Cuộc nội chiến lớn nhất mùa hè lẽ ra là Captain America và Iron Man đối
đầu trong một phim bom tấn siêu anh hùng. Nhưng vài tháng qua, các chiến
tuyến đã vạch ra cùng khắp trong văn hóa đại chúng, với sự nóng nảy
bừng bừng, các cái đầu lạnh không ngoi lên nổi và sự hằn học lan truyền
mọi nơi, phần lớn là trên Internet.
Có DC đấu Marvel với 'fan' nam nữ tranh cãi nảy lửa các loạt phim truyện tranh. Người hâm mộ
Ghostbusters
cổ điển đấu với các ngôi sao nữ của bản tái khởi động. Kanye West và
Kim Kardashian đấu khẩu Taylor Swift trong cuộc chiến lan sang cả lời
bài hát và video trên Snapchat. Những người mong chờ xem
Suicide Squad đấu các nhà phê bình ghét nó, với trang Rotten Tomatoes thành điểm nổ tanh bành của trận đánh xuyên chiến hào.
Captain America (Chris Evans) và Iron Man (Robert Downey Jr.) khởi động một mùa hè tranh đấu kỳ lạ với Captain America: Civil War
|
“Điều tôi thấy giờ là cả thế giới lao vào thảm họa, và tạo ra nhiều căng
thẳng và giận dữ,” Devin Faraci nói, tổng biên tập trang phim
Birth.Movies.Death.
“Điều này lan tỏa trên mọi hướng có thể. Chúng ta ở vị trí kỳ cục nơi
mọi thứ trông tệ hại và kết quả là con người trở nên tiêu cực và hiếu
chiến hơn.”
Càng ghét sự đời con người càng rồ dại bảo vệ thứ họ
thích, những nhân vật như Mike Ryan, tay bút giải trí cấp cao của
Uproxx.com. “Và nếu có cái gì hay ai chen vào thứ họ bảo vệ, coi chừng
đấy.”
Văn hóa đại chúng là tia chớp trong xã hội, lôi kéo cảm xúc
mạnh mẽ cả tích cực lẫn tiêu cực, theo David Schmid, giáo sư Anh ngữ
tại Đại học Buffalo, đã viết về sự giao thoa giữa tội phạm và giải trí
trong quyển sách
Natural Born Celebrities: Serial Killers in American Culture.
“Từ
Túp lều bác Tom
năm 1852 tới truyện tranh những năm 1950, văn hóa đại chúng luôn trở
thành bia đỡ đạn tiện lợi, dù về chính trị hay chủng tộc hay nỗi sợ tội
phạm vị thành niên từ việc đọc truyện tranh,” Schmid nói.
Con người đã có những quan điểm mạnh mẽ từ lâu, nhưng họ không có nơi
bày tỏ, Robert Thompson nói, giáo sư truyền hình và văn hóa đại chúng
tại Đại học Syracuse.
“Nếu đến hiệu làm đẹp hay cắt tóc, có thể
nghe các phản hồi tương tự, nhưng chỉ đến thế thôi,” Thompson nói. “Có
thể viết lên giấy, copy nó rồi kẹp vào thanh gạt nước, hoặc viết thư cho
biên tập.”
Nhưng bản chất đền đáp tức thời – và trả đũa tức
khắc – của mạng xã hội đã làm thay đổi tất cả. “Tôi có một ông chú than
phiền về mọi thứ, và chỉ có chúng tôi nghe,” Thompson nói. “Giờ mọi
người đều nghe được.”
Tình cảm yêu/ghét giữa khán giả đến rạp và
các nhà phê bình phim đã tiến hóa tương tự. Những người trung thành ghim
gút những bài viết chê bai chồng đống về
Batman v Superman: Dawn of Justice hay
Suicide Squad trước khi có thể xem phim.
Người
xem phim muốn sự khách quan trong việc phê bình, dù định của nghĩa của
họ về nó “luôn có nghĩa là ‘ý kiến của tôi,’” Faraci nói. “Họ tin mình
đứng trên chỗ có lý nhất Trái Đất và ai bất đồng quan điểm là vô lý từ
trong ra ngoài.”
Cuộc đua đình đám giữa Donald Trump và Hillary Clinton tới Nhà Trắng
có thể đã góp phần vào sự tiêu cực trong văn hóa đại chúng ở Mỹ hiện nay
|
Ông thấy hai bước ngoặt trong năm năm qua nơi cuộc đối thoại trên mạng
xã hội trở nên tiêu cực hơn. Những người bình luận trên Facebook bắt đầu
dùng tên thật năm 2014 nhưng tiếp tục nói “những điều ác ý nhất”, kể cả
khi không được ẩn danh. Và Twitter tiến hóa từ một hệ thống nhắn tin
giữa bạn bè thành một phương tiện phát sóng toàn cầu. “Không phải mọi
thông báo đều cho mọi người, nhưng nút retweet giờ cho phép ta (loan báo
tới) những người ngoài người quen hay khán giả của mình.”
Schmid
nói thêm: “Bạn bắt đầu dùng mạng xã hội và cuối cùng thấy mạng xã hội
sử dụng mình. Nếu bạn cập nhật và đăng và tweet vì bạn cảm thấy mình
được kỳ vọng thế.”
Theo Ryan, câu hỏi tu từ đang âm vang bây giờ,
lan ra mọi thứ - kể cả các nhân vật truyện tranh được yêu thích nhất
trên màn ảnh.
“DC đấu Marvel đã thành trận Oakland Raiders/Devenr
Broncos, dù những phim này không thực sự đối đầu nhau cùng lúc,” Ryan
nói. “Nhưng mọi người cổ vũ chúng như cổ vũ đội nhà vậy.”
Khi Suicide Squad đổ bộ rạp chiếu thì khắp trên mạng xã hội 'fan' DC hô hào đánh sập trang Rotten Tomatoes vì dám chấm điểm thấp bộ phim!
|
Kể cả đạo diễn David Ayer của
Suicide Squad cũng bị lôi vào
cuộc đối đầu: Sau khi một fan hét “(Từ bậy) Marvel!” tại buổi công chiếu
bộ phim này hồi đầu tháng 8, Ayer lặp lại câu cảm thán trên sân khấu,
dù sau đó tweet lời xin lỗi nhanh chóng: “Không hay. Tôn trọng các anh
em ngành phim của tôi.”
Đó là một dạng chủ nghĩa bộ tộc – người ủng hộ
Captain America: Civil War, người ủng hộ
Batman v Superman – khiến Faraci, một người vốn hâm mộ cả hai công ty truyện tranh, lo lắng.
“Bạn
có những đứa nhóc thật sự quan tâm đến các nhà điều hành và phòng vé
theo cách tôi chưa bao giờ có,” ông nói. “Cảm giác như cuộc chiến Cola
đã thành sự thật và ta đánh nhau từ bên doanh nghiệp được lựa chọn. Đoán
xem? Tôi có thể thích Superman và Spider-Man như nhau.”
Những người hâm mộ chọn phe trong âm nhạc, chính trị, phim ảnh và truyền hình bản chất không xấu, Schmid nói. Vụ tranh cãi
Ghostbusters
chẳng hạn, quanh ý tưởng bản phim tái khởi động toàn nhân vật nữ chính
của đạo diễn Paul Feig sẽ “hủy hoại” tuổi thơ của các cậu bé hâm mộ,
“khiến một cuộc hội thoại lớn hơn diễn ra xung quanh vai trò phụ nữ
trong phim siêu anh hùng và phim ảnh nói chung.
Người hâm mộ Ghostbusters cũ cảm thấy bị xúc phạm vì dàn
diễn viên mới: Abby (Melissa McCarthy), Holtzmann (Kate McKinnon), Erin
(Kristen Wiig) và Patty (Leslie Jones)
|
Khi bộ phim mở màn, Feig thừa nhận cả hai bên, tweet: “Đã là một hành
trình đáng nhớ, các bạn. Những người ủng hộ, các bạn quá đỉnh. Những
người căm ghét, tôi đã nghe rồi. Giờ mình vui vẻ đi. Ta cần thế.” Nhưng
sự tiêu cực lên cực diểm ngay khi ngôi sao phim Leslie Jones bị ép rời
Twitter tạm thời sau một loạt các tweet phân biệt chủng tộc.
Gần đây hơn, ngôi sao mới nổi Daisy Ridley từ
Star Wars: The Force Awakens phải tháo chạy khỏi Instagram vì bị phản pháo sau một bài phản đối súng.
Trước
khi có mạng xã hội, mọi người không có cơ hội đến gần “những người làm
nên thứ ta yêu”, Anna Bennett nói, một tay bút văn hóa đại chúng cho
BuzzFeed đã ngừng dùng Twitter vì bị quấy rồi sau một bài viết đưa ra những cách người hâm mộ có thể ủng hộ phim
Ghostbusters mới.
“Tôi
nghĩ ta đã ở thời điểm chuyện này xảy ra càng ngày càng nhiều hơn... và
người da màu và đặc biệt phụ nữ da màu đang rút lui khi họ vòa vị trí
rất nổi tiếng.”
Những người châm chọc (troll) là phần lớn của vũ
trụ mạng xã hội, xóa ranh giới tuổi tác khi trở nên phổ biến hơn, theo
Faraci. Một người 14 tuổi có thể cãi nhau với một người lớn trên mạng,
và người lớn sẽ không hề biết điều đó vì trò chuyện với một ảnh đại diện
hình trứng trống không trên Twitter.
Kanye West nhảy lên sân khấu sau khi Taylor Swift thắng giải Video hay nhất của nữ ca sĩ tại giải Video Âm nhạc MTV
|
Người lớn cũng không ngại vào cuộc. Sau khi Kardashian phát đoạn băng
của Swift ngầm chấp thuận những lời nhạc xấu xí về cô trong
Famous
của West, Swift đáp trả việc bị gọi là dối trá, nói thêm cô “rất muốn
được rời khỏi câu chuyện này, một chuyện mà cô chưa hề muốn tham gia, từ
2009” – năm West ngắt lời cô tại lễ trao giải Video Âm nhạc MTV.
“Nếu
người nổi tiếng và chính trị gia – không còn mấy sự khác biệt ngày nay –
liên tục đi theo con đường tiêu cực, nó sẽ trở thành mặt bằng chung,
cách mọi thứ diễn ra, một cách hành xử được chấp nhận,” Kate Erbland,
biên tập mảng phim cho Indiewire.com.
“Tôi không nghĩ con người đã tệ hơn. Mà khả năng ngay lập tức đi đến mặt tệ nhất của chúng ta đã dễ dàng hơn.”
Vậy nó có thể sửa chữa được không? Mọi người chỉ cần ôm nhau làm hòa chăng?
“Dần
dà, mọi người sẽ chán việc này (rồi) nó sẽ không hay nữa, một thứ mọi
người không tôn trọng trong thị trường ý tưởng và cảm xúc,” Thompson
nói. “Nhưng tôi không nghĩ nó sẽ sớm xảy ra.”
Daisy Ridley từ Star Wars: The Force Awakens phải tháo chạy khỏi Instagram vì bị phản pháo sau một bài phản đối súng
|
Erbland đưa ra một quy trình ba bước để làm giãn đôi lông mày quần
chúng: “Những phim hay hơn, những cuộc tranh luận hay hơn và có lẽ ít
thời gian trên mạng xã hội hơn.”
Nhưng Faraci yên tâm là nếu mọi
người nhận ra họ thực sự đang nói chuyện với người khác khi lên mạng xã
hội, họ sẽ không quá đáng vậy.
“Chúng ta không chỉ nói với một
ảnh đại diện hay một câu nói,” ông nói. “Chúng ta nói với một con người
thật thức dậy sáng nay, ăn sáng, có thể gặp chuyện gì đó tệ, có thể gặp
chuyện gì tốt, nhưng họ có cuộc sống thật bên ngoài ý kiến về
Suicide Squad.”
Dịch: © Phương Hà @Quaivatdienanh.com
Nguồn: USA Today