• Thế giới - và Hollywood - theo cách nhìn của Quentin Tarantino

• Nghịch lý của việc Tarantino yêu cầu khán giả đừng tiết lộ Once Upon a Time in Hollywood

• Những nhân vật có thật trong Once Upon a Time in Hollywood

• Bừng tỉnh giấc ngủ trong bùn Hollywood: Phim gangster trở lại đình đám năm 2019

• Những manh mối về Once Upon a Time in Hollywood của Tarantino

Rick Dalton (Leonardo DiCaprio) và diễn viên đóng thế của anh Cliff Booth (Brad Pitt, phải)

Ngày 20 tháng 3, Sony Pictures đã phát hành trailer ngắn rất được mong đợi cho bộ phim thứ chín của Quentin Tarantino, Once Upon a Time in Hollywood. Lấy bối cảnh năm 1969, bộ phim xoay quanh diễn viên truyền hình Rick Dalton (Leonardo DiCaprio) và diễn viên đóng thế của anh Cliff Booth (Brad Pitt) cố gắng sống sót trong thị trấn họ không còn nhận ra nữa. Nhưng tham vọng của họ va chạm với bước ngoặt của thập niên 60 qua người hàng xóm của Dalton, Sharon Tate (Margot Robbie).

Trong năm qua đã có nhiều suy đoán bộ phim lịch sử của Tarantino thực sự sẽ nói về chuyện gì, đặc biệt khi bao gồm câu chuyện Charles Manson và gia đình Manson. Các phim gần đây của vị đạo diễn — Inglorious Basterds (2009), Django Unchained (2012), và The Hateful Eight (2015) — đã có hướng tiếp cận cải biên lịch sử, với các nhân vật hư cấu của Tarantino ngăn chặn các sự kiện có thật và gây ảnh hưởng đến kết cục của chúng. Với các sự kiện ở Los Angeles năm 1969, in dấu bằng vụ ám sát Tate tàn bạo dưới tay gia đình Manson, Once Upon a Time in Hollywood có thể sẽ sửa đổi cái ác đó bằng việc đưa Dalton và Booth vào sự kiện.

Quentin Tarantino (trái) và Samuel L. Jackson (đảm nhận vai Thiếu tá Marquis Warren) trên trường quay The Hateful Eight

Có một sợi chỉ kết nối qua nhiều phim Tarantino, và dù ta không thường coi đó là một vũ trụ điện ảnh, đạo diễn đã tạo ra truyền thuyết của riêng mình. Nhiều năm, người hâm mộ phim của ông đã suy luận về các kết nối này, chỉ ra mối quan hệ gia đình giữa Vic Vega (Michael Madsen) trong Reservoir Dogs và Vincent Vega (John Travolta) trong Pulp Fiction và những thương hiệu lặp lại như Big Kahuna Burger và thuốc lá Red Apple. Những kết nối này nhận ra ngay và rõ rệt, nhưng có những kết nối khác phải tìm kiếm sâu hơn và nhờ đôi mắt sắc sảo của các mọt phim mới thấy, như Craig Koons Điên trong Django Unchained là tổ tiên của Đại úy Koons (Christopher Walken) trong Pulp Fiction, và Pete Hicox (Tim Roth) trong The Hateful Eight có huyết thống với Archie Hicox (Michael Fassbender) trong Inglorious Basterds. Và các kết nối chưa dừng lại ở đó.

Trong một phỏng vấn với The Project của Úc năm 2016, Tarantino nói, “Có một vũ trụ thật hơn cả thật, được chưa, và mọi nhân vật sống trong đó. Nhưng rồi có cái vũ trụ điện ảnh này. Vậy nên From Dusk Till Dawn, Kill Bill, các phim đều diễn ra trong một vũ trụ điện ảnh đặc biệt. Nên căn bản khi các nhân vật trong Reservoir Dogs hay Pulp Fiction, khi họ đi tới rạp phim, Kill Bill là phim họ xem. From Dusk Till Dawn là phim họ xem.”

Christoph Waltz (trái) và Jamie Foxx trong Django Unchained

Vậy trong vũ trụ thật của Tarantino, buôn bán nô lệ ở Mỹ đã bị Django (Jamie Foxx) và Broomhilda (Kerry Washington) dẹp bỏ, vào khoảng 1858. Nhưng nỗ lực của họ không ngăn chặn được cuộc Nội chiến nổ ra, được ngụ ý trong các xung đột hiện ra trong The Hateful Eight, lấy bối cảnh 1877. Dù chưa được xác nhận, chúng ta có thể kết luận là Thiếu tá Marquis Warren (Samuel L. Jackson) lấy cảm hứng dấn thân vào nghề săn tiền thưởng bắt nguồn từ huyền thoại xung quanh Django. Thay đổi lịch sử lớn nhất đến trong Inglorious Basterds, trong đó Hitler, Goebbels và phần lớn lãnh đạo phát xít Đức bị ám sát trong một rạp phim năm 1944, một năm sớm hơn cái chết thực của họ, và thay đổi tất cả các sự kiện lẫn số thương vong của Thế chiến II. Nhiều khả năng, đây là “thế giới thực” nơi Once Upon a Time in Hollywood diễn ra, và các nhân vật sống trong một thế giới có tiền lệ lịch sử chống lại, một cách tàn bạo, những cái ác đã định nghĩa bản sắc Mỹ vào thế kỷ 19 và 20.

Christoph Waltz trong Inglourious Basterds

Vậy có các kết nối lớn với các tác phẩm trước của Tarantino nổi bật trong Once Upon a Time in Hollywood không? Người viết không thể nói là có. Nhưng thú vị ở chỗ đây là bộ phim đầu tiên của ông nói trực tiếp về việc làm phim, dù True Romance (1993) do Tony Scott đạo diễn và Tarantino viết kịch bản đã đề cập về chuyện đó bên lề. Vậy theo ý tưởng vũ trụ thật và vũ trụ phim của Tarantino, và giả sử bộ phim mới nhất của ông diễn ra ở vũ trụ thật, thì phim truyền hình Bounty Law và bất cứ dự án gì khác mà Dalton và Booth đã thực hiện có thể là các điểm liên hệ văn hóa đại chúng tới các nhân vật về sau như trong Reservoir Dogs (1992) và Pulp Fiction (1994). Cũng có khả năng là Bounty Law, với tựa [tạm dịch Luật săn tiền thưởng], có thể liên hệ tới Django hay Thiếu tá Marquis, hay một phiên bản trẻ của Mike Đóng Thế (Kurt Russell) từ Death Proof (2007) có thể được thấy lảng vảng quanh phim trường và nhận vết sẹo của mình. Nhưng câu hỏi lớn nhất là các nhân vật trong thập niên 90 và phim “vũ trụ thật” đương đại của Tarantino có sống trong thế giới nơi Tate và đứa bé chưa ra đời của cô còn sống không, và gia đình Manson chỉ còn là một ghi chú của thế kỷ 20.

Quentin Tarantino và John Travolta trong Pulp Fiction (1994)

Ta thường thấy các phim thay đổi lịch sử vì mục đích kể chuyện, sử dụng cụm “lấy cảm hứng từ” hay “dựa trên một câu chuyện có thật” một cách mơ hồ. Kể cả phần lớn các phim tiểu sử và dựa trên lịch sử cũng hơn cả uyển chuyển với các sự thật, như phần lớn các phim đề cử Oscar Phim hay nhất năm nay (Green Book, Bohemian Rhapsody, The Favourite, Blackkklansman và Vice). Nhưng Tarantino đã tạo ra một vũ trụ cố ý khiến khán giả nhận thấy những uyển chuyển đó, tạo ra các nhân vật điện ảnh thần thoại xuyên qua lịch sử và tạo ra những phiên bản thực tế đôi lúc đem lại thỏa mãn và đôi lúc nhắc nhở rằng thất bại và sự khờ khạo của con người là không thể tránh khỏi và bạo lực vô cảm đều xảy ra.

Margot Robbie vào vai Sharon Tate trên trường quay Once Upon a Time in Hollywood

Dù Once Upon a Time in Hollywood ở trường hợp nào, chắc chắn sẽ có nhiều điều để bàn tán khi nói về kết nối của Rick Dalton và Cliff Booth với Sharon Tate ảnh hưởng ra sao đến thế giới Tarantino tạo ra, một thế giới mà chỉ có thể hiện diện trong phim.