lẽ còn trứ danh hơn nữa là việc cảnh này thoạt tiên không được đưa vào đầu phim — thực ra, được đưa vào ngay cuối phim, kiểu một lời bạt gợi ý chuyến phiêu lưu kế tiếp của Hunt ở đâu. Hãng phim và McQuarrie quyết định dời cảnh này lên tuốt đầu phim là có lý, nhất là vì họ trông cậy cả vào đó để bán bộ phim.

Cảnh rượt đuổi mô tô ở Morocco

Ngờ vực. Không nhiều đạo diễn có câu chuyện về gốc gác như McQuarrie. Một biên kịch trẻ đoạt Oscar ở độ tuổi 20 với The Usual Suspects năm 1995, McQuarrie rốt cuộc kết thúc ở hoang mạc Hollywood khi những năm tiếp sau đó ông cố gắng thử, và thất bại, trong việc làm một số phim lịch sử. (Xem thêm Con đường bất thường đến với Mission: Impossible - Rogue Nation của đạo diễn Christopher McQuarrie). Có lúc, nhà làm phim này thậm chí đã nghĩ đến bỏ nghề. Sự đời xoay chuyển khôn lường, khi ông gặp Cruise năm 2006 — lúc anh cũng đang trong giai đoạn lao đao vì bị Paramount sa thải.

Cruise và McQuarrie hợp tác trong bộ phim đề tài Thế chiến II Valkyrie, McQuarrie viết kịch bản, làm sống lại sự nghiệp của mỗi người. McQuarrie sau đó còn hợp tác với Cruise trên nhiều bộ phim khác, trong đó có Mission Impossible: Ghost Protocol 2011, với tư cách chỉnh sửa kịch bản cấp cao. Cruise giữ rịt một McQuarrie bản chất khoe khoang làm đạo diễn cho chuyến phiêu lưu kế tiếp của Hunt. Cuối cùng, trong một buổi làm việc khuya, ông đã ưng thuận.

Rebecca Ferguson trong một cảnh phim

Fergie. Trừ phi bạn là người hau háu xem The White Queen trên đài BBC hoặc ghi chép cẩn thận diễn viên phụ trong Hercules của Dwayne Johnson, chắc bạn sẽ chẳng thấy Rebecca Ferguson đâu cả trước đây. Sau kỳ cuối tuần rồi điều này sẽ hoàn toàn thay đổi, khi Ferguson tuyên bố mình là Faust, một cái tên thích hợp cho kiểu một tay đàm phán ma mãnh. Nữ diễn viên hai dòng máu Anh-Thụy Điển này thể hiện nhân vật của cô với kiểu mê hoặc sương khói và tài năng rất “ngầu” — được kịch bản giúp sức, ít ra là một lúc, khiến bạn không chắc cô làm việc cho ai.

Ferguson trái ngược với những gì chúng ta thường thấy trong một phim như thế này, ít quyến rũ một cách giản đơn hay thậm chí là nữ người hùng hành động hiệu quả (dù cô sẽ có lúc làm như vậy), và là ống phóng đạn của bộ phim.

McQuarrie nhận ra mình đối trọng trực cảm với nữ diễn viên này. Như ông miêu tả quá trình chọn diễn viên: "Tom và tôi thực sự vất vả vì không thể tìm ra ai vừa ăn ý với anh vừa hợp để tiếp thị, muốn điều gì đó thật đặc biệt về thể chất. Vấn đề khác nữa là chúng tôi không biết người phụ nữ này là ai — nhân vật cứ không ngừng thay đổi, và nữ diễn viên đó sẽ định đoạt vai diễn cũng cỡ như vai diễn sẽ định đoạt cô ấy."

Rebecca Ferguson, trái, và Tom Cruise trên trường quay chuẩn bị
thực hiện cảnh đu dây từ chóp nhà hát opera Vienna xuống

Ông nói tiếp, "Và khi chúng tôi xem thử vai từ Rebecca, một nữ diễn viên về nhiều phương diện là trái ngược với những gì chúng tôi đang tìm kiếm — về điều mà khâu tiếp thị cần có. Vậy nhưng Tom và tôi nhìn nhau rồi nói 'Cô ấy đây rồi'… Bạn tin tưởng nhân vật đó vì bạn tin cô có kinh nghiệm. Bạn tin cô có thể là chính mình. Rất nhiều người đã nhận xét rằng họ đánh giá cao đó là một phụ nữ, chứ không phải một cô gái dắt mũi cả nhóm."

Yêu cầu về hành động. Cả một quá trình và tranh cãi về cốt truyện, có chức năng là một sự phức tạp đan xen — "như chiếc đồng hồ Thụy Sĩ," Cruise nói vậy trong một phỏng vấn. Nhưng hành động là điều lôi kéo ‘fan’ đi xem. Và có đầy ắp những cảnh hành động. Đừng quan tâm đến màn đu bám máy bay — có cảnh nhà hát opera, một cảnh đấu súng tinh tế và kinh điển ở Vienna với nhiều sát thủ, cảnh rượt đuổi trên giàn giáo, tẩu thoát trên mái nhà, vô số đồ nghề “ngầu đạn”, màn trình diễn vở nhạc kịch Turandot chết chóc và một cảnh rượt đuổi ô tô dữ dội cuối phim.

Vấn đề là cảnh hành động nào nổi bật nhất. Cuộc đua tranh đến từ cảnh rượt đuổi mô tô ở Morocco, rượt đuổi ô tô ở Morocco và trận đấu cao trào ở khuôn viên nghị viện Anh. (Còn có, theo phong cách hành động, là đoạn nhạc nền câu nói đặc trưng cho chuỗi phim "Nhiệm vụ của anh, nếu anh chọn chấp nhận.") Nhưng nổi bật nhất của bộ phim có lẽ là cảnh hành động dưới nước thể hiện những màn bơi lội nên thơ và ná thở, và đưa bộ phim vào một nhịp độ tĩnh lặng, thăng trầm hơn. Đôi khi bạn cần đôi chút yên lặng để tạo nên tiếng động ầm ĩ nhất.

Cảnh hành động dưới nước trong phim

Nhân sự tương lai. Cruise đã nói Mission kế tiếp — phim thứ sáu trong chuỗi — có lẽ sẽ khởi quay sớm vào hè năm tới. Tất nhiên, cả kịch bản lẫn đạo diễn cần được xác định, và bộ phim này phải làm ăn đủ tốt để được Paramount bật đèn xanh. Nếu quả vậy, phim mới sẽ đi theo hướng nào? Có một phẩm chất tự thân của bộ phim này cho phép cơ man lựa chọn, tuy nhiên cao trào của nó quả có ám chỉ hướng đi mới. Cũng đáng lưu ý ở đây là Hunt đã chuyển giao gậy chỉ huy cho William Brandt của Jeremy Renner ở cuối bộ phim trước. Nhưng sau nhiều cảnh phim, việc sản xuất giữa chừng rồ ga chuyển sang giữ Hunt của Cruise ở ghế chỉ huy. Biên kịch nào sẽ nhào vô giúp chuyện đó xảy ra đây? Chris McQuarrie.